VỀ VIỆC THƯỞNG THỨC THƠ CỦA TIỀN NHÂN
“Để thưởng thức thơ cổ cho thú, ta cần nhớ điểm sau đây. Tâm hốn ta thay đổi quá nhiều. Hiện nay chúng ta sống trong một thế giới do ta chế tạo ra và do những quy luật tự nhiên mà ta nắm bắt được một phần tạo nên. Thói quen ấy càng tăng lên với nền văn minh tiêu thụ đã cắt đứt mối quan hệ của ta với vũ trụ. Ta nhìn thế giới với con mắt của tên ăn cướp, cho nên không thể nào có lại được cái cảm quan rắng mình thống nhất với vũ trụ. Thằng ăn cướp ấy xem núi sông cây cỏ như những đồ dùng và con người dược hắn nhìn ở khía cạnh một đối tượng để rút ra một công dụng gì đấy. Không chỉ một cái nhìn ngây thơ vào thế giới thần linh mất đi. Và những cái nhìn ngây thơ vào thế giới bên ngoài cũng mất nốt. Quan hệ bạn bè thu hẹp vào quan hệ công việc. Quan hệ thầy trò cũng thế, quan hệ vua tôi mất đi chuyển thành quan hệ phân công. Rồi quan hệ nam nữ có nguy cơ chuyển thành quan hệ tính giao. Luật pháp là những đồ vật do ta chế tạo ra đang thay thế mọi xã hội, dù đó là quan hệ gia đình. Cái khâu cuối cùng tưởng chừng như vĩnh viển là quan hệ mẹ con đang mất với lối đẻ con trong môi trường nhân tạo (và nuôi dưỡng con cái bằng sữa bình và nhà trẻ.NV). Ta đang ra sức đồ vật hóa thế giới thì thế giới đồ vật sẽ trả thù: ta biến thành đồ vật. Và nghệ thuật dĩ nhiên cũng không thoát khỏi tình trạng ấy.
