CHƯƠNG CUỐI
TÙY TIỆN MỘT CƠN SAY
Vâng. Tùy tiện một cơn say. Xem như đó là những phút giây sống cho chính bản thân mình. Làm điều này để tôi biết mình đang sống. Mà đang sống là đang lu bu, đang lu bu thì làm sao gọi là chấm hết. Tôi đã có thể giải quyết một cách khá ngoạn mục cái cảnh một kiểng hai huê và sau đó là một cú choáng người vì tụt huyết áp. Tôi tỉnh lại bởi hai nguồn nước mắt của hai huê sau gần hai mươi giờ sống đời cây cỏ. Và khi tôi viết được những giòng dưới đây thì tôi mới hiểu ra là mình muốn cái gì.
Nợ cơm áo chất nặng lòng sĩ diện,
Đôi chân ta lếch thếch quệch quanh đời.
Chợt một bữa tấm thân ta hoá rổng,
Đầu trống không và nhẹ bước rong chơi.
Những toan tính làm rơi đâu mất biệt,
Ta nhặt về được một chút hồn nhiên.
Mây bổng ấm con đường qua cũng bổng…
Vắng tênh tênh và hoa nở triền miên.
Ta bổng bay và ta đang bay bổng,
Gió liu hiu và nắng cũng dịu dàng.
Trăng chấp chới trên ngàn cây xanh lá,
Đêm và ngày bèn tiếp nối mênh mang.
Trời đất với núi rừng và sông biển,
Trộn vào nhau thành những cánh đồng xanh.
Tiếng cười ta mang âm vang nghé ngọ,
Hơi thở ta đi suốt cõi trong lành.
Hồn ngu ngốc hốt nhiên thành tuyệt diệu,
Chút tư duy còn sót lại sau cùng.
Cho ta biết ngu ngơ là sướng nhất,
Cứ nhẹ nhàng và cứ thế bay rong.
Những tiếng gọi ta quay về chốn cũ,
Nhưng ta xin được khỏi phải quay về.
Nhưng trời hởi xui ta bừng đôi mắt,
- Vui hay buồn khi rời bến hôn mê?
Sự sống lại đã làm cho tôi hiểu ra là cuộc sống vô thường vì thế cho nên ta phải bình thường. Nghĩa là hồn nhiên sống, hồn nhiên yêu thương và đừng nên vặt mắc làm gì. Nếu không như thế thì không có niềm tin để sống. Các con tôi đã nhìn vào cha chúng bằng một sự kính trọng, nhưng bằng sự cảm phục thì bản thân tôi phải cố gắng thôi. Tất nhiên sự cố gắng trong giai đoạn sức khỏe đang bên kia sườn dốc của cuộc đời là một điều hơi khó, nhưng cố thì chắc cũng làm được thôi. Chuyện gì chứ sống thoải mái cho đến lúc trở về thì tôi rất có thể làm được. Chỉ cần một tí hồn nhiên là mọi việc ổn thỏa thôi. Và tôi đang nhìn nhận cuộc đời bằng một con mắt khác. Khách quan hơn, dù không chắc lắm. Cảm thông hơn, điều này thì được, cứ cười xòa trước những dị hợm là xong.
Tất nhiên cái cảm giác ra rìa bao năm nay cũng tan biến. Lời nói của ông từ ở ngôi chùa mà tôi làm một cuộc dấn thân quái quỷ bổng nhiên trở lại, làm cho tôi có một cuộc đại kiểm điểm bản thân. Ngỡ như là rất khó, nhưng lại dễ đến không ngờ. Tự thân tôi đã có một cách sống không làm phiền lụy ai, nhất là không tự làm phiền mình. Nhưng tôi không biết, nên cứ mãi gây ra bao nhiêu trằn trọc. Thế hệ lỡ lầm mà vận nước đưa tôi và chúng tôi vào đã đi đến những ngày tháng cuối cùng. Chúng tôi, trong đó có tôi, sẽ không còn phải thắc mắc bất cứ điều gì. Kể cả những dấu chân mình còn hay mất, có hay không trên những lối đời. Những dấu vết mờ nhạt nào đó trong lịch sử, nếu có, cũng chẳng là gì đối với chúng tôi. Hiện tại, tôi còn lại những tháng ngày ngắn ngủn. Thế nên…
Cảm chi bất thán tức,
Đối chi hoàn tự khuynh.[i]
Cứ nhẩn nha ngồi uống rượu một mình.
Nhẩn nha nghĩ, nhẩn nha nhìn người qua lại,
Sẽ thấy được cuộc đời nhiều cái khoái,
Từ lâu rồi, bon chen quá bèn quên.
Một đôi khi cũng cần phải mình ên.
Tha hồ nghía những sắc đời đậm nhạt,
Tế khan vật lý tu hành lạc,
An dụng phù danh bạn thử thân. [ii]
Thức nhắm phải nhai thật kỹ. Mới ngon.
Rượu từng hớp nhỏ thôi. Mới thấm,
Gấp gáp để làm gì? Mệt lắm,
Ồn ào chi? Cho điếc tai người.
Điệu nhạc hay đâu cần cất nên lời.
Câu thơ đẹp hãy để trong tâm tưởng,
Bông hoa cắm vào bình, thơm sao được,
Trăng vào hiên trăng vẫn đẹp hơn đèn.
Một mình một thú vui riêng.-
Không biết tự bao giờ tôi dính vào cái tật đi uống rượu một mình. Có lẽ đã hơn mười năm. Tất nhiên là tự ý mình. Không kể những đám tiệc phải dự. Vâng. Chỉ một mình, nếu có gặp người quen hay bạn bè thì cũng chỉ là một lời chào. Nhiều người lấy làm lạ và trong số đó có tôi. Tôi tự cho phép mình ra quán kêu một món gì đó, vài chai bia hay một vài cốc rượu. Và cũng vì thế mà tờ tường trình này có thêm chương thứ mười hai.
Cứ thế. Một mình trước ly bia hay ly rượu. Tôi hoàn toàn tự do, muốn ăn gì cũng được, muốn uống bao nhiêu thì tùy, không phải nghe, khỏi phải nói những điều mình không muốn và khoái nhất là tha hồ ngẫm nghĩ lan man chuyện này, chuyện khác. Tha hồ nhớ bạn nhớ bè. Một tự do tuyệt đối. Nhưng khoái nhất vẫn là tha hồ mơ mộng. Không phải đến bây giờ tôi mới mộng mơ. Nhưng với một ít men nồng, thì quả tình vô cùng thú vị. Tôi cứ thế, mà bổng bổng, bay bay. Chứ nốc cố mạng vào thì quẹo luôn, mộng mơ sao nổi.
Hôm nay cũng thế, khi mặt đã hồng, tai đã ấm. Nhìn chiếc lá rơi và nghĩ xem cảm giác của cành và những suy nghĩ của chiếc lá xanh còn lại. Tất nhiên, tôi cố đặt mình vào vai trò của lá, của cành. Cuối cùng tôi hiểu ra rằng cỏ cây được tạo hóa ban cho một sự sống vô ưu. Bởi vì, dù thế nào chăng nữa thì những âm thanh mà cỏ cây mang lại chưa bao giờ là một lời gào rống, khóc than. Chỉ là những xào xạc thì thầm, khi nhỏ, lúc to. Kể cả khi bị con người bức hại. Cây cỏ yêu nhau đậm đà sâu lắng, không ồn ào, mà luôn luôn rực rỡ sắc hương. Kể cả khi chỉ là một cái gốc khô cằn. Nhưng rồi một, rồi hai, rồi nhiều hơn nữa những chồi non bật ra. Một màu xanh rực rỡ đến say lòng chứa đầy sức sống, ngạo nghễ với nhân gian, vươn thẳng lên bầu trời, ngắm nhìn và từ từ biếc xanh màu nắng, lóng lánh màu sương, hồn nhiên cùng gió thì thầm, nhưng lại ẩn chứa bên trong biết bao nhiêu huyền hoặc. Những cánh bướm sặc sỡ sắc màu, những con ong cần cù, những cơn gió nhẹ nhàng làm kẻ giao duyên. Ôi. Thảo nào mà Uy Viễn Tướng Công đã từng một lần mơ ước. Mà ước mơ lạ lùng, tuyệt diệu ấy lại đến khi Người đang ở tột đỉnh công danh. “Kiếp sau xin chớ làm người, Làm cây thông đứng giữa trời mà reo “. Không hiểu là có đúng không, có được không. Nhưng nếu có, nếu không thì cũng chẳng hề gì? Bởi vì, dù chỉ mới là ước mơ thôi đã cũng quá tuyệt vời.
Tôi biết, quan hệ của con người với muôn loài và cây cỏ là một quan hệ rất kỳ thú dù đôi khi cũng có những bực mình, nhưng để giải quyết sự bực mình ấy cũng không khó khăn gì, trong khi sự quan hệ giữa người với người thì sao mà khó khăn quá. Nhún nhường thì cảm thấy bị thiệt thòi, ganh đua thì thấy mệt. Xây dựng được một quan hệ tốt thì lại càng mệt hơn. Nhưng không lẽ bất động chẳng làm gì. Bởi thế mà tôi thích đến với cây cỏ, lá hoa, thích ngắm chuồn chuồn, châu chấu, khoái xem cá lội, chim bay. Sáng thức dậy mà nghe được tiếng chim hót, gà gáy, heo la, chó sủa… hay tiếng thì thào hoặc tiếng sóng khua mạn thuyền hay gì gì đó thì đã quá. Nhưng biết tìm ở đâu đây ta.
Vì vậy, trong suốt cuộc đời, đã bao lần tôi đắm say nhìn ngắm cái màu xanh tuyệt diệu của cỏ cây, những bông hoa bình dị mà ngát hương và đã từng ước mơ trở thành cây cỏ là gì. Nhìn thấy hạt nẩy mầm, cây nhú thêm lộc mới, những bông hoa sắp nở, những trái non hình thành. Ôi. Đẹp làm sao. Hồn tôi ngây ngất trong những thì thào của lá cành đang chuyển hóa. Nhưng giờ đây thì vẫn mang lấy phận người. Và tôi… đã bao lần cảm động đầy lòng khi hỏi và nghe được lá trả lời.
Hỏi thăm chiếc lá vàng rơi,
“ Lìa cành vậy chớ lá ơi có buồn? “
Lá cười theo gió bay nghiêng,
“ Đi thôi để giữ vẹn nguyên thu vàng.”
Úa vàng đi và đã rơi rồi. Lá vẫn điểm tô cho một mùa thu, mang đến mơ mộng cho đời. Lá ơi. Lá ơi…
Vâng. Vẫn là cây cỏ, lá hoa, nhưng có một điều tôi không hiểu về mình. Đó là cây bông trang. Tôi biết rõ lý do tôi yêu mến màu xanh cây cỏ, lục biếc của chồi non. Nhưng những cảm xúc diệu kỳ khi nhìn thấy cây bông trang, bất cứ ở đâu, bất cứ khi nào cũng đều như vậy mà không hiểu tại sao? Hoa của cây bông trang không đẹp, không hương. Nhưng khi nhìn thấy, ngắm nghía, mân mê là cảm giác kỳ diệu ấy lại đến và sau này không cần nhìn thấy mà chỉ nghĩ đến thôi, tôi cũng có cảm giác ấy. Tôi đã có hai bụi bông trang của mình: nếu như trước mộ ba tôi gần như là một lẽ tự nhiên, vì tôi không biết tại sao mà cây bông trang xuất hiện ở đó, mẹ tôi và các em không trồng, nhưng cũng không chặt bỏ; còn cây bông trang trước sân nhà Út Giữa như là một ân tình. Những bông hoa ở hai nơi ấy luôn luôn rửa sạch lòng tôi, tấm lòng đa đoan ấy. Tôi luôn tìm về khi nghe thấy lòng mình trĩu nặng. Tôi có biết về sự quan hệ chặc chẽ giữa cây và người trong cuộc sống, tôi đã từng trãi nghiệm qua những giây phút êm đềm, thật êm đềm do cỏ cây mang tới và tôi luôn luôn tìm về với cỏ cây. Nhưng quan hệ kỳ diệu giữa tôi và cây bông trang thì quả tình tôi không biết rõ lý do, chỉ biết cảm thụ và rất sợ cảm giác ấy bị nhạt phai. Tôi không tin vào bất cứ một yếu tố tâm linh nào dù biết hoa của cây bông trang thường được sử dụng trong một số nghi thức cúng kiến mang tính dân gian không thuộc về tôn giáo. Ngoài ra, bông trang không có bất cứ một giá trị kinh tế, thẩm mỹ nào. Nhưng với tôi thì… như vậy đó. Kể cả khi ngồi ngẫm nghĩ về cây bông trang tôi cũng có cảm giác như thế. Nhẹ tênh đến diệu kỳ …
Nhìn những hạt mưa rơi lất phất ngoài hiên, tôi để cho những hạt mưa ấy hắt vào mặt mình. Từng hạt mong manh, từng cảm giác mát rượi mong manh, cộng với những hớp rượu nồng nàn (Tôi đang uống bia. Mơ mộng mà, rượu hay bia thì cũng say thôi) Tôi nghĩ mình là hạt mưa. Hạt mưa làm gì? Rơi đi đâu? Tôi biết hạt mưa trước tiên sẽ làm dịu mát và rửa sạch bụi trần ai trên chiếc lá, làm hạt nẩy mầm, làm cây nẩy lộc, làm hoa long lanh, làm thơm cho trái. Hạt mưa làm sông thêm dài, biển thêm rộng, núi rừng thêm thâm nghiêm. Và hạt mưa rửa sạch bầu trời cho nắng đến trong hơn, mang thêm nồng nàn, mang thêm ước vọng. Và hạt mưa làm cho tôi mộng mơ. Hạt mưa ơi. Mưa còn làm xanh thêm vệt cỏ ven đường để cho ai đó quên những bước chân đời bỏng rát vì đi trên sỏi đá. Biết đâu họ sẽ ngộ ra là trong cuộc sống này còn có đôi điều xiết bao thú vị. Sự thú vị được ban tặng mà không đòi hỏi phải trả tiền. Từ lâu rồi họ quên. Vâng họ đã quên, đang quên và sẽ không bao giờ nhớ nữa. Người người đang hết dép, tới giày. Mà muốn có nó phải “trần ai khoai củ”. Biết đâu, cho tới một ngày họ chợt nhớ ra và lòng vô cùng thống khoái, họ sẽ có một giây hạnh phúc thật tuyệt vời khi họ khẽ áp bàn chân trần của mình lên tấm thảm nhung xanh rờn, mát rượi. Tạo hóa ban cho mà không bao giờ đòi lấy một xu. Cuối cùng người ta đã bức hại cỏ cây, làm rừng trơ trụi, làm lá hoa héo úa và giận dữ những cơn mưa.
Tôi nghe cơn gió về, len lõi qua khu phố, dù đường gió đi trắc trở cong queo. Gió nghĩ gì thế nhỉ? Gió nghĩ. Dù thế nào gió cũng phải xua đi bức bối của cuộc đời. Phải đem đến cỏ cây lời thì thầm bất tận. Phải chuyên chở vầng mây về để lãng đãng mộng mơ. Phải mang tin Xuân để nối hai mùa mưa nắng, phải xua đi oi ả đêm hè để nối hai vệt nắng mưa. Phải lay động cành hoa để giao hòa hai giao tử. Phải đưa lối bướm ong nối nhịp ân tình. Phải nâng cánh chim trời về nơi tổ ấm hay chỉ hướng thiên di. Ôi gió ơi. Thì thầm thôi. Đừng ầm ào giông tố.
Nhìn lên khung trời cao đầy những vì sao. Tôi cố tìm lấy một vì sao cho mình. Không có, hay có mà mất hút nơi nào trong trong tăm tối. Cũng hay, dù sao thì cũng không ai ganh tị, không ai nhìn thấy nó sáng hay rơi. Tôi không hiểu những vì sao còn lại nghĩ gì? Bởi vì những vì sao ấy không phải của tôi, không phải là tôi. Tôi nhìn hàng triệu triệu vì sao đang lấp lánh. Có những vì sao sáng quá. Chắc là đang thỏa mộng công danh hay là đang đắm đuối yêu thương. Chắc điều thứ hai thì đúng hơn. Tôi nghĩ vậy và mong như vậy. Bởi vì chỉ có tình yêu mới làm cho con người lấp lánh. Tôi cũng đang yêu say đắm đây. Dù vì sao của tôi không lấp lánh.
Tôi nhìn vầng mây lãng đãng trôi. Vầng mây nghĩ gì về những bước phiêu lãng của mình nhỉ? Chắc mang mơ mộng cho đời khi đêm đến. Mang mưa về cho dịu mát nhân gian. Mang bóng dâm để che dần nắng lửa. Ôi bước phiêu lưu tuyệt hảo. Tôi nhớ ai đó, hình như là Ông Cụ Hồ Tông Thốc, đã từng sửa lưng Vương Lan Đình khi đọc hai câu thơ tuyệt cú mèo của Ông Cụ”Thu thủy, trường thiên nhất sắc. Lạc hà, cô lộ tề phi” Ôi một cú đốn ngộ phi thường. Cộng trừ làm quái gì cho thiên nhiên dư thừa hao hớt. Con xin bái phục. Bái phục.
Tôi không thể là mây, nhưng những cơn say dìu dặt thế này thì hồn tôi là mây. Mây bềnh bồng, mây lơ đãng. Như những ước mơ bay ngang bầu trời, bay qua cuộc đời. Ôi uống rượu một mình đã thiệt. Mây ơi mây. Mưa ơi mưa. Gió ơi gió.
Nâng cao chén rượu hơn đời,
Nửa ly uống, nửa ly mời gió mây.
Rượu đời vẫn cứ cay cay,
Buồn cay xé họng, vui cay hương nồng
Tà tà qua nẻo sắc không,
Thôi thì uống cái hương nồng cho say.
Hốt nhiên. Tôi muốn là mình thực là cỏ cây, thực là gió, thực là mưa, thực là mây, hay là gì gì cũng được, miễn sao đừng phải phận người. Trong mộng mơ tôi nâng lên ly rượu.
Ban đầu. Tôi thường hay giật mình bởi một lời chào và một câu thắc mắc “Buồn chi mà nhậu một mình? “ Tôi lặng im, cười nụ và tạm rời cơn mơ. Bởi vì, tôi chưa là cỏ cây, chưa là mây gió, lại càng không phải trăng sao. Nhưng có lẽ sẽ được thôi. Sự chuyển hóa của vật thể sẽ biến ước mơ của tôi thành hiện thực. Tiếng lá lại thì thầm xào xạc bên tai, khi người quen đã đi rồi. Trong tiếng thì thầm ấy có lời nào của Uy Viễn Tướng Công? Chắc phải có. Khi nào tôi là hoa lá, là gió mây. Tôi sẽ biết được Người nói gì trong những thì thầm kia. Nhưng bây giờ thì Người đồng ý với tôi rằng:
Cử tửu thỉnh cao thiên. Tề… xỉn
Cử tửu thỉnh quảng địa. Tề… say
Tháng ngày cứ thế lai rai
Trời đỏ mặt, đất quay quay. Ờ cũng thú
……
Và tôi uống rượu một mình. Và tôi đã làm thơ lại được, sau một thời gian thật dài. Cũng may, cuộc sống đã cho tôi gõ trên keyboard thôi, chứ không còn viết lên giấy quăng tứ lung tung làm ô nhiễm môi trường như ngày nào. Nếu có phải viết trên giấy thì lại phải nhét vào trong túi, chứ không còn quăng vãi như mọi lần. Hoặc quá lắm là đọc thì thầm cho chỉ tôi nghe. Lời nói gió bay, cũng may là không làm dơ không khí. Mà làm sao dơ được. Cái bầu khí quyển tuyệt diệu này cũng như toàn bộ vật chất mà tạo hóa đã làm ra và ban tặng cho hành tinh này có một khả năng cân bằng tuyệt hảo. Nếu như khi không còn cân bằng được nữa thì chỉ cần một cú đại hồng thủy là mọi cái sẽ đi vào trật tự lại thôi. Với lại, tôi vẫn đánh răng mỗi ngày hai lượt và từ lâu rồi không còn hơi sức để chửi thề.
Tôi mỉm cười nhớ lại mấy bài thơ bị lãng quên. Rất nhiều bài thơ bị bỏ quên và thường thì mất biệt. Giòng suối nhỏ, ôi tôi là giòng suối nhỏ giữa rừng đời vắng lặng?! Rồi mấy bài thơ oái oăm, đầy hạnh phúc ở phía bên kia sông cũng đã trở về. Mà ác hại thay. Người tìm được lại là cô con dâu. Một thoáng ngượng ngùng. Nhưng tôi biết các con tôi hiểu cha nó muốn gì khi viết bài thơ ấy. Còn tại sao tôi lại bỏ quên. Ai mà biết. Còn một bài khác, viết cho người kỹ nữ, mượn tiếng đàn lời ca làm cầu dẫn qua nẻo đoạn trường. Ôi. Một nỗi ngậm ngùi.
Không hiểu sao tôi lại chọn thể Hát Nói chỉ để viết về những cơn say. Bài thơ được hoàn thành trong sự thú vị của riêng tôi. Như vậy tôi đã dăm mười lần làm thơ theo thể hát nói. Thể thơ đó đã ngấm sau vào tôi từ thời mới lớn, nhưng tôi ít khi sử dụng mà không biết tại sao? Hay là sự hiện diện của tôi trong cuộc đời này cũng như một bài thơ vậy. Khi gặp lại Thu Huyền, tôi đã mấy lần “xuất khẩu thành thơ”, trong đó có một bài hát nói. Và nếu thế thì buồn thay, nếu tôi là một bài thơ thì là một bài thơ dở ẹc và nực nồng mùi say xỉn, hoặc là những chuyện lăng nhăng, chẳng sạch sẽ gì cho lắm. Nhưng ngộ một điều là những cơn say ấy chưa đến nỗi làm rát tai hàng xóm. Mà điều này đâu phải do lỗi của ba mẹ tôi. Chắc có lẽ là do lỗi ở bác Tản Đà hay ông Bùi Giáng(!?) Những giòng thơ mê đắm và cuộc đời tài hoa, nhưng đầy bụi bặm của hai ông đã cuốn hút tôi vào. Tôi cố bắt chước, nhưng tôi đã không theo được cái bụi bặm, thì làm sao theo được cái tài hoa. Ôi, con người hư hỏng. Ồ không phải thế đâu. Tôi yêu người, yêu đắm say nên mới làm được thơ, dù là thơ dở. Yêu chân thành nên mới có lắm cố nhân. Dù không một tí tài hoa nhưng tôi cũng có một tí tài lẻ (?)
Hôm nay cũng thế. Tôi đang ngồi một mình tại cái bàn đặt ở hàng ba của một quán ăn trên đường Hùng Vương. Kêu một món gì đó với một chai bia. Vừa hớp từng ngụm nhỏ và mơ mộng và nhìn ngó quanh quanh. Tôi thấy tờ lịch trên tường ghi ngày 26.10. Cái ngày trông quen quen ta. Ngày gì nhỉ? À. Thì ra hôm nay là sinh của tôi. Tôi không có thói quen, nên chưa bao giờ quan tâm chứ đừng nói là tổ chức sinh nhật của mình. Nhưng thôi, hôm nay kể như là mừng sinh nhật lần đầu vậy?! À không, lần thứ hai, lần đầu là cái bụng đói meo và một bài thơ viết nhái và lần này thì hoành tráng hơn, mấy chai bia và một dĩa mồi.
Vâng. Năm mươi bảy năm. Hơn nửa thế kỷ, có biết bao áng mây bay qua bầu trời. Có biết bao con người được sinh ra rồi chết đi bình thường theo lẽ tử sinh hay ngậm ngùi oan khuất. Biết bao nhiêu oan trái phủ chụp lên bao nhiêu cuộc đời vì lý do nào đó. Nhưng hạnh phúc thì cũng chưa bao giờ từ bỏ nhân gian. Và bây giờ ngồi đây, sau những phút giây mơ mộng là nhớ, là ngẫm nghĩ đầu cua tai nheo về đời mình, về đời người.
Nhớ ngày còn bé con, ngoài những trò quái quỷ, tôi vẫn không quên những cảm giác lạ lẫm ban đầu khi tiếp xúc với cục nước đá bào chế xirô hay cùng cả bọn xúm đen, xúm đỏ nghe tiếng ca vọng cổ mùi mẫn của Út Trà Ôn, hoặc các tuồng cải lương vào tối thứ bảy, phát ra từ cái hộp vuông vuông được gọi là radô (radio) ở nhà hàng xóm, hay mùi khói xăng thơm thơm của cái máy đuôi tôm chạy vụt qua con rạch nhỏ để lại hai vệt sóng trắng xóa vỗ ỳ oạp vào bờ, thế là đã văn minh lắm rồi. Vậy mà bây giờ, điệp trùng thứ khác làm cho cuộc sống của mọi người có thêm ngồn ngộn yêu cầu, mà cái nào cũng đều tất yếu (!?). Cách đây năm, mười năm, tôi không dám đến gần cái máy vi tính vì sợ cái bóng mình làm hư máy móc của người ta (!?). Và tôi không thể nào tưởng tượng là có một ngày tôi có thể viết một bài thơ không cần giấy mực, vẽ một tấm bảng hiệu mà bàn tay không dính một giọt sơn, hay gởi một cái thư đến bất cứ nơi nào, mà chỉ cần không đầy một phút là đến tay người nhận. Nói chuyện với bất cứ ai khi đang ở bất cứ nơi nào mà chỉ cần bấm bấm vài cái là tha hồ chí chóe… Những nhu cầu tất yếu bây giờ ngoài nhà ở, cơm ăn, áo mặc, rồi học hành và việc làm, còn có thêm điện thoại, truyền hình, máy lạnh, tủ lạnh, máy giặt, xe máy, vi tính, email, internet cùng với hàng trăm thứ hằm bà rằn khác và… thật nhiều tiền. Ôi điều kiện sống. Nhưng hình như ngôi nhà chung không còn xanh lắm.
Ngôi nhà tôi đang ngồi, gần gấp đôi tuổi tôi, nhưng vẫn còn tinh tươm vì có người chăm sóc. Ngôi nhà làm tôi nhớ lại những hình ảnh của thị xã ngày nào. Và cũng như mọi khi, hôm nay tôi uống rượu một mình. Khi có thể ngồi ngắm nhìn mới thực sự kinh ngạc về sự đổi thay khi mà thỉnh thoảng mới gặp lại cái không gian yên ắng bình lặng như ngày nào. Kế bên cái quán này là ngôi nhà của cụ Huỳnh Mẫn Đạt đang ngày càng hoang phế vì tranh chấp của cháu con. Ở đó như phủ lên nỗi buồn mới mẽ của một bậc sĩ phu đức cao vọng trọng của xứ Nam Kỳ, mà lúc sinh thời Người không ngờ hơn trăm năm sau Người lại phải có một nỗi buồn như thế. Cũng chính ngôi nhà đó, ngày xưa tôi lấm la, lấm lét đi vào khi bị thầy Hiệu Trưởng gọi đến nhà để moral cho một trận vì cái tội thu thập tin tức để chú tôi làm tư liệu viết bài đăng báo chống tham nhũng. Nhưng sau đó thì thầy cho một thanh chocola mà thầy nói vui là tiền nhuận bút.
Hớp ngụm bia cuối cùng của chai thứ nhất, tôi lại lan man nhớ, từng con đường, góc phố với những hàng me rợp bóng, bây giờ chỉ còn lẻ loi một vài cây già cỗi.
phố xưa là một rừng me
cứ đổ mưa suốt xuân hè thu đông
me xanh chua mặt mát lòng
me chín ngọt miệng làm hồng đôi môi
phố nay trụi lủi hết rồi
một cây me cỗi ngậm ngùi đứng không
vẫn xanh biếc lá vào xuân
vẫn cho người cũ bần thần tuổi xưa
có ai đứng hóng cơn mưa
biết đâu vướng lại câu thơ cũ mèm
Những cây còng ba bốn người ôm trên đường Lê Lợi thì bị đốn phăng đi để bán cho mấy trại hòm. Mấy cây dầu đường Trần Hưng Đạo hoặc trước Ủy Ban Tỉnh suýt tí nữa thì cũng tiêu.
Cây xanh người đốn bỏ rồi
Cho nên gió chẳng còn lời nào reo
Không nơi cho ánh trăng treo
Chói chang sợi nắng lại gieo xuống đầu
Bầy chim táo tác nơi đâu
Từ đây vắng bặt lời chào hừng đông
Đấy, tôi lơ mơ đến vậy, một cây me còn sót lại, những cây còng đã về cõi hư vô và tất nhiên đã có bao nhiêu người xuất hiện ở cái thành phố nhỏ bé này và đã về cõi vĩnh hằng. Tất cả đều để lại trong tôi nỗi nhớ.
Nhưng gì thì gì thị xã cũng phát triển hơn, sang trọng hơn. Những ngôi chùa, đình miếu, cái thì bị phá bỏ vì thờ mấy quan Tàu. Đúng thôi. Cái còn lại thì được tân trang quá ư hiện đại. Nhưng khi nhớ tới các đình, chùa, miếu, mạo… thì lại có một điều làm cho tôi bức rức. Thế nào thì gọi là tín ngưỡng? Thế nào gọi là tôn trọng các bậc danh nhân, thánh nhân? Làm theo những gì họ dạy bảo, cố gắng noi gương họ để làm cho cuộc sống đẹp hơn. Hà tất chi phải bái lạy quỵ quỳ, nhang đèn đỏ rực, khấn vái lung tung, xin độ trì cho cái này, phù hộ cái kia? Khi tìm đến những nơi này, chẳng qua là tìm một chút an tĩnh, đắm mình trong những ý tưởng đẹp đẽ của cổ nhân, để sửa mình, để có cái mà củng cố niềm tin vào bản thân và cuộc sống. Đó là chưa kể đến việc quản lý đình chùa cũng có lắm điều làm cho Phật Trời, Thần Thánh cũng phải xót xa. Từ trên mây cao các vị che tay ngó xuống mà nghĩ thầm rằng “ Than ôi! Mấy đứa nhỏ nó biến mình thành hàng hóa để kinh doanh “.
Rồi có một ai đó, chắc vô công rỗi nghề, bức xúc nhẩm tính, cả nước có hơn mười triệu hộ kinh doanh lớn nhỏ. Mà trong đó hơn hai phần ba, thậm chí có cả các cơ quan nhà nước, có một bàn thờ ông Thần Tài, ông Địa. Khối lượng cà phê, thuốc lá, nhang đèn mà các hộ kinh doanh mời ông Thần Tài và ông Địa mỗi ngày trên cả nước hơn mười bốn tỷ đồng, chưa kể cúng kiếng ngày rằm, ba mươi có hoa quả, heo quay, gà, vịt luột, rượu tây tàu, đô la vàng mã(?). Mỗi năm hơn năm ngàn tỷ đồng, đủ để xây dựng năm trăm ngôi trường hay năm ngàn kí lô mét đường giao thông nông thôn có chất lượng cao. Nhưng đã bao nhiêu năm rồi trường học thì còn rất nhiều xập xệ, thậm chí còn là nứa lá tranh tre, trông giống cái giàn bầu. Đường xá thì lắm gập ghềnh, lổm ngổm. Chưa kể đến một ông Giám Đốc một công ty quốc doanh ở Cao Lãnh đúc hẵn một tượng ông địa to gấp đôi người thật đặt trước trụ sở công ty. Quanh năm hương khói nhang đèn, café thuốc lá. Ngày rằm, ba mươi đủ lễ chuối oản, xôi chè, rượu thịt tinh tươm. Và tôi cũng có góp phần dù bữa có, bữa không, tính ra mười mấy năm cũng ba bốn triệu. Ôi giá trị của một niềm tin mong manh sao mà đắt thế? Tôi lại nhớ mấy câu thơ ở quán ông mì gõ. Tay nào làm mấy câu này hay thật, đọc nghe thật vui mà gẫm lại cũng thật cay. Ôi. “…Nhân gian thiên hạ đàm trùng“
Còn nữa. Người chết thì đưa ma rầm rộ trống kèn, vòng hoa, cờ phướng, xe con, xe lớn hàng đoàn kéo nhau chạy loanh quanh phố phường để nhìn lại cuộc đời lần cuối khi làm một cú vĩnh du tiên cảnh, gây tắt nghẽn giao thông, ầm ào phố xá. Bổng nhiên tôi nhớ và nhói lòng khi nghĩ có hàng triệu cái chết trong chiến tranh, mà một ít trong số đó, tôi đã nhìn thấy. Những cái chết của quạnh hiu, thảm khốc.
Đám cưới thì thôi, mời bất kể thân sơ, rượu tuôn như suối, lá phiếu bầu hạnh phúc gởi đến hư không[iii]. Sinh nhật, chúc thọ tứ lung tung mà tìm trong sổ bộ khai sinh thì có lắm người ghi chỉ độc có cái năm sinh, mà cũng không chính xác. Nhớ những ngày đầu mới giải phóng. Đám cưới mà lạy ông bà cha mẹ; đám ma, đám giỗ mà thắp một nén nhang khấn vái cũng bị cho là lạc hậu, thế mà bây giờ khi có dịp thì đủ loại nhang, đèn, vàng mã. Ôi thôi. khói lửa mịt mù, những người bên kia cuộc sống nhận hàng mà nước mắt chảy quanh vì khói (?). Chưa kể hỏa hoạn xảy ra trong quá trình chuyển tiền hàng về bên kia thế giới. Chắc có lẽ ngành bưu chính viễn thông nên khai thác dịch vụ này. Vừa có thêm doanh thu, vừa tránh khỏi những bất trắc vô lý mà bà Hỏa mang tới.
Ôi. Phú quý sinh lễ nghĩa? Ô. Không lẽ bần cùng thành đạo tặc hết sao ta? Nhưng thôi. Cuộc sống bao giờ cũng thế, những nhu cầu đương đại đã buộc con người phải đổi thay quan điểm và môi trường sống. Nhưng cái điều cốt lõi là đổi thay như thế nào? Hay chỉ là những sự lập lại những nội dung nào đó của ngày xưa bằng một hình thức khác mà bất kể đúng sai. Tạo dựng, sửa chữa hay hủy hoại một môi trường, một công trình, một tập tục, một lối sống… bất cần xấu đẹp. Mà điều này mấy ai thấu đáo. Vì dù sao ai cũng chỉ sống có một đời?! Hãy làm những điều mà mình thích mà không chạm tới ai. Chẳng qua là tôi rỗi rảnh, nên ngồi mà nhớ lại mới thấy buồn buồn, mới thấy kỳ kỳ. Chứ bình thường thì cũng quen thôi mà không chừng còn thích mắt nữa là. Tất nhiên, trong cuộc sống thì xấu tốt đủ đầy. Đòi hỏi mọi người, mọi điều đều tốt cả thì liệu có quá viễn mơ không? Tôi chợt nhớ những ngày háo hức đi nhặt rác rến quanh đời và sau này khi đã ở tù mà còn muốn biến cả một trại giam đậm đặc tội lỗi, trở thành một khối người lịch sự. Nhưng dù sao cũng chỉ là mơ ước, mà uớc mơ nào thì chẳng đẹp. Có ai mong mình gặp ác mộng bao giờ. Tại vì tôi chí lớn mà tài hèn, nên khi vào việc gì, thì việc ấy hóa lôm côm.
Trong khi đó cái sinh hoạt tôi cũng đầy những oái oăm. Mà cái oái oăm nhất chính là không bao giờ quan tâm đến việc tìm mua hàng khuyến mãi. Thậm chí nếu là hàng khuyến mãi thì không mua. Nhất là không bao giờ uống bia khuyến mãi, với cái lý do chắc như đinh đóng cột “Tôi bỏ tiền ra ăn nhậu chứ không phải để gỡ nắp chai“. Heinerken là gu của tôi, nhưng khuyến mãi thì tôi uống bia khác. Cũng may Remy Martin hay rượu Bình Tây không được quảng cáo, không được khuyến mãi, nhưng có nhiều khi cả năm tôi mới uống được một lần. Tôi cũng chẳng bao giờ để ý đến các quảng cáo trên báo, trên tivi (?)… Thậm chí còn thù ghét vì nó cứ đập chan chát vào mắt, vào tai. Không phải ghét quảng cáo mà ghét cái lối quảng cáo vừa vô duyên vừa mất dạy. Vô duyên vì cường điệu, vì cách thể hiện. Mất dạy vì mất lịch sự, vì láo khoét, vì giả dối. Một tập phim bốn mươi lăm phút thì người xem bị nhét vào ngần ấy thời gian cho những quảng cáo. Mua một tờ báo thì gần hai phần ba là các trang quảng cáo. Họ luôn luôn bảo rằng tôn trọng người tiêu dùng nhưng họ xem thường cái đối tượng mà họ nói rằng họ muốn phục vụ. Tổ cha mấy thằng xỏ lá, mất dạy. Trong khi cái nghề của tôi thì dính dáng ít nhiều vào quảng cáo. Có phải là ở trong mền, nên biết mền có rận? Trong khi đó. Những hình ảnh quảng cáo các sản phẩm trong nước, ngoài nước tràn ngập đến mọi ngóc ngách của đời sống. Từ chiếc xe hơi deluxe cho đến thuốc tăng cường sinh lý, băng vệ sinh, bao cao su, khoan tường, khoét vách. Thậm chí còn cho người bưng bê rao bán từng nhà, miệng mồm dẻo quẹo gấp trăm lần tôi, hàng nào cũng tốt nhất, cũng số một. Cả một xã hội đang dồn hết công suất để quảng bá và phục vụ cho nhu cầu tiêu dùng. Liệu điều đó có nên chăng? Nó có giúp cho con người sống tốt hơn không? Hay là làm cho mọi người phải quay cuồng, tất bật để thỏa mãn những nhu cầu chưa đáng có hay không đáng có. Đáng có sao được khi thuốc trị bệnh y như thuốc tiên, nhưng uống vào thì thêm bệnh. Băng vệ sinh được lồng vào các chương trình văn hóa nghệ thuật. Hèn chi mới có văn hóa dơ, nghệ thuật bẩn để mà tiêu thụ băng vệ sinh. Xà bông cực sạch nhưng dính vào người thì làm bẩn tâm hồn. Bao cao su thì an toàn tình dục mà không an toàn nhân cách. Và bia thì quảng cáo theo cái kiểu cùng xỉn cùng say. Nhưng ẩn nấp phía sau sự xỉn say là cái gì thì ai cũng biết. Đúng là điên khùng. Chưa thấy ai quảng cáo một loại chổi, một loại thùng rác hay một thiết bị gì đó giúp cho từng người làm cho tinh tươm mình từ trong nhà tới ngoài đường, cho sạch sẽ đời mình từ trước tới sau? Tại sao con người dùng quá nhiều hóa mỹ phẩm và hàng lô hàng lốc thứ này, thứ khác để thân thể mình được sạch sẽ, thơm tho, lịch sự. Thế những con người lịch sự ấy mà lại quăng mảnh khăn giấy ra đường khi lau miệng xong? Tại sao muốn nhà đẹp đẽ của mình không hôi hám mà lại tuồn bịch rác thối hay con chuột chết xuống sông, ra đường? Còn biết bao nhiêu điều khác nữa, khi mà vì cái lợi riêng mình mà mọi người thẳng tay làm dơ bẩn mái nhà chung. Biết bao nhiêu nhà máy sản xuất những thứ đó thả khí carbon vào tầng ozon, tuồn nước bẩn độc hại vào sông suối. Tất nhiên cũng có tôi nữa, đã một lần vì mấy trăm bạc, vài chai bia mà khắc mấy cái mộc âm bản “Khoan, cắt bê tông…”, “ Trị bệnh trỉ. Yếu sinh ly…” góp phần làm nhếch nhác phố phường. Hoặc lúc xỉn say, tìm một góc khuất nào để trút bầu tâm sự. Mà cũng phải thôi. Cả một thị xã như thế này chỉ có hai nhà vệ sinh công cộng, nhưng khổ thay đã bị đập bỏ hết rồi.
Nhìn cái nhếch nhác của phố phường và cái sạch bóng của con người mà sức cảm thụ thiên nhiên hoàn toàn suy giảm. Tôi chợt nhớ một đoạn văn mà nhà nghiên cứu Phan Ngọc viết trong cuốn Đỗ Phủ, Nhà Thơ Thánh. Cuốn sách mà cô hàng sách bỏ tiền túi mua tặng khi tôi hết tiền, nhưng cũng vào nhà sách dòm dòm cho đỡ nhớ. Ông viết: “ Tâm hồn của chúng ta thay đổi quá nhiều. Hiện nay chúng ta sống trong thế giới do ta tạo ra và do những quy luật tự nhiên mà ta nắm bắt một phần tạo nên. Thói quen ấy càng tăng lên với nền văn minh tiêu thụ đã cắt đứt mối quan hệ của ta với vũ trụ. Ta nhìn thế giới với con mắt của tên ăn cướp, cho nên không thể nào có lại được cái cảm quan rằng mình thống nhất với vũ trụ. Thằng ăn cướp ấy xem núi sông, cây cỏ như những đồ dùng và con người được hắn nhìn ở khía cạnh một đối tượng để rút một công dụng gì đấy… Không chỉ cái nhìn ngây thơ vào thế giới thần linh mất đi, mà cả cái nhìn ngây thơ vào thế giới bên ngoài cũng mất nốt. Quan hệ bạn bè bị thu hẹp vào quan hệ công việc. Quan hệ thầy trò cũng thế,(bỏ sáu từ) chuyển thành quan hệ phân công. Rồi quan hệ nam nữ có nguy cơ chuyển thành quan hệ tính giao. Luật pháp là những đồ vật do ta chế tạo ra đang thay thế mọi quan hệ xã hội, dù đó là quan hệ gia đình. Cái khâu cuối cùng tưởng chừng vĩnh viễn là quan hệ mẹ con đang mất với lối đẻ con trong môi trường nhân tạo. Ta đang cố đồ vật hóa thế giới thì thế giới đồ vật trả thù: Ta Biến Thành Đồ Vật…” Mọi người đang tất bật làm giàu mà quên đi vệ sinh môi trường, không quan tâm đến vệ sinh tâm hồn. Còn vệ sinh thân thể thì chỉ khu trú trong mấy chục ký lô thịt của bản thân, mà cũng không được vẹn toàn. Người ta chỉ làm thơm tho thân thể và khoác vào người một bộ quần áo đúng thời trang mà quên luôn những thứ nhét vào mồm. Nhưng dù sao cái tính lơ mơ mà ông Phan Ngọc gọi là cái nhìn ngây thơ thì còn đó. May mắn chăng? Ôi! môi trường sống.
Từ đó con người hối hả, toan tính thêm nhiều và mơ mộng ít đi. Đàn ông nhậu nhẹt vô số kể và phức tạp hơn. Tửu phùng tri kỷ thiên bôi thiểu. Ai tri ai chỉ có bà chủ quán biết. Và riêng tôi, bạn bè thì tứ tán, những còn lại chung quanh thì đâu phải lúc nào cũng có thể đàn đúm như ngày nào, thế nên đành không tri kỷ? “ Ôi chao lại nhớ tới bọn mày rồi. Bây giờ chỉ có mình tao. Thôi uống mỗi thằng một ly vậy. Mỗi thằng một ly, mà tao uống không. Chắc hôm nay xỉn mất. Cũng chẳng sao. Say vì tình bè bạn. Đã một thời chúng mình làm thế. Phải không nào? Chả bù hôm đám cưới con tao lại có được ba thằng. À không. Hôm đó rất đông, gần như đủ cả mà. Có cả những thằng đứt bóng cũng về.” Nhưng hôm nay, tôi như thế, chẳng qua là vì chẳng tiền bao bạc bó để mà đàn đúm, sa đà. “Bất phú quý hề. Vô tửu hữu. Thủ thanh bần hề. Hoàn độc khuynh” Trong khi đó, một phần khá lớn của những người vào quán nhậu, họ làm thế, chẳng qua mục đích kiếm tiền, và báo cáo cho cuộc đời biết mình có tiền, dù lắm khi tiền mình ít xịt. Hỏi có mấy ai ít tiền thì uống ít mà có được mơ mộng bành ky như tôi đâu?
Còn các bà các cô thì phấn son tới bến, mỹ phẩm tràn lan, áo quần lòe loẹt. Những chiếc áo dài, bà ba trông dễ thương thế kia sao mà lạc loài trên phố. Mái tóc dài thì được thay bằng mái tóc củn cởn đủ màu, đôi khi còn làm cho bù xù lên như tổ quạ. Thực dụng, đỏm dáng đến lạnh người. Cũng may là không phải ai cũng thế, chỉ một số thôi mà sao vẫn thấy buồn buồn. Trong khi chung quanh đó vẫn có người khố rách áo ôm, moi thùng rác nhặt từng cái bịch nylon, bán từng tờ vé số để tìm một bữa no lòng. Cũng có người bị gậy, giả đui, giả què nhặt nhạnh từng chút lòng hảo tâm vì bản thân thì không có. Cũng không ít trẻ con tham gia vào việc này. Ôi tuổi thơ bị đánh cắp hay bị đánh mất. Chẳng qua cũng là kiếm tiền. Buồn nát ruột ra… Tiền, một thứ ắt có nhưng chưa đủ để làm nên cuộc sống. Thế sao mà người ta bán mạng mình, đôi khi còn bán cả mạng người, để kiếm tìm những manh giấy ấy? Khi kiếm được rồi; kẻ thì đem giấu biệt để trở nên hèn mọn, người lại đem khoe để thành kẻ kỳ hờm.
Trẻ con cũng thế, áo quần đẹp hơn, trò chơi nhiều hơn và hiện đại hơn, tất nhiên là thông minh hơn mà cũng dễ hỏng hơn. Không còn cái lồng đèn tự dán giấy kiếng cho ngày Trung Thu, không còn tìm đâu những trò đánh hưng, đánh mé, bắn cu ly. Không còn cởi truồng tắm mưa, hay nhảy ầm ào xuống những giòng sông quê lặn hụp đến trắng dờ hai con mắt. Bây giờ dù có muốn nhảy cũng không dám. Bởi vì trong nước, ôi thôi đủ thứ chết người. Nước thải công nghiệp, phân bón, thuốc trừ sâu, bọc nylon… Đủ loại rác rến thời hiện đại. Tuổi thiếu niên không biết làm thơ, không biết làm báo tường, nếu có thì đi thuê và tôi đã từng được thuê vẽ báo tường. Tất nhiên. Tôi không thể buộc các thế hệ sau tôi phải quan hoài một thứ kỷ niệm mà chúng không bao giờ có, cũng như phải sống trong một hoàn cảnh sống như thế hệ của tôi, lại càng không thể buộc ai đó phải có những những ước mơ như tôi đã từng mơ ước. Ôi quan điểm sống.
Rót chai bia thứ hai tôi lẩm bẩm đọc bài thơ mà tôi làm được nhân khi đọc báo Tuổi Trẻ thấy có tin phát động chương trình Xóa Cầu Khỉ ở đồng bằng sông Cửu Long. Bài thơ làm được sau một thời gian dài mất bút.
Cây cầu khỉ đã đi vào ký ức,
Cũng phải thôi, đời sẽ bớt gập ghềnh.
Nhưng anh vẫn nhớ. Ngày xưa. Đám cưới
Hai đứa mình qua nhịp chông chênh.
Sao anh lại thấy hơi tiêng tiếc,
Bởi thuở xưa, ngày dăm lượt qua cầu.
Thì có mấy bận tìm qua bên đó,
Nhờ cực khổ mà hai đứa thương nhau.
Cũng dăm bận gãy cầu, tòm xuống nước,
Ướt loi ngoi làm cho xót xa em.
Anh vác búa đốn tre sửa cầu khỉ,
Cho đi về khỏi phải rớt xuống sông.
Rồi chúng mình cõng con qua cầu ấy,
Để đi thăm ông ngoại hay đến trường.
Thương con quá, anh chán cây cầu khỉ,
Hồi ấy dễ thương mà bây giờ khó thương !
Anh ao ước có một cây cầu ván,
Để cho con ngày mấy lượt đi, về.
Nhưng mơ ước lớn dần theo con trẻ,
Bao lượt sửa cầu, vẫn khỉ như xưa.
Và hôm nay những cây cầu khỉ ấy,
Đã được thay bằng ván hay bê tông.
Người thay cầu lại chính là bọn trẻ,
Anh dìu em qua, thoải mái tấm lưng còng
Không hiểu sao tôi lại viết bài thơ như thế này. Nó có nói lên được gì những kỷ niệm của tôi không? Thực ra tôi đã đi qua không biết cơ man nào là cầu khỉ. Và chẳng nhớ nổi là mình té cầu vì trợt chân hay bị gãy cầu bao nhiêu lần. Nhưng việc đưa một ai đó qua cầu bằng một trách nhiệm cụ thể thì không. Nhưng gần hết một đời, sống giữa cái thị xã này mà tôi có một thời gian khá dài loay hoay trên cái thang tre, đã một lần gãy thang và lọi giò, thế chẳng đi cầu khỉ là gì? Mà đi kiểu này thì đi chỉ một mình êng. Có một chút tiếc nhớ thoáng qua dành cho cây cầu khỉ cũng như dành cho những điều mà đáng ra không còn cần thiết nữa. Cây cầu khỉ bây giờ là hiện thân của đói nghèo, nhưng trong quá khứ nó lại một điều gì đó là văn hóa, là thiêng liêng. Những cây cầu khỉ ấy đã nâng bước chân các chúa Nguyễn và con dân của các Người làm một cuộc Hành Phương Nam vĩ đại. Nối dài từ Thuận Hóa đến trấn Hà Tiên. Những cây cầu lắt lẻo ấy đã nối lấy hai bờ của một giòng kênh, con rạch như nối lấy một đất nước và một ân tình. Tất nhiên, mọi người sẽ quên, rồi không hình dung ra nữa. Còn tôi thì vẫn nhớ. Phải chăng là nỗi quan hoài hay chỉ để làm cho đậm thêm mơ uớc. Cuộc sống luôn luôn là thay đổi mà. Chấp nhận thôi nhé. Cây cầu khỉ yêu quý của tôi. Rồi đây, từ Bắc chí Nam sẽ có những cây cầu như Thăng Long, Hàm Rồng, Tràng Tiền, Mỹ Thuận, Cần Thơ sẽ nối liền một đất nước.
Tất nhiên là tôi cũng đổi thay chút ít. Chỉ chút ít thôi bởi vì không đủ sức (?) Nhưng may thay có một điều tôi không thể nào thay đổi. Yêu màu xanh cây cỏ, yêu ruộng đồng và thương mến một giòng sông. Một giòng sông yên bình không ầm ào ghềnh thác, ngọt ngào tôm cá, mặn mòi nước sông. Ai biết rồi sẽ có cây cầu đi qua sông Cái Lớn.
Cuối cùng tôi nhớ lại câu cuối cùng kết thúc bài báo của Nguyễn Vạn Phú, mà tôi đọc ngày tôi đưa con tôi đi Cần Thơ. “… Quá trình giới thiệu, tích lũy kiến thức là quá trình chắt lọc, biết chọn cho mình những gì cần thiết cho cuộc sống có văn hóa và văn minh“ Ôi. Tôi chắt lọc cho mình được cái gì đây trong cái mênh mông của kiến thức và ngồn ngộn những nhu cầu? Buồn cười cho tôi, đến giờ này chưa thể sử dụng rành rọt cái thang máy.
Lại cúp điện.
Chợt một ánh trăng len lén vào hiên. Ánh trăng mong manh không đủ sức làm cho mọi người quên đi ánh huỳnh quang vừa phụt tắt. Trong khi mọi người đang ồn ào, bực bội vì không thấy đường để cụng ly, gắp mồi, thì tôi sững sờ và nhớ lại những đêm trăng đi qua cuộc đời mình. Tôi nhìn ánh trăng này để nhớ những ánh trăng xưa. Ánh trăng quê tôi. Ngày tôi trở về với súng đạn đầy mình, mang theo sự đe dọa cho mọi người và nhận lại cũng ngần ấy. Cũng may mà chỉ có đe dọa thôi. Đêm trăng ấy, tôi bất chợt nhớ mấy câu kinh Thi. Mấy câu ấy đi theo tôi cho mãi tận bây giờ. Tôi cố gắng hết sức mình để hiểu, nhưng xem ra chẳng được bao nhiêu? Vạn vật sinh yên đấy chứ. Chẳng qua tại lòng không yên. Dù biết rằng muốn hiểu rõ cái quy luật Vạn Vật Sinh Yên là một điều không dễ dàng gì? Con người là một sinh vật duy nhất có tư duy (?), (đúng không ta, hay tư duy ấy chưa đủ tầm để nhận biết tư duy của con virút), nên không thể tàn sát nhau để cân bằng sinh thái, nhưng vẫn cứ làm mà còn tận dụng tư duy ấy để lạm sát thiên nhiên nhằm đáp ứng những nhu cầu oái oăm. Nhưng dù sao thì bây giờ, những giây phút ngắn ngủi (?) đầy những khó khăn khi con người qua lại giòng sông đã không còn nữa. Những người cha, người mẹ của cuộc sống hôm nay hoàn toàn bình yên trên con đường đi tìm cơm áo cho con cái của mình. Thậm chí, còn thừa bình yên để làm đủ trò trái khoáy. Ông trời từ bao nhiêu đời nay luôn luôn im lặng làm những công việc của mình và giòng sông cũng vậy. Những bất trắc nếu có xảy ra là tại một sinh vật duy nhất có tư duy trong vạn vật, vô ý hay cố tình không tuân theo những quy luật của thiên nhiên. Có lẽ cũng nên nhắc lại là vì sao tôi biết mấy câu này. Tôi làm sao mà có khả năng đọc Kinh Thi mà hiểu được. Thế nên đâu dám mó vào. Mấy câu này tôi đọc được trong giai thoại về Cụ Tam Nguyên Yên Đỗ. Khi Hoàng Cao Khải lớn giọng lấy câu “Thiên hà ngôn tai” để ra đề cho thiên hạ làm thơ “nâng bi”[iv] mình. Với cái ý là kẻ bề trên nên chẳng trách chi những người đả kích những hành động bán nước của ông ta. Điều này làm cho Cụ Tam Nguyên nổi nóng. Rồi Cụ tương ngay cho bốn câu :
Chót vót trên này có một tao.
Mày xem tao có nói đâu nào.
Da tao lốm đốm màu đen trắng,
Là tại dì Oa vá váy vào.
Từ đó, tôi tìm hiểu đoạn Kinh Thi ấy, để rồi bao nhiêu năm qua tôi nhìn ngắm nhìn, suy nghĩ về cuộc đời bằng mấy câu thơ trên qua con mắt oái oăm của mình. Tôi nào có kém gì cụ Tam Nguyên(!?). Nhưng Cụ thì quá đổi tài hoa, nên Cụ có đủ bản lĩnh vá da tay bán nước bằng cái váy của đàn bà. Ông Cụ thâm thật khi sử dụng mấy từ “lốm đốm”. Thâm hơn mấy trăm lần cái áo the thâm nghèo nàn của ông Tổng Đốc về hưu. Tôi quá bất tài, nên chôm vài mảnh để tự vá da mình.
Nhưng thật ra thì không phải vậy. Thiên nhiên luôn luôn ủng hộ con người. Chỉ có con người hay làm điều trái khoáy mà thôi. Y như ngài Khâm Sai Hoàng Cao Khải ấy. Bị thiên hạ chửi te tua đến câm họng ra mà vẫn lếu láo mang mộng tề thiên. Nhưng cũng không tránh khỏi cụ Tam Nguyên. Ôi trong cuộc đời có bao nhiêu người ôm mộng hơn trời nhỉ? Có thể là có. Nhưng bây giờ chắc là không. Không hiểu mấy tay nghĩ ra câu khẩu hiệu “ Thằng trời đứng lại một bên…” nghĩ gì nhỉ? Còn ông trời thì không nói một lời nào, nhưng bao trùm lên mọi ngôn ngữ. Còn mỗi người hiểu thì cùng lắm là vài ký tự thôi. Và mọi người vẫn sống. Miễn sao người cư xử với người cho ra vẻ con người là đúng ý Thượng Đế rồi. Thượng Đế đâu cần con cái mình khen mình đẹp trai và tài giỏi đến đâu đâu? Lại cũng không cần nhân gian này công nhận là có hay không có. Tôi chợt nhớ tới nắm lá trong tay Đức Phật.
Ánh trăng là thế. Dù ở bất cứ nơi đâu trên trái đất này. Dù bất cứ lúc nào, từ ngàn xưa cho mãi tới mai sau. Khi trời trong hay khi u ám. Ánh sáng huyền hoặc ấy bao giờ cũng đem đến cho mọi người những mộng mơ. Thời gian thì vẫn thế. Từ tốn, bình thản trôi, ban phát cho cuộc đời ước vọng và hiện thực, nhưng vô cùng khắc nghiệt. Thời gian trôi qua có nghĩa là tế bào đang sinh sôi, trưởng thành và lão hóa. Và ước vọng, niềm vui, nỗi buồn thì cũng sinh sinh, hóa hóa. Trong nội tại của từng con người cũng đang liên tục hóa hóa, sinh sinh. Và có lẽ vì thế mà cuộc sống vẫn luôn luôn hối hả, với mưu toan làm dài ra cái hữu hạn của đời người. Ấy vậy mà người ta vẫn có thừa thời gian để làm nhiều điều trái khoáy, chắc cũng nằm trong quy luật sinh hóa mà thôi. Phải chăng trong tư duy cũng có sự can thiệp của lẽ hóa sinh.
Cuối cùng là vầng trăng của tôi. Vầng trăng của tôi, ở đàng đông thì rọi xuống cánh đồng ngan ngát hương mơ, nghiêng về tây thì soi qua vách lá chỉ điểm tình yêu. Khi oi nồng thì xuống tắm ở cầu ao. Vầng trăng của tôi. Vầng trăng của tôi luôn luôn nồng hương say đắm.
Chung quanh tôi vẫn còn đó những người quen cũ, hay những người quen mới, cả những người chưa quen rồi có thể quen. Tất cả có cùng chung một thời lênh đênh trên khắp các nẻo đường chết chóc. Thỉnh thoảng gặp nhau họ cố nhắc cái quá khứ, và tô hồng những kỷ niệm đáng lý nên cất giữ cho riêng mình.
Trong khi một số người khác, thì nhờ hoàn cảnh nào đó đẩy đưa làm cho họ hãnh tiến với đời. Tất cả gộp lại ở quán café. Điển hình là quán café được mọi người mệnh danh là “Tèo Tèo Thông Tấn Xã ”. Một nơi mà mỗi ngày hai cữ café sáng, trưa đã cuốn bước chân tôi tìm đến cách đây hơn mười năm và một số ít người quen mặt. Tất cả bàn tán đủ mọi chuyện trên trời, dưới đất. Nhất là những lôm côm trong cuộc sống, thứ này thì nhiều vô số kể. Từ những việc xảy ra trên thế giới đến những chuyện nhập nhằng của một số cơ quan nhà nước từ cấp cao cho đến khu phố, khóm, phường. Hoặc một số cán bộ có chức, có quyền mặc áo sọc ra tòa. Tai nạn giao thông xảy ra hàng ngày trên đường phố. Các đại gia tìm cách làm giàu bất kể đúng sai, đang lần lượt tính sổ nợ đời bằng cách chìa hai cái tay không vô cây còng số tám. Hay rừng bị cháy, bị phá tá lả, không giữ được nước, nên lủ quét tùm lum tà la. Và mọi người lãnh đủ cái hậu quả do chính mình gây ra. Rồi hàng lậu tràn lan, mạnh ai nấy mua, nấy bán, đổ bể ra thì lủ khủ kéo vào tù, lôi theo một số cán bộ có chức, có quyền vào nhà đá. Hay kể về những anh công chức bị vợ đì ở nhà, rồi vào cơ quan quát tháo với dân… Hoặc những tay dính vào ma túy, rồi thần hồn nát thần tính lết chân ra ngoài trường bắn. Kể cả những tin xe cán cho, chó cán xe. Ông này tự tử vì làm ăn thua lỗ. Bà nọ đứt bóng vì nhồi máu cơ tim hay anh chàng nào đó say xỉn tung vào cột đèn… Tất nhiên không thiếu những chuyện xưa tích cũ và cả những chuyện tiếu lâm thật, tiếu lâm dỏm. Nghĩa là mọi thứ chuyện trên trên đời, từ xưa cho tới nay, từ to đến bé và… từ có đến không. Những thông tin đó từ những cơ quan truyền thông trong, ngoài nước hay những chuyện kể thì thầm. Họ đem ra rồi so sánh, phân tích, phê bình, tổng hợp, bàn ra, tán vào và cuối cùng là… quên hết khi ra khỏi quán café. Nhưng chuyện mà họ bàn tán, thực sự bực bội và gần như ngày nào cũng bàn, thậm chí chửi tuốt luôn là giáo dục và y tế. Những thứ này họ không quên và mang nỗi ấm ức vào lòng. Và có lẽ cả tôi. Bởi vì, muốn có một viên thuốc khi đau thì phải bỏ ra một số tiền gấp nhiều lần cái giá trị thật của viên thuốc, cũng được đi. Nhưng khi muốn có một con chữ trong đầu cho con thì cũng phải bỏ ra tiền và con chữ được nhét vào đầu thì có rất nhiều cơ may bị biến dạng. Vì thế cho nên tuổi trẻ hôm nay có nhiều, rất nhiều người viết chữ như cua bò và sai quá nhiều chính tả. Ôi tiền bỏ không nhiều nên chất lượng không cao (?)
Mọi người bàn tán thì cũng phải thôi. Tất nhiên là cái miệng tép lặn, tép lội của tôi làm sao mà im re cho được. Dù cố né tránh. Nhưng văng vẳng quanh tai, tôi vẫn cứ phải nghe râm ran đây đó những luận điệu ăn thua. Người ta vẫn hằng ngày nhắc lại quá khứ như một sự hãnh diện, như một sự bực tức. Họ kể lại cái quá khứ sắt máu của mình không biết để làm chi? Không hiểu trong quá khứ, khi đối diện với cái chết họ có vãi đái ra quần không nhỉ? Chắc là có. Thế mà họ cứ nhắc. Nghĩ cũng lạ? Vẫn còn lác đác đó đây hình tượng của những người lính Sài Gòn được dựng nên như những con người kỳ cục. Nhưng lại có quá nhiều hình tượng sống động và thực một trăm phần trăm, một số không ít những tay từng là Giải Phóng Quân đang xé từng mảng nhân phẩm bán dần.
Nhưng cũng có một điều lạ là hầu như ít ai nhắc nhở đến những đổi thay, những thông tin mang tính tích cực của cuộc sống, mà kết quả của nó là những tiện nghi chính đáng mà họ đang thụ hưởng trong khi ngồi bàn tán và phê phán những chuyện lôm côm. Đại loại như một cú điện thoại di động mà người báo một tin quan trọng, một chuyện tào lao nào đó cho họ nhận được ngay bất cứ nơi đâu, lúc nào, hay là có xe đưa đón tận nhà khi cần di chuyển… Nhất là chung quanh vẫn còn không biết bao nhiêu cái đẹp lặng thầm đang diễn ra từng giờ, từng phút. Họ không nhìn thấy hay cố tình không nhìn thấy cuộc sống càng ngày càng có chất lượng hơn, tiện nghi hơn. Hay là tại vì những thứ đó đang càng lúc càng được bình thường hóa đến độ họ quên, cũng như từng giây, từng giây quên rằng mình đang thở. Có thể trường hợp sau thì đúng hơn. Chắc có lẽ phải một lần ngộp thở, mới biết giá trị của khí trời. Tốt nhất là nên nghe theo bác sĩ Nguyễn Khắc Viện đi. Làm gì thì làm, nhưng hãy nhớ rằng mình đang thở. Những hơi thở tuyệt vời của cuộc sống.
- Một đôi khi nhấm nháp chút nồng hương.
Nghe lá thì thầm, nhìn mây lãng đãng,
- Một đôi khi có vầng trăng sáng,
Vào song thưa mang một chút mộng mơ.
- Một đôi khi vài khúc nhạc tình cờ.
Lòng chợt nhẹ, lơ mơ ngẫm nghĩ,
- Một đôi khi làm đôi điều trái khoáy,
Viết lung tung rồi đem quẳng lung tung.
- Một đôi khi chợt gặp lại người quen.
Xao động cũ, đống tro tàn bổng ấm,
- Một đôi khi ánh mắt ai lấp lánh,
Giọng ngọt ngào buông tiếng đẩy tiếng đưa.
- Một đôi khi cũng nhớ thú vui xưa.
Ngắm nghía đồng xanh, nhìn sông ngó biển,
- Một đôi khi cùng bạn bè đàn đúm,
Chuyện trên trời dưới đất rượu dăm ly.
***
Ôi sao mà nhiều thế một đôi khi?
Vậy thì có khi nào yêu em nhỉ?
Ơ... Ờ có. Em chính là không khí,
Hít thở cả đời đâu phải một đôi khi.
Vâng mọi người đang thở, tôi cũng thế mà lại hay quên.
Tất nhiên. Ai cũng có quyền nhận xét và phê phán những sự việc, sự kiện mà mình thấy, mình nghe bằng quan điểm trái khoáy của mình hay dựa trên những tiêu chí được nhiều người chấp nhận. Nhưng có lẽ cũng cần phải bình tỉnh một tí xem sao? Những cái mới luôn luôn hiện đến, cái cũ thì mất dần đi. Nếu còn chăng là nỗi quan hoài và con người luôn luôn bất toàn, cuộc sống luôn luôn bất toàn, nên luôn luôn cầu toàn, vì thế nên luôn luôn bàn tán. Và lắm khi thiên hạ vẫn lầm vì bàn tán tào lao. Không lầm sao được khi mà cả thế giới cứ lo sốt vó về cái sự cố tưởng tượng Y2K và tốn không biết bao nhiêu giấy mực và nước bọt, để rồi khi vào thiên niên kỷ mới, trên toàn thế giới chỉ có mấy cái máy vi tính bị hư và không có bất cứ một cơn đại hồng thủy nào xảy ra… Thậm chí còn ngược lại là khác, như là cái sự cố Y2K của tôi. Điều đó là tất yếu, là những sắc màu tô lên cuộc sống. Đẹp hay không đẹp chẳng qua là một cách nhìn. Ôi. Suy nghĩ của thợ vẽ.
Sách báo lúc này dần đi vào ổn định, những tờ báo, những quyển sách thuộc loại lá cải tạp nham, sau một thời gian rộ lên rồi héo dần và chết, mà lại không chết hết. Điều này chứng tỏ sự dung nạp của xã hội bao giờ cũng có chọn lựa. Những thông tin táp nham vẫn còn đó nhưng trong cơn dãy chết và… Nhưng buồn thay, bằng giả, giấy tờ giả, chôm cắp bản quyền, đạo văn, cóp nhạc… quá nhiều. May mà cóp thơ thì tương đối ít. Chắc có lẽ thứ này bán ít tiền.
Những thông tin tôi muốn nhận được trên những phương tiện truyền thông là văn học, nghệ thuật, về kiến thức phổ thông. Nhưng cầm tờ báo lên, tin vui thì ít, tin buồn thì nhiều, tin trào máu họng lại càng nhiều hơn. Tội cho mấy tay tổng biên tập. Họ chắc phải sống mãi trong một niềm tin không bao giờ thành hiện thực. Họ hướng dẫn dư luận hay ngược lại nhỉ?
Tôi đã bắt gặp đây đó những tư liệu của những người tự xưng là nhân chứng của lịch sử. Ở đó họ kể lại những sự kiện, sự việc và rồi đưa ra quan điểm của mình. Thậm chí, muốn lật ngược lịch sử. Họ muốn làm gì thì họ biết (?). Còn tôi thì không biết. Và tôi lại nổi quạu, khi mà người ta cố tình quên đi hoặc nói khác đi những cái chết lãng nhách, những số phận bọt bèo của những con người trong chiến tranh. Tất cả đều đổ lỗi cho một ai đó không phải là mình hoặc phe mình. Họ là những con người hoàn toàn trong sạch khi khẩu súng rời tay(?). Niềm đau của những người còn lại thì không bao giờ phai nhạt, nếu có chăng là chìm sâu vào trong lãng quên. Chỉ cần một nén hương gợi nhớ là nó lại trở về và cứ thế sâu thêm. Thế mà họ gợi lại và làm khác đi sự thật, cả bôi bác nữa. Cả người Mỹ cũng thế, họ lôi ra những tài liệu, những trang nhật ký đẫm máu, họ tìm về những nạn nhân của họ, họ thăm lại chiến trường xưa… Họ lật lại một quá khứ mà ở đó, họ đã từng làm những việc mà họ cho là niềm vui, là chiến thắng. Nhưng họ cũng như bao nhiêu người khác. Bao giờ cũng quên đi nửa phần của lịch sử, hay dấu đi nửa phần sự thật và nếu cần thì nói khác đi để đạt được một điều gì đó. Nửa phần đó cũng xấu tốt đủ đầy, nhưng chưa bao giờ là hoàn toàn xấu xa. Bởi thế, họ không làm. Bởi vì những con người đó thuộc về nửa phần cần phải lãng quên. Tại vì sao thì mọi người đã rõ. Nhưng mà cái gọi là “mọi người” ấy vẫn lặng yên. Người Mỹ và những người đang cần họ nói, đâu phải không biết rằng; Nếu không có sự hiện diện của họ trên đất nước này. Thì cuộc chiến này ngắn hơn, tất nhiên là ít thảm khốc hơn. Thậm chí có thể đã không thể xảy ra. Cái chết của Đạm, của Thuật, của thằng bé bị bắn nát đầu ngay trên hầm trú ẩn, của cô gái chết trần truồng nằm ở ven đường, của đồng đội tôi lãnh một viên đạn xuyên tim vì quên kéo pharmatur áo giáp, của bạn tôi chết vì đi mở đường bảo vệ an ninh cho người đến thay mình… những xác chết trôi sông, những con đường tan nát, những nhịp cầu gãy đổ, những ngôi trường bị cháy, nhưng khu phố, làng xóm banh chành… nhưng đau đớn nhất là anh em, là bạn bè nhau cứ tìm bắn giết nhau mà không còn nhớ gì những sợi dây tình cảm từng một thời ràng buộc. Đó là những gì tôi được chứng kiến, là đại biểu cho những cái chết oái oăm của hàng triệu, hàng triệu những cái chết trong chiến tranh, mà người chết thì không có một sự phản kháng nào gây hiểm nguy cho người giết họ. Tôi không muốn làm nhân chứng như thế. Nhưng tôi đã trải qua. Ai là người gây ra nó? Chiến tranh. Vì sao có chiến tranh? Cái câu hỏi này thì nhiều người đã trả lời, trả lời chắc nịch, khẳng định đàng hoàng. Được thôi. Cuối cùng. Họ không bao giờ nhắc nhở về những đau xót của những con người đã cùng một thời mà họ gọi là đồng chí, là chiến hữu. Đối với những người này họ có hàng núi chuyện để nói, để phơi bày. Giờ đây mọi thứ đã trôi qua, cuộc sống đã yên lành. Có những nấm mồ thanh xuân được chăm chút khói hương, nhưng cũng có ngần ấy những nắm xương cô quạnh hoang tàn. Thậm chí còn bị xúc phạm. Nhưng tất cả đều là cát bụi, một loại cát bụi bất thường vì cái tệ hại và thảm khốc của chiến tranh. Tôi không có tham vọng lật lại những gì đã vùi sâu trong quên lãng. Bởi vì tôi thuộc về nửa phần của sự lãng quên. Nhưng khổ nổi tôi không thể nào quên. Bao nhiêu con người trên đất nước này như tôi vậy? Tôi viết những giòng này, có thể là lạc điệu giữa giòng đời nhưng chắc chắn sẽ không lạc điệu giữa lòng người. Họ có tội ư? Mắc cười. Đến Kỳ râu còn được xem là Việt Kiều Yêu Nước. Lại mắc cười. Yêu nước gì một chính trị gia gà chọi? Yêu nước gì cái loại người mà Lénin gọi là bọn cơ hội chủ nghĩa đang đầy rẫy giữa nhân gian. Tội thay cho những người chết không thể bỏ quê hương, những người sống không nỡ quên quê hương.
Những suy nghĩ này xuất phát từ quán café, từ những tờ báo xem qua rồi bỏ, từ những bản tin nghe như gió thoảng bên tai. Ấy thế mà nó vẫn len vào đầu tôi và để lại nỗi ngậm ngùi mãi mãi chẳng hề phai. Lạ thật?
Như để quên đi, tôi nhấm nháp ngụm bia đầu tiên của chai thứ ba và tôi nghĩ về cái nghề của tôi. Không phải tôi chọn nó, mà nó chọn tôi. Ngộ thiệt ta. Để mưu sinh, tôi vẽ ra biết cơ man nào là thứ. Nhưng có cái nào là thật đâu? Vẽ cái đùi gà ngon lành y như thật cho một tiệm cơm. Nhưng cái đùi gà này đố ai mà ăn được, nhá vào có mà gãy răng. Vẽ một bông hoa rực rỡ mà không vẽ được hương thơm, ngửi vào không chừng sẽ bị viêm mũi cũng nên. Vẽ một cô mặt hoa da phấn với nụ cười tuyệt hảo cho mấy cái shop thời trang hay cái tiệm uốn tóc, tiệm may nhưng mà không thể vẽ được trái tim… May mà tôi chưa vẽ được hạnh phúc, bởi vì nó vô hình vô ảnh. Nếu không thì lắm người bị tôi gạt vì cái hạnh phúc ảo? Có phải tôi đang trở thành tên dụ khị người ta bằng những sắc màu lộng lẫy? Ấy thế mà thiên hạ chịu và thuê. Nghĩ cũng quái? Tôi chợt nhớ lại những nét vẽ “trời ơi, đất hởi“ đầu tiên, rồi đem đi mua kẹo, mà hậu quả của nó là ngọt ngào và sau đó là một cơn sốt tối tăm mặt mũi. Tôi cũng nghĩ đến những gì tôi viết, đã làm cho bao người tấm tắc, nhưng chẳng ra cơm cháo gì? Tất cả đều không thật như con người tôi, tấm lòng tôi chăng? Ai cũng khen tôi viết hay, vẽ đẹp. Ai cũng nói tôi là kẻ có tài, là người biết cư xử. Tôi không thể quên thằng bạn “trời thần” của tôi với hai cái mộc âm bản. Và sự gặp lại hắn, cho đến giờ này tôi cũng không hiểu đó là một niềm vui hay một nỗi buồn. Bổng tôi như nghe lại câu nói làm cho tôi cười khan ấy “Mày biết không? Đời bây giờ, phải có cái bộ vó tinh tươm cái đã, rồi sau đó tha hồ mà lu bu. Chữ nghĩa phải cho đẹp mới bắt mắt thiên hạ” Và cuối cùng anh ta trở lại khi tôi đang ngặt nghèo và anh ta đã giúp tôi bằng những đồng tiền ấy với một kiểu cách và luận điệu không kém trời thần mà đầy những ngậm ngùi. Than ôi! Hắn làm nhếch nhác phố phường và gạt thiên hạ bằng bộ vó tinh tươm. Còn tôi thì bằng nét chữ rồng bay phụng múa. Không biết hắn có bị ai đập cho phù mõ hay chưa nhỉ? Tại sao tới giờ này tôi mới biết hắn muốn nói gì. Ôi. Xem ra gạt gẫm cuộc đời cũng chẳng có gì gọi là khó lắm? Bao nhiêu người bị gạt và cố nhiên cũng sẽ có ngần ấy người gạt được thiên hạ. Hậu quả là lắm kẻ thiệt thòi mà chỉ một số vào tù thôi. Tất nhiên tôi chẳng gạt gẫm được ai bằng nét cọ của mình, hay đúng hơn là không đủ khả năng để gạt, nhưng vẫn cảm thấy áy náy khi vẽ cho ai một tấm bảng hiệu, mà họ treo lên được đôi ba tháng rồi sập tiệm. Dù rằng việc thành bại trong làm ăn thì phụ thuộc nhiều yếu tố chứ đâu phải do người vẽ bảng hiệu chẳng mát tay..
Nhớ lại thấy mà mắc cười. Ôi sao mà đời tôi có lắm chuyện mắc cười? Chưa ráo máu đầu mà dám làm một cú động trời, thu thập tài liệu để tố cáo tham nhủng. Và kết quả là một trận đòn nên thân. Tất nhiên, việc này là do cái tức khí trẻ con và bị người lớn tác động chứ nào có ý thức gì đâu về việc của mình làm. Mười bảy tuổi có một bài thơ được in, thì tờ báo in bài thơ đó chỉ để đi vệ sinh. Cái ước mơ của tuổi trẻ lần đầu tiên bị cuộc đời phủ nhận một cách oái oăm. Hai mươi bốn tuổi, mấy bài báo được in, thì tờ báo in nó bị tịch thu và tôi suýt tiêu đời vì vuốt râu hùm. Sự bất quá tam, nên tịch đến bây giờ. Ôi những ước vọng của ngày tuổi nhỏ. Và đúng là khăm thật. Tôi đã dành biết bao tâm lực của mình với ước mơ có thể là một nhà báo, nhà văn, nhà thơ. Nhưng rốt cuộc, thì chẳng có cái nhà nào, chỉ có cái nhà chòi trong hẽm, để chui ra, chui vào mà cũng dột tạt tư bề. Nhưng để tự giải tỏa, tôi làm không biết bao nhiêu là thơ, làm xong liệng bỏ cho gió mang đi hay cho đời thêm nhiều rác rưởi? Nhà chòi là đúng lắm rồi. Cũng may, nếu như ba tôi không đốt, thằng em tôi chẳng mang đi vệ sinh, tôi chẳng quăng lung tung thì cả mấy nghìn bài thơ ấy sẽ gây lắm điều phiền toái.
Và tôi cũng nhớ những ngày đầu khi vừa chấm dứt chiến tranh, tôi vừa hoảng loạn, vừa háo hức vùi đầu vào những chân trời mới. Nửa lạ, nửa quen. Tôi tích lủy một khối kiến thức khổng lồ không đầu, không đuôi, rồi ứng dụng nó một cách tùy tiện. Đó là chưa kể cái đầu háo sự của tôi, đụng gì đọc đó, rồi suy luận lung tung, khi có dịp thì tha hồ chí chóe. Nhớ lại cái hỗn danh “ông Văn Sử Địa“ hay “ngài Công Dân“. Để hôm nay, ngồi đây nhớ lại điều này, tôi mới cảm thấy mình xuống cấp, vì những điều tôi thu thập được thì cái nọ xọ cái kia và có những điều quên tuốt luốt. Không biết nếu bạn bè gặp lại tôi mà muốn gọi lại hỗn danh ấy cho đúng thì chắc phải gọi là “ông Văn Sử Địa nhập nhằng“ hoặc “ngài Công Dân hạng bét“. Bởi vì tôi không trả lời được rành rọt khi nghe con hỏi “Ba ơi. Ông Nguyễn Trung Trực là ai? “. Ôi tên của một con đường hàng ngày tôi qua lại. Và còn thiếu nhà nước hai tháng thuế. Ôi. Nghĩa vụ công dân. Vậy mà tôi cũng chơi hai câu đối dán lên màn hình cái máy vi tính cà tàng vì ba năm rồi không nâng cấp
Abc… một đời cóp nhặt. Cóp bạc tóc xanh, nhặt phờ râu trắng. Trông đi ngoảnh lại chẳng ra chi. Dốt
123… nửa kiếp bon chen. Bon toát mồ hôi, chen sôi nước mắt. Toan hoài tính mãi chỉ bấy nhiêu. Nghèo
Năm mươi bảy năm đi qua cuộc đời. Tôi đã sa đà vào lắm thứ. Và hôm nay trong ngà ngà hơi men. Tôi nhớ lại thời mới lớn, tập tành thuốc lá, café, bia bọt, rượu chè, bài bạc. Đỉ điếm ít thôi, nhưng bồ bịch thì tứ giăng, rồi cả ma túy nữa. Những thứ ấy không có một chút ngọt ngào nào cả. Ấy thế mà lắm người nghiện ngập đến độ quên đi bản thân mình. Chưa thấy ai ghiền đường sữa, cháo chè. Ngộ thật! Cay đắng, chua chát, hôi hám, bậy bạ, xô bồ… thì cắm đầu vào và ghiền. Trong khi cái ngọt ngào, đằm thắm, mặn mà, yên ổn thì chỉ đôi khi nhớ, mà lắm khi quên. Tôi bỏ gần hết, không phải bằng sự cố gắng mà vì hoàn cảnh không cho phép sa đà. Lại phải nói lên lời cám ơn cái hoàn cảnh ấy. Chỉ còn thuốc lá và đôi khi một tí say sưa vừa nóng mặt như hôm nay chẳng hạn. Nhưng dù sao thì trong những cơn say nhè nhẹ cũng làm cho lòng tôi thanh thản hơn, nhìn ngắm cuộc đời bằng đôi mắt lạc quan hơn. Với vài chai bia hay dăm cốc rượu nhỏ, nó làm cho tôi thấy cuộc đời đáng yêu và gần gũi lại. Trong cơn say như thế; nhìn cái gì cũng thấy dễ thương, nhìn mọi người thấy ai cũng đẹp, cả mình cũng đẹp (?) Chỉ thế. Nhưng hôm nay thì hơn! Và tôi chỉ uống một mình. Vâng “Đối chi hoàn tự khuynh“. Đã qua lâu rồi cái thời “Không say không về, mà khi quá say thì về không được“. Kể ra thì cũng ngộ, cuộc đời không riêng gì những thứ này, mà cũng chẳng riêng tôi. Mọi người cứ hì hục lắm trò, rồi khi nhìn lại bổng sợ. Bèn từ từ bớt lại. Cũng có kẻ cạch luôn. Cũng có người về tới bến Âm Ty. Được thôi. Ít ra cũng có cái để mà nói được một câu “ Ta là người từng trải “.
Thôi thì hãy hớp thêm ngụm nữa để nhớ lại những điều gì khác hơn kia.
Lan. Có thể tôi đã quên rồi. Tôi nghĩ vậy. Nhưng chị ấy đã vẽ đường cho hươu chạy. Khi con hươu non nớt ấy chạy mất rồi thế mà vẫn còn dõi mắt trông theo. Thế mà chị trông thấy, và ánh mắt đó đã làm cho con hươu, lúc này đã già, đang run rẫy.
Thu Huyền với bài thơ Thịt Chó và mấy ngày săm soi tỉ mẩn thân thể của nhau cùng với đêm tái ngộ diệu kỳ, ngất trời say xỉn. Để rồi…“Quên thì quên để làm chi? Vậy thì nhớ để làm gì vậy ta?”
Tôi đã lầm lẫn, khi cứ ngỡ rằng mình không còn nhớ gì về Người Góa Phụ Trồng Hoa. Tôi có thể nghĩ, thậm chí là nhớ, luôn luôn nhớ, nhưng nói với ai đó thì không bao giờ. Vâng. Không Bao Giờ. Bởi vì cả hai không mong chờ. Nhưng nếu có dịp để làm vợ chồng thêm mười lăm ngày nữa thì… Mấy ai tin là chúng tôi không dám. Và những giòng trên đây chưa bao giờ tôi dám nói nên lời dù chỉ là lẩm bẩm một mình. Nhưng giờ đây, viết tường trình nên đành phải bậm gan thật thà khai báo.
Quan hệ của tôi và những người này là một mối quan hệ của những con người chẳng còn lối để đi, nhưng chân cẳng đã cuồng, nên thèm thuồng cất bước. Thế là những bước chân quờ quạng ấy đã đem chúng tôi sát vào nhau, và ai cũng biết chắc là sát thì sát, nhưng không thể dính. Thế nên chúng tôi đã tự thỏa mãn mình bằng vô số lập luận trời ơi, đất hởi. Nhưng có một điều mà chúng tôi biết chắc chắn là sự quan hệ của chúng tôi là một quan hệ đẹp, chúng tôi biết trân trọng nhau và trân trọng bản thân mình. Và sự tái ngộ quả tình là sự chơi khăm của cuộc đời và hình như có cả mong muốn của chúng tôi. Nhưng dù sao thì những kỷ niệm oái oăm kia trở nên tuyệt vời hơn. Bây giờ nghĩ lại cũng thấy giật mình. Khi ấy, tôi còn quá trẻ để nghĩ đến chuyện yêu đương. Thế mà, chẳng những nghĩ thôi mà tôi còn chui vào. Và… Ôi trời ơi! Tại sao lại thế? Ba người đàn bà. Cả ba đều lớn tuổi hơn tôi, từng trãi hơn tôi, có nhan sắc và có thể gọi là tài hoa hơn tôi. Khi vào đời, họ chọn cho mình con đường thật đẹp. Một nghệ sĩ tuồng, một cô giáo dạy văn, một nhà thơ. Ai đã làm biến dạng những ước mơ tuyệt vời của họ, ai đã xô họ chìm ngập trong nỗi buồn. Cái gì đã khiến họ chộp lấy tôi vì lòng họ muốn, rồi nhanh chóng buông ra mà trong lòng thì không muốn. Đúng là khăm thật. Một Lan như cơn gió thoảng qua. Một Thu Huyền bốp chát, bất cần để che dấu, khỏa lấp những chua xót, đớn đau. Một Ng.P.Thoa thì mơ mộng tuyệt vời. Đã thế mà họ còn cầm tay chỉ việc một cách tận tình cho tôi thực hiện những cơn mơ. Tôi không hiểu nổi tại sao họ lại nặng lòng với một thằng oắt con như tôi. Dù tôi đã đến với họ không phải bằng một thái độ điếm đàng mà là của một tấm tình mỏng manh của một đứa trẻ mới nức mắt ra luôn luôn háo hức với những trò mới lạ, tôi cật lực tham gia để rồi theo tháng năm phủ mờ. Cuối cùng, họ trở lại, không phải với ý định tái hiện những kỷ niệm kia. Mà có thể là để cười chơi cho những đôi môi già nua vơi đi chút nào héo hắt. Như tôi và Thu Huyền ấy mà. Lan và Ng.P.Thoa chắc cũng thế. Bổng dưng, trước mắt tôi là hình ảnh của Oshin và Konta đưa nhau đi dạo trên đồi với hai áng mây thật trắng trên đầu với hai nụ cười ý nhị khi cô gái qua đường khen họ hạnh phúc, đẹp đôi. Nhưng nếu cần phải đi dạo như thế thì tôi phải đi rất nhiều lần. Ôi. Bác sĩ Lê. Phải chi ông đừng nói gì cho biết về cái vụ táy máy tay chân, cứ để tôi còn có cái giảm khinh. “Không biết không có tội“. Nhưng dù sao thì tôi vẫn nhớ Ng.P.Thoa, người đã xóa nhòa trong tôi những tư tưởng hắc ám trong những hành động ái ân, đã chỉ dẫn cho tôi cách tận hưởng những thú vị tuyệt vời mà tạo hóa ban cho con người bằng cách tôn trọng, giữ gìn bản thân mình và người cùng mình vầy cuộc yêu đương.
Thỉnh thoảng về quê, tôi gặp lại cô bé ngày xưa mà người lớn tính toan. Cô ấy bây giờ con cái lớn rồi, được phong hàm bà nội, bà ngoại đàng hoàng. Cả gia đình đang sinh sống ở nước ngoài. Gặp nhau, chỉ một vài câu chào hỏi, sau gần bốn mươi năm. Nhưng sau đó, cái quá khứ trẻ con và cái tấm lòng trẻ con bổng nhiên sống lại ở hai đôi mắt mà chung quanh đã đậm vết chân chim. Chỉ thế thôi. Không biết sau đó thì cô ấy thế nào? Chứ tôi thì lại có một đêm trằn trọc. Cô bé không còn có dịp, hay không cần thiết, để nách bao lúa bên hông, mà là tòn teng cái túi xách đắt tiền. Không còn bộ bà ba ướt đẫm mồ hôi. Không còn đội cái khăn choàng tắm phủ kín tóc mai, thay vào là một bộ áo quần và cái nón model hết ý. Không còn khuôn mặt phơn phớt nắng hồng, mà thoang thoáng lớp phấn hồng. Không hiểu đàng sau những cái không phải của ngày xưa ấy chứa đựng cái gì? Một số giấy tờ chứng minh rằng cô ấy thuộc về một nơi không phải nơi này. Liệu trong lồng ngực bề bộn kia, trái tim cô thì sao? Ôi. Sao tôi lại nghĩ quanh chi thế? Nhưng cái dấu vết mơ hồ, đeo đẳng trong tôi suốt bao nhiêu năm. Tôi giật mình hiểu ra, chính những bóng dáng mơ hồ ấy đã làm tôi quắt quay trong biết bao hệ lụy. Những người đi qua cuộc đời tôi đều có cái vóc dáng ấy. Thấp thấp, mập mập, tròn tròn và da mặt thơm thơm một mùi mà tôi không thể gọi tên, nhưng chắc chắn là không phải nước hoa hay son phấn. Tất nhiên là cái mùi của cô ấy thì tôi chưa và sẽ không bao giờ nhận được. Ấy thế mà tôi đi tìm: Lan đã ngán ngẫm và từ giã lớp son phấn hý trường, cuốn lấy tôi bằng một cái mùi rất lạ, cho đến mãi giờ này tôi chỉ có thể gọi bằng một cái tên đầy ước lệ “mùi đầu tiên”. Vâng. Tôi làm sao diễn tả được khi mà sự non nớt bị cuốn hút vào một chân trời mới lạ đầy những đắm say. Ng.P.Thoa cuốn tôi vào bằng mùi nhựa thông và gió cao nguyên; Thu Huyền thì thừa sức để trang điểm nhưng coi khinh và đến với tôi bằng mùi vị nồng nàn của rượu; Út Giữa mãi mãi trói chặt tôi bằng mái tóc thoang thoảng nắng đồng bằng và lá bưỡi, hoa chanh; Vợ tôi thì hăng hăng đủ mùi thuốc đông tây nam bắc, nên lâu rồi tôi chẳng nhớ cái mùi riêng. Tất cả họ khi đến với tôi khi chưa bao giờ, hoặc không bao giờ mang theo mùi son phấn. Họ đến với tôi bằng một hương riêng nhưng ai cũng cũng thấp thấp, mập mập, tròn tròn. Và họ, mỗi người một tính cách, họ đem cái vóc dáng ấy mê hoặc, cuốn hút tôi và cái mùi riêng, đẩy sâu tôi vào hệ lụy. Thì ra là vậy. Làm sao tôi tìm đâu ra cái bóng dáng đích thực của thuở ban đầu ấy. Bây giờ, người mang vóc dáng ấy, nhưng không còn là cô bé của ngày nào và đã trở thành hư ảo, nhưng lại là nguyên nhân cho mọi thứ lơ mơ của tôi. Từ cái lơ mơ này nó gây ra lơ mơ khác. Ôi, những người ấy. Tôi dính vào họ là chỉ vì cái hình bóng mơ hồ kia đã hằn sâu trong vô thức của tôi. Cô ác chi mà lắm thế. Cô đẩy tôi vào cái chỗ đa đoan. Cô bé không còn bé kia ơi. Và bổng nhiên tôi nhớ lại một bài thơ tôi đã viết từ lâu lắm.
Tóc em ươm nắng nên vàng,
Cái mùi đậm đậm nồng nàn. Lạ chưa?
Mồ hôi ướt cánh đồng trưa,
Má em ram rám vẫn lưa thưa hồng.
Rượm vàng thơm lúa thu đông,
Ai dè em cũng thơm không kém gì.
Tròn căng khuôn ngực đắm say,
Câu chào quê trớt nên đầy thanh tân.
Hốt nhiên hơi hướm mùa Xuân,
Theo hơi em thở làm tần ngần anh.
Từ trong ánh mắt long lanh,
Và hàm răng trắng làm thành mê say.
Anh đi khắp bốn phương trời,
Tìm không ra được một người kề bên.
Nên về quê một mình ên,
Ai ngờ người ở kề bên. Quê mình.
Lỡ vương vướng bụi thị thành,
Hỏi em có chịu cho anh quay về.
Ôi trời. Tôi có tham lam quá không vậy? Nếu như ai đó nói “ Ừ. Dìa thì dìa” thì liệu tôi có dám dìa hông ta.
Tôi không quên được cái chết thê thảm của Hà và nỗi tủi hờn của cô gái bán thân khi bị tôi từ chối một lần làm tình vì mặt mũi đầy những phấn son. Làm sao tôi quên cái kiểu cách chấp nhận tình yêu của Quyên. Làm sao tôi quên được cô ca sĩ bất đắc dĩ, muợn tiếng hát lời ca làm cầu dẫn đưa mình vào lối đọa đày. Làm sao tôi quên được cái ước muốn của Huy và tôi bậm gan lắc đầu từ chối. Để rồi ngậm ngùi xa biệt bằng một cái hôn với tư cách của một người anh trong một chiều vần vũ mây đen. Ông Tô Vũ ơi, nếu như Huy đến với tôi vào một chiều mưa thì chắc tôi sẽ có “…ước mơ một chiều phai nắng…” để mà Huy quên đường về (?) Vâng hôm đó chỉ vần vũ mây đen thôi. Không có mưa. Ôi “tương kiến thời nan biệt diệc nan”. Bài thơ ấy đến với tôi như là định mệnh. May thay, với những người tôi tương kiến tôi chưa bao giờ có một ý nghĩ xem họ như là một cuộc vui, dù rằng đến với họ thì rất vui. Bao giờ tôi cũng dành cho họ những ước mơ thật chân tình, bởi thế cho nên mới “… biệt diệc nan”. Tôi không tự bào chữa cho mình. Nếu như tôi không chân thành thì làm sao mà họ vẫn nhớ đến tôi. Dù gì thì yêu thương vẫn đẹp hơn là ghét bỏ. Lời ba tôi dạy khi tôi bước vào đời. Nhưng ý của ông đâu phải là như thế. Ôi những khúc biến tấu trớt quớt của tôi.
Thôi bây nhiêu đó đủ rồi, có lẽ nên nhớ về những điều gì khác hơn kia. Vâng. Dù sao, cuộc đời chẳng có gì gọi là đáng kể của tôi, đâu có thể chỉ có bấy nhiêu? Và trong ký ức mình còn rất nhiều điều nên nhớ. Dù rằng chỉ nhớ mà thôi. Với lại tôi vẫn còn mang một cái phận người.
Những hình bóng của những người thân quen hiện ra bằng một cách nào đó, tùy theo từng vị trí của họ quanh đời tôi. Họ đã dành cho tôi một tấm chân tình hay giận dỗi. Bây giờ kẻ mất, người xa, người gần. Ai cũng có những riêng tư và họ vẫn đi qua cuộc đời họ với những khó khăn, hạnh phúc và an tĩnh. Làm sao quên được những người tôi đã từng gặp, từng quen, từng trò chuyện. Bây giờ họ đang ở đâu đó, đang nhớ về tôi và một nụ cười. Nụ cười rất thật giữa cuộc đời hay từ trên khoảng trời xanh bao la kia. Những gì tôi nhận được từ những con người ấy thì có những thứ ngọt ngào đến say lòng và cũng có đôi điều đắng tới mật xanh, mỗi thứ đều có một giá trị riêng, mà giá trị nào cũng làm cho tôi phải nghiêng mình cảm kích. Bởi vì tôi nhận ở họ quá nhiều mà đáp lại chẳng bao nhiêu. Nếu không muốn nói là chẳng có gì.
Một năm đôi lần tôi tìm về cái làng quê nhỏ xíu ấy. Làng quê ấy có một thời không An, nên không có Thới. Bây giờ thì cái tên Thới An không còn, mà tôi không hiểu tại sao?! Nhưng mọi người, được sinh ra từ nơi ấy. Cái tên ấy, thể hiện một khát vọng, luôn luôn nằm sâu trong tấm lòng mọi người. Đường vào xóm lôm côm, ngoằn ngoèo, gấp khúc. Giờ đây An thì đã có lâu rồi, nhưng Thới thì còn quá ít. Thôi, cuộc sống mà, nay thế này, mai thế khác. Nhưng bây giờ, dẫu sao cũng hơn ngày nào một thứ. Những lần về như thế, thường vào ngày Kỳ Yên hay Thanh Minh, tôi đứng nhìn khu mộ tổ, bên dưới những nấm đất đá kia là những cội nguồn cho sự hiện diện của tôi. Khi nhìn thấy thằng cháu chít ba trợn của mình, không rõ các ông bà cụ nghĩ gì? Chắc cũng chỉ là một lòng thương yêu vô hạn thôi và sau đó là một tiếng cười khà bao dung hay chép miệng một câu “Cái thằng.Thiệt là tình“. Chung quanh là hàng hàng lớp lớp hàng xóm, láng giềng, thân tộc… cả những bạn bè và vai vế hàng con cháu chết trẻ của tôi. Tất cả đã trở về cát bụi, nhưng vẫn còn lại đây không phải chỉ là những nấm mồ. Nhìn hai ngôi mộ của ba mẹ tôi. Bên dưới những tấm bia kia là hai người đã tạo ra anh em tôi và đổ không biết bao nhiêu mồ hôi nước mắt để nuôi dạy với ước mơ cháy bỏng là chúng tôi nên người. Và ba mẹ tôi đã làm điều này đến giây phút cuối cùng của đời mình. Ly café của ba tôi trong ngày đưa tôi vào đời vẫn còn thoang thoảng quanh đây, mang theo lời dặn dò mà khi lên xe thì tôi quên tuốt, để rồi khi nhớ lại thì đã sứt trán, bưu đầu. Ui cá rô kho muối và những đồng tiền lẻ tôi xin mẹ để uống café thì không còn nữa, để cho tôi giở trò trẻ con khi đầu đã chớm có màu tóc thứ hai. Anh em chúng tôi cố gắng tạo ra một nơi yên nghỉ cho đấng sinh thành một cách tinh tươm. Nhưng điều này chỉ là sự an ủi cho chính bản thân mình. Những lần về thăm như thế, sự yên ổn lại đến với tâm hồn tôi, và tôi bình tĩnh trước mọi khó khăn của mình. Ôi. Tấm lòng của ba mẹ tôi, thương con cái suốt một đời. Nay đã trở về nơi vĩnh hằng vẫn còn để lại cho chúng tôi một cõi bình yên.
Tôi đến ngôi đình đã được xây lại khang trang trên nền cũ. Nhưng hình ảnh của sân đình ngày xưa vẫn sống trong tôi, rõ ràng và thân thiết. Cây da vẫn còn đó trong khi những hình ảnh xưa chỉ còn lại trong nỗi quan hoài, cây da vẫn cứ xum xuê tàn lá, từ tốn đứng nhìn những vầng mây trắng bay ngang qua bầu trời, thể hiện lòng bao dung của mình bằng bóng mát che chắn cho bao nhiêu thế hệ tuổi thơ. Nhưng cái không thể xóa nhòa trong tôi chính là sự lớn lên của chúng tôi cộng với nỗi nhọc nhằn của cha, của mẹ. Và bây giờ chúng tôi cũng thế, tất cả là vì con cái. Tôi hiểu ra rằng; không cần phải làm gì nhiều lắm cho quê hương nhỏ xíu này, chỉ cần sống cho phải đạo. Nhưng hình ảnh của một thời trẻ thơ vẫn đầy trong ký ức. Những khuôn mặt của quá khứ vẫn còn một ít với những nếp nhăn, mái đầu điểm bạc. Nhưng vẫn không ít người thì không thể nào tưởng tượng nỗi khuôn mặt họ ở cái tuổi của tôi bây giờ. Bởi vì họ đã đi rồi, đi thật xa rồi khi tuổi thanh xuân. Và tại sao tôi lại không viết đôi giòng nhỉ? Một đôi giòng về ngôi làng này và ngôi đình này.
Trời trong vắt ngóng vầng mây lơ đãng
Mênh mông xanh đồng đợi khói lam chiều
Cơn gió trốn ở nơi nào mất biệt
Tiếng sáo buồn đổ xuống giọt đìu hiu
Em có biết cái chiều xưa cũ kỷ
Đang ở đâu cho tôi cuộc kiếm tìm
Những dấu tích vô thường chìm mất cả
Con cá rô buồn nên không chịu lên tim
Em có biết mùi bùn non sương đẫm
Quyện cùng hương lúa mới trổ đòng đòng
Giờ cũng mất theo lòng người ham hố
Gió chướng buồn trống trải đến mênh mông
Em có biết ngôi trường ngày thơ trẻ
Ở nơi nào mà chỉ thấy trong mơ
Hàng dâm bụt và những bông hoa đỏ
Những cây còng che mát khoảng sân trưa
Em có biết bạn bè thời xa ngái
Tóc vàng hoe trên đầu họ đâu rồi
Có mấy mái tóc xanh chìm trong đất
Còn lại đây móm mém mấy môi cười
Em có biết những nụ cười trong sáng
Ai làm hao hớt để nụ không đầy
Và em nữa hai đồng tiền trên má
Trả cho ai mua được cái chi đây.
Em có biết em ở đâu không vậy
Tôi đã về… Đã về giữa chiều quê
Người vẫn đông mà chừng như vắng vẻ
Chút lạnh lùng sao nhiều nỗi tê tê
Ngôi đình cũ đâu rồi? Ngôi đình mới
Quá tân kỳ nên thiêu thiếu tôn nghiêm
Cái sân thì tráng xi măng khô khốc
Mấy cọng cỏ xanh bò len lén. Im lìm.
Những người còn lại. Tất cả dù vẫn khó nghèo, nhưng luôn bình an trong cuộc sống. Tôi mừng khi thấy họ còn khỏe mạnh. Ngồi bên ly café hay ly rượu đế, ngâm nga, ngẫm nghĩ chuyện đời là chính, đồ ăn thức uống chỉ là thứ làm cho câu chuyện thêm vui. Tất cả là thế, quê hương nhỏ xíu của tôi luôn luôn giản dị chân tình đối với những ai biết yêu nó. Bây giờ sau bao nhiêu năm, những đổi thay của cuộc sống, của cảnh quan và của tâm hồn người.
Làm sao tôi quên được Tuân và các đồng đội khác cùng tôi bì bỏm qua sông dưới lưỡi hái lụt nhách của tử thần và sự ngó lơ của Hà Bá. Để giờ đây, cái gì khiến xui cả bọn nó chạy tuốt qua Tây, để rồi ngày ngày hoài vọng cố hương. Làm sao tôi quên anh Tư Lụa với đôi mắt thất thần, oán giận khi nhìn tôi. Rồi cũng đôi mắt đó rạng rỡ niềm vui cũng chỉ để nhìn tôi và buổi chiều cùng chúng tôi lênh đênh một cách bình yên trên giòng sông ấy. Và cả sự ngỡ ngàng khi biết tôi là thằng em rể ngang hông. Làm sao tôi quên được ánh mắt vô cảm dưới ánh nắng chiều của bà cụ, khi nhận món tiền nhỏ nhoi của những thằng lính ngày xưa đáp đền ơn ông cứu giúp. Và lời nói của Tuân về những bà mẹ. Nhớ anh Việt Cộng cưa hai trái lựu đạn với tôi mà quên gạt khoen an toàn phụ. Để rồi mấy chục năm miệt mài thăm hỏi, dò tìm tin tức của một người chưa biết mặt, và thắc mắc là tại sao tôi lại không phơ cho anh một băng khi mà đạn đã lên nòng. Để rồi khi gặp lại bên ly rượu, cùng ngồi ngâm nga hai câu thơ của Vũ Hoàng Chương mà nội dung không dính dáng gì đến cái sự cố kinh người mà cả hai gặp phải.
Những người thầy đã dạy cho tôi phải biết đi vào con đường nào để sống. Nhớ thầy Tùng, cô ba Điệp, chú Thịnh với những nét chữ đầu đời. Thầy Lê Phát Thành, thầy Nhiễn, thầy Khương, thầy Lê Tùng Chinh, thầy Trần Thanh Vân, thầy Nguyễn văn Khánh, thầy Nguyễn văn Thành… và bao nhiêu thầy cô khác. Chân thành tri ân những người thầy của tôi. Nhưng tôi vẫn ấn tượng với thầy Huỳnh văn Giáo với một câu Pháp Văn “Je suis un chien“ đầy cạm bẫy dành cho những thằng học dốt. Suýt tí nữa là tôi trở thành một con chó vì sự ngu dốt, lười lỉnh của mình. Và những lần chúng tôi kéo nhau đến thăm các thầy cô và mấy câu thơ của tôi đã biến tôi thành tên bợm nhậu.
Chữ thầy cho cứ rụng rơi…
… dần theo những bước chân đời quàng xiên.
Chữ nhân cách suýt nghiêng chiềng,
Nhớ thầy cô để giữ nguyên chữ này.
Nhớ chú sáu Hưng, Bác ba Đặng, bác chín Phước, dượng bảy Hiệp, ông tư Quới, ông mười Can… Những người luôn luôn dạy dỗ tôi, đồng cảm với tôi trong cuộc sống dù rằng họ đến với tôi trên cương vị của những người cha, người thầy, người chú. Hình như những người này ai cũng đã, ít nhất một lần, đã nhầm lẫn vì quá thương yêu mà tặng cho tôi hai chữ “tài hoa” hay đại loại như thế. Nhưng ngẫm nghĩ cho cùng, một tên làng nhàng như tôi mà dính hai chữ tài hoa thì quả là tai họa?
Tôi nhớ ông Cống Hiến, anh Nghè Văn và tôi, Tú Hiền. Chúng tôi gọi nhau bằng cái hỗn danh này chỉ có một lần trong một niềm vui. Để rồi giờ đây, trên quảng trời xanh kia. Ông Cống, anh Nghè đang nhìn về thằng bạn nhóc tì mà cười cho bằng thích, khi thấy tôi đang loay hoay chống chọi với những cái lu bu của chính mình. Những cái lu bu mà họ đã bao nhiêu lần cảnh báo. Đã thế, mà tôi còn lớn giọng học đòi Uy Viễn Tướng Công. Tôi nhớ anh Nam với sự lựa chọn thảm khốc. Mãi cho đến giờ tôi không hiểu tại sao anh làm thế? Anh đã sống ồn ào, sôi nổi, chân thành và chưa bao giờ biết e sợ một điều gì. Nhưng khi cái sự thật tàn khốc về một ước vọng bị sụp đổ thì anh lại không còn là anh nữa. Anh Nam ơi. Cuộc đời dù thế nào cũng đẹp đẽ xiết bao. Hay chí ít cũng còn cái gì đó để yêu thương, để hy vọng.
Lời nhận xét của thầy Vân về Ông Cụ cứ làm cho tôi bức rức. Ông Cụ đã đem hết tâm huyết của mình để thực hiện một điều không thể. Những ngậm ngùi của ông về cuộc đời mình. Ông Cụ lại tỏ lộ với một thằng oắt con vô danh tiểu tốt và hoàn toàn xa lạ. Tại sao những lời như thế ông Cụ lại nói với tôi. Những người bạn thân thiết của ông Cụ đâu rồi? Ông Cụ cô đơn ấy đã quẫy đạp một cách tuyện vọng giữa cảnh đời tráo trở. Tự thân của ông Cụ hay cái gì đưa ông vào nơi khốn khổ và khi ông thoát ra được thì ông lại mang thêm một biển ngậm ngùi, một trời cay đắng. Hai câu thơ của Uy Viễn tướng công chưa bao giờ ông ngâm trọn vẹn. Con cầu mong trên cõi thiên thu, giọng ngâm của Cụ sẽ vang vọng đất trời.
Trung béo, Hà nẫu, Ngọc baby, từ ngày thống nhất đến giờ, không gặp gỡ, không tin tức. Sống chết ra sao? Vợ con thế nào? Nhớ lại những ngày gặp nhau ở Sài Gòn thì đàn đúm ở café Hà Nội nói tào lao xích đế, nói cả những ước mơ. Cùng căng tay nhặt nhạnh rác rến quanh đời. Rác nhiều quá, nhặt không kịp cả bọn nhìn nhau cười như mếu. Nhưng dẫu sao, lúc ấy chưa thằng nào hoài nghi về cái khả năng bé tẹo, về sự cố gắng của mình. Cứ cố gắng. Không hiểu bây giờ, khi nhớ lại tụi nó nghĩ gì? Nhớ lần cuối cùng gặp nhau với câu nói của Trung Béo “Bọn chúng ta không thể chết được. Mọi người đang chờ. Tụi mày cố gắng. Tao cũng thế. Tao về… “ Đến bây giờ tôi hiểu Trung Béo nói thế là sao? Sự cố gắng của chúng tôi là muốn sống để làm một điều tốt đẹp này hay một điều tốt đẹp khác. Chưa chắc đã làm được. Nhưng trước tiên thì hãy cố gắng làm người. Điều này chắc cũng dễ dàng thôi. Chỉ cần sống mà không gây phiền lụy cho những người chung quanh. Và tôi tin chắc những người bạn này làm được. Không hiểu lúc ấy, khi cuốn gói về Tây Ninh với thằng Ngọc Baby. Thu có mang theo cái dĩa hát của tôi không? Mong rằng; Les Tempes A L’amour không bao giờ lịm tắt. Chẳng những đối với Ngọc, Thu mà với cả mọi người.
Những bạn bè học chung thời đi học hay chung thời lính lác hoặc cùng thời san sẻ cơm tù, thằng mất, thằng còn, thằng xa khuất quê hương, với những mộng ước to bằng cái đình là sẽ bắt chước tiền nhân làm một cái gì đó cho đời, cho mình. Không biết có thằng nào làm được, thằng nào làm không được. Nhưng dù sao loáng thoáng những lần gặp lại, chưa nghe thấy thằng nào trở thành kẻ ăn hại. Qua bao nhiêu biến thiên của cuộc sống, mỗi thằng đều có riêng một vị trí của mình, có những quan điểm riêng của mình, thậm chí có khi chỉ nhớ loáng thoáng khuôn mặt mà quên hẳn tên, nhưng tình bạn bè thì không phai nhạt. Những lần gặp nhau ít ỏi đó được hình thành từ một đám cưới, đám tang hay một thằng nào đó từ nước ngoài về. Thường là ngất trời say xỉn, nổ bốp trời thiên và đôi khi cũng là một thoáng ngậm ngùi. Cũng phải thôi, kỷ niệm thì bao giờ cũng đẹp, vì những bước chân thời gian làm cho nó càng lúc càng xa và nợ đời càng ngày càng vay thêm nặng. Thôi thì mộng lớn đã không thành thì cố làm nên giấc mộng con con. Cũng mộng thôi chớ chưa biết bao giờ là thật? Nhưng bây giờ thì lắm đứa xa mà ít đứa, mà gần thì cũng khó gặp nhau. Trong cuộc sống, có từng khối bạn bè như thế, không biết có khối nào giống khối của chúng tôi không? Thôi thì bạn bè ơi. Hôm nay sinh nhật tao, mà chẳng có thằng nào, con nào tới dự. Viết vài giòng gởi tặng tụi bây.
TA VÀ PHỐ
Ôi nỗi nhớ cứ tuôn về lủ khủ,
Bạn bè xưa, thầy cô với ngôi trường.
Người mất rồi, người thì đã tha hương.
Ngôi trường đã lợp tol vì ngói vở,
Màu phấn trắng dẫu còn nguyên lại đó,
Ghế bàn xưa, tấm bảng cũ thay rồi.
Mỗi khi qua lòng vẫn cứ bồi hồi.
Và… ta đứng buồn hiu trên phố nắng,
Còn ai nữa. Già nua và tóc trắng,
Đôi mắt vẫn đang vời vợi phương nào.
Có một thời không dám nói với nhau.
Để rồi tiếc cái đã thành quá khứ,
Thỉnh thoảng gặp nhau…
… nhắc nhớ một thời làm quỷ sứ.
Quên bẵng nỗi buồn mỗi đứa một phương.
Bổng vang lời chào của bọn nhóc con.
“ Mắc dịch tụi bây…
… kéo bọn tao đến tuổi già. Nhanh thế.”
Chấm dứt thoáng ồn ào… ngậm ngùi kể lể,
Rồi trở về riêng với lắm bung xung.
Nỗi nhớ ai và ai nhớ cứ lung tung.
Ta đứng đếm buồn hiu trên phố nắng.
Bổng nghe có ai đó trong quán đang nhắc đến truyện Kiều. Tôi chợt nhớ Robert W. Simpson với lời hứa sẽ suy nghĩ lại những điều anh đề nghị tôi về hai câu Kiều. Nhưng đã bao năm trôi qua, tôi chưa bao giờ có một động thái nào gọi là để khởi động một cách nghiêm túc. Bổng nhiên tôi cảm thấy mình có lỗi vì không giữ lời hứa. Nhưng giữ lời thì liệu tôi có khả năng để giữ không? Anh tìm hiểu khá tận tường một nền văn hóa xa lạ với mình để làm gì? Tính tò mò, ham học hỏi, yêu thích hay phục vụ một ý đồ? Tại sao anh ta đi nửa vòng trái đất, gặp tôi để nói về hai câu Kiều? Nhưng dù sao những nhận định của anh, theo tôi, là một nhận định đẹp. Và tôi thì không giữ tròn lời hứa với anh. Cái này thì không phải lơ mơ, mà tại vì biết chắc cú là Không Thể Nào Làm Được. Nhưng thỉnh thoảng trong lúc “trà dư tửu hậu” tôi cũng đem những nhận xét của R.S nói với người này, người khác với mong mõi có thêm một cái gì đó. Nhưng rốt ra rồi cũng chẳng có cái gì. Không hiểu anh bây giờ ở đâu, làm gì, còn hay mất? Nếu còn thì còn nói được tiếng Việt nữa hay không? Hay đã quên rồi? Những gì anh nói vẫn còn văng vẳng đâu đây. Tại sao anh lại có những nhận định như thế, suy luận như thế, mà tôi hay ai đó trên đất nước này thì không? Tôi lại tìm một manh giấy viết đôi giòng, không phải cho R.S mà là cho tôi.
Ngàn năm hơi thở Nguyễn Du,
Vẫn làm ngọt lịm lời ru trưa hè.
Quê Người con vẫn chưa về,
Nén hương lòng cứ nhạt nhòa gió mây.
Người thương thân phận lạc loài,
Quê hương mờ mịt, tháng ngày pha phôi
Ngỡ như chỉ xót cho đời,
Phận mình, Người gởi lại người mai sau.
Nhưng Người nào có ngờ đâu,
Hậu sinh cũng có nỗi đau như Người.
Quê mình, mình cứ nổi trôi.
Cảo thơm lần giở ngậm ngùi cho thân.
Tôi nhớ Ngô Đình Kự, anh phóng viên đài truyền hình Cần Thơ với những lời tâm tình ngày nào và bây giờ thì nó thật sự là như thế. Thậm chí còn quá tốt so với những gì chúng tôi nhận định. Thỉnh thoảng tôi nhìn thấy tên anh trên VTV3 khi chấm dứt một chương trình nào đó. Tôi an lòng khi biết anh vẫn ngon cơm. Gần ba mươi năm, đất nước không còn chiến tranh. Tôi đã cố gắng hết sức để hòa nhập vào cuộc sống hòa bình. Điều này hơi lạ kỳ. Nhưng hoàn toàn đúng trong hoàn cảnh của tôi. Bởi vì sự cố gắng của tôi để tương thích với cộng đồng, phần rất lớn là nhờ sự xuất hiện của những đứa con và một mối tình, mà cả đạo lý lẫn luật pháp đều không công nhận đến hai phần ba. Điều đó làm cho tôi được cái tôi cần mà cũng có luôn cái không cần. Và tôi phải ôm đồm hết để có cái mà thương yêu. Nhờ thế mà tôi tạm gác qua một bên một thứ mặc cảm mơ hồ nhưng có thật. Một mặc cảm của một sự thất bát trong cuộc đời. Nhưng để tìm quên bằng cái kiểu vợ một, vợ hai thì kể ra cũng hơi chướng.
Những người tôi chỉ thoáng gặp đôi lần, với những hiểu biết ít ỏi về cuộc đời của họ. Dù họ đúng hay sai cũng mang đến cho tôi những điều cần thiết: Ôi nhớ làm sao cái thở dài của người đàn bà muốn biến tôi thành cái passport, không biết vì thất vọng hay vì cái gì khi mà tôi khước từ cùng bà ta đi Mỹ? Một thằng mà tôi ngỡ rằng là bè bạn với câu nói phủ nhận mối quan hệ giữa hai con người và ly café nguội lạnh; Họ đúng hay sai trong suy nghĩ của mình thì làm sao mà tôi biết được. Nhưng những gì họ thể hiện trước mắt tôi, những điều họ nó với tôi thì đều không hợp với tôi. Nhưng tiếng mì gõ vang vọng trong đêm mưa, tôi nghe, tôi đến nhìn và thấy được một cuộc đời rất đẹp. Họ nương nhờ vào nhau để nuôi sống bản thân và tâm hồn mình, trong một thứ tình cảm tuyệt vời. Tình cha con. Ôi. Còn tôi và những đứa con của tôi nữa.
Bổng nhiên tôi nhớ bảy Huỳnh với mộng quân vương và sau cùng là một bức thư kèm theo tờ giấy bạc một trăm dollar. Bốn chai Courvoiser mà anh ấy gợi ý, tôi chỉ mua có một và mỗi lần chỉ uống vài ly, không đủ một cơn say. Không hiểu giờ này anh nhớ gì và cảm nhận được gì với tư cách là một người thất thổ vong gia. Nhưng tôi biết chắc một điều anh đang dịch thơ Đường vì niềm vui của mình mà cũng để ủi an mình.
Dù sao thì tôi cũng lựa chọn cách sống an lành trong một đất nước bình yên dỏm. Đúng ra thì cũng chẳng lựa chọn gì? Tôi mà làm sao đủ khả năng để lựa chọn. Chẳng qua là cuộc sống đẩy đưa, cùng lắm là tại vì cố bấu víu vào để sống. Thế thôi.
Đã lắm khi tôi ngắm nghía cuộc đời, đã có rất nhiều điều khiến tôi bức bối, bây giờ tôi cũng biết cho nó qua đi. Không phải vì lưng mật mà vì hiểu ra những điều lôm côm ấy là một trong những hạt bụi của cuộc đời, tự nó sẽ bị đào thải, chỉ cần không làm theo và tránh đi. Cũng như những đất bụi, hờm ghét bám vào người. Đó cũng là điều không tránh khỏi. Né tránh cách nào thì nó cũng bám vào. Nhưng rồi cũng bị làn nước làm trôi đi. Nhưng nhớ cho, đừng để cho nó bám vào tấm lòng mình. Mong rằng những thế hệ sau tôi đừng gặp điều bức bối. Được không?
Chín Đỏ, Mười Chân, Thạch Hổ Mang, Minh Mốc không biết bây giờ họ sống ra sao? Nợ thì họ đã trả xong rồi, nhưng lãi suất của những loại vốn vay xương máu thì thường hay lên xuống bất ngờ, nên khó mà tính cho rạch ròi. Không biết có ai đến tính sổ họ hay không? Cầu mong cho họ đừng có việc gì. Nội cái việc ngồi nhớ lại những điều không phải mà họ gây ra cho người khác cũng đủ làm cho giấc ngủ không yên suốt đời rồi. Nhớ Tám Điểu không biết giờ này làm gì bên Mỹ và trong điều kiện sống mới mẻ này có làm đổi thay được tính lá mặt lá trái hay không? Không biết khi nỗi nhớ quê hương gậm nhấm trong lòng, anh ta có dám làm cho nó vơi đi bằng cách về thăm lại nơi chôn nhau cắt rốn. Nhớ bảy Vênh với những trò láu cá, lấy chị dâu, chôm vợ bạn. Giờ này vợ bỏ, con ngó lơ. Không hiểu những năm tháng cuối đời, ngồi nhớ lại có cảm thấy nhột nhạt gì không? Tất cả họ dù sao cũng là như tôi thôi. Cứ lu bu suốt. Có khác chăng là cái lu bu của tôi nó chỉ làm tổn thương cho tự bản thân mình, cùng lắm là làm cho mọi người nhăn mặt một chút, rồi thôi. Nhưng dù gì thì vẫn cứ lu bu.
Một đôi lần vì công ăn việc làm. Tôi trở lại Thứ Bảy Kinh Làng. Mọi cảm giác gần như thay đổi hẵn, nhưng cái màu xanh huyền hoặc của cỏ cây, hoa lá thì vẫn tác động vào tôi và cảm giác ngày nào bừng bừng sống dậy. Ôi cái màu xanh đã giúp tôi vượt qua cơn khốn khó một cách ngoạn mục. Cái màu xanh với vô vàn sắc độ làm cho tôi cảm thấy cuộc đời đáng yêu hơn và những xa xôi như gần lại, mơ ước thêm đầy, đắm say thêm chất ngất. Nhìn những cánh chim bay trên khung trời xanh trong vắt bổng nhiên tôi nhớ và có một suy nghĩ viễn vông, con chim nào là con chim đã từng được tôi mang cho những hạt gạo được trích ra từ khẩu phần ăn tù đày ít ỏi của mình. Và cũng từ đó. Tôi hiểu ra rằng, tôi không phải là một con người cho chính trị. Cái thứ chính trị mà người thì bảo phải làm thế này, người thì bảo phải làm thế khác, để tạo dựng lên một xã hội an toàn theo một tiêu chí nào đó? Một thứ chính trị luôn luôn song hành với quyền lực. Và ẩn nấp phía sau nó thì có cái gì thì chỉ có trời mà biết. Không có một ai ở trên cái đỉnh cao quyền lực và chính trị mà nói là mình xấu cả. Nhưng với các quyền lực đối kháng thì… thằng nào cũng xấu. Rốt cục rồi, xấu tốt bất phân.
Và có một điều vẫn làm cho tôi bức rức. Thậm chí là đau đớn, kinh hoàng. Hằng ngày, những bản tin trên báo chí, tivi… với hàng đống xác chết, với nhà cửa tan hoang, kết quả của các cuộc khủng bố, mà nguyên nhân của nó là các xung đột về chính trị, tôn giáo, sắc tộc… đã làm cho tôi rợn tóc và nhộn nhạo trong lòng. Những nạn nhân đó, hầu hết là những người chỉ có một yêu cầu là bình yên trong cuộc sống, họ không một tấc sắt trong tay. Ấy thế mà họ chết và đầu óc tôi gần như khô cứng lại. Những hình ảnh đó đã lâu rồi, không còn xảy ra trên đất nước tôi. Tôi chỉ còn biết thương cảm và cầu mong những con người nắm lấy quyền lực trong tay, hãy dẹp đi ảo tưởng. Có thể những suy nghĩ của tôi là tiêu cực (?) vì rất nhiều ai đó cho rằng cần phải đấu tranh không khoan nhượng để bảo vệ công lý (?!). Một thứ công lý mà người chết không thể nào hiểu được và người sống, một số ít kẻ thì reo cười, còn lại thì đầm đìa nước mắt. Và rồi máu, nước mắt cứ rơi cho những nụ cười đắc thắng ít ỏi vang lên. Ôi bất cứ ở đâu, bất cứ một loại luật pháp nào cũng cho là hủy hoại một con người là có tội. Thế mà có những kẻ giết người hàng loạt thì lại được tôn vinh, mà những người bị giết hại là những kẻ vô can?! Và tôi không hiểu tại sao khi có lắm người trần lưng ra để mưu cầu một sống ấm no và yên lành, thì tại sao cũng có lắm kẻ thừa tiền tạo ra bom đạn để giết người.
Những ai biết tròng vào thân thể một màu áo nào đó, mà không phải làn da của mình thì đều là con người. Tất cả các màu áo, ngoài tác dụng che thân và tính thẩm mỹ, nó còn được hầu hết mọi người xem đó là biểu tượng của tình yêu, lòng nhân ái, sự tôn trọng bản thân và cuộc sống. Nhưng hởi ơi. Thế mà họ lại giết nhau. Họ nâng cao giá trị không tưởng của màu áo và nhân danh nó để gieo tang tóc cho mọi người và chính cả tâm hồn họ. Thế thì cái gì khiến cho họ làm như thế. Quyền Lực. Vâng chính là Quyền Lực. Nhưng họ có biết đâu? Những ai sống trong đỉnh cao của quyền lực làm sao mà dám một mình lang thang vào rừng? Họa chăng là vua Trần Nhân Tôn. Làm sao có đủ thời gian và tự do để ngắm nhìn, để chiêm nghiệm cái màu xanh tuyệt diệu của cỏ cây, hoa lá, của bầu trời? Làm sao họ ngửi được những hương hoa bình dị? Làm sao họ có thời gian để tầm mắt mình không còn giới hạn và ngưỡng mộ cái bao la của biển rộng; cái thâm nghiêm, hùng tráng của núi rừng; để cho đôi tai được hồn nhiên đón nhận tiếng róc rách như lời ru của suối nguồn và nhịp điệu thầm thì sâu lắng của giòng sông; những cuồng nộ nhưng đầy bao dung của biển cả? Làm sao họ được ngồi một mình nhẩn nha nhìn ngó chung quanh và hớp từng ngụm rượu nồng nàn? Làm sao họ cảm nhận được cái hơi ấm của chiếu chăn sau khi thoát cơn mưa lũ? Làm sao họ có thể nghe làn da mình reo vui với làn gió mo cau giữa oi nồng ngày hạ? Làm sao họ được lắng nghe những tiếng xực tắc của xe mì gõ vang vọng đêm khuya? Làm sao mà họ có thể an tâm như tôi mà ngồi đọc những bức thư của người tình cũ… và vô vàn thứ nữa trong cõi “tứ tiết hành yên, vạn vật sinh yên”? Chẳng những họ mất đi niềm vui sướng của bản thân, mà cũng lắm khi họ còn tước đoạt niềm vui của người khác. Không hiểu họ có niềm vui nào thay thế hay không? Nhưng không thì… ôi thôi. Chán chết! Họ leo lên đó để làm gì? Một sự hy sinh hay tự đọa đày mình?! Tôi làm sao mà biết được việc của một người không phải là tôi. Mà đứng ở ngoài cảm nhận theo suy đoán của mình thì e rằng trớt quớt. Bởi vì không thể nào chấp nhận nổi một xã hội không quyền lực. Chẳng qua là phân công lao động ấy mà. Thôi thì cứ xem những người ấy họ hy sinh những thú vui của bản thân mình vì niềm vui của người khác(?). Nhưng vì quyền lực mà đàn áp, tàn sát người khác để củng cố cái hư ảo của mình là quái thật. Cuối cùng, làm sao họ có thể có những nghĩ suy không ra “đầu cua tai nheo” gì cả. Chính những suy nghĩ đó làm cho con người ta thêm hạnh phúc. Tôi đây đang quá đã .
Hèn chi. Lúc còn đi học, khi học Sử, tôi không hiểu sao có những ông Nghè, ông Cống học hành chí mạng, đến khi được bổ làm quan mấy năm, bèn vội vã treo ấn từ quan, về đuổi gà cho vợ. Thì ra họ biết rằng mình không đủ can đảm để hy sinh, hay không đủ bạo tàn để chà đạp niềm vui của người khác?! Rốt cuộc rồi chỉ có Uy Viễn Tướng Công là vô tiền khoáng hậu. Xin phép tiền nhân được cảm khái đôi giòng:
…
Nam bắc bôn ba khai sông khẩn ruộng,
Sau công đường tiếng tom chát râm ran.
Đông tây dong ruỗi yên định giang san.
Trong trướng hổ giọng đào tơ thỏ thẻ,
Tuyết nguyệt phong hoa. Cầm kỳ thi tửu,
Khắp non sông gom góp cuộc chơi vào…
Tất nhiên. Tôi và có lẽ hầu hết mọi người nữa đã sống gần hết đời mình bên cạnh hay bên trong những hình thái chính trị đầy quyền lực đó. Đã đôi lần tôi cố mon men đến gần nó và thậm chí có lúc còn mó tay vào, mó bằng cái đầu và cả cái tay. Để rồi phải trả giá khá đắt cho cái việc làm không phù hợp với bản chất mình. Cũng may là tôi phát hiện ra điều này, dù hơi trễ nãi. Thế nên. Ngày hôm nay ngồi nhớ và nghĩ về chuyện này, tôi chợt nhận ra là, Tôi nói với Hải là ngậm miệng, nhưng thực tế là từ khi tôi tập tành tiếng xưng “ba” ngọng nghịu đầu tiên với thằng Hòa, thì những nghĩ suy về chính trị dần dần phai nhạt trong tôi, và nó biến mất từ bao giờ tôi cũng không hay. Trong những giòng chữ để viết tờ tường trình này nó vẫn có vẻ như nặng mùi đấy, nhưng chỉ là một thời đã qua và nhớ lại để tự ngậm ngùi chơi về cái trò ba trợn của mình. Bây giờ thì hãy sống và cố mà làm cho xong xuôi bổn phận một con người đi đã. Có thể là không làm xong đấy. “ Nhưng cố lên Hiền ơi! Hãy sống cho ngay ngắn, gọi là Chính. Tự kềm chế, khắc phục những cái ba lăng nhăng của bản thân mình, gọi là Trị ”. Đấy cái thứ chính trị mà tôi ngộ ra, nó là như thế đấy. Một thứ chính trị không có bất cứ một thứ quyền lực nào đi kèm nên cũng chẳng cần phải hy sinh những cái thú vui tuyệt hảo của mình. Chẳng giống ai? Vì có ai mà định nghĩa hai từ này như thế bao giờ? Trong Bách Khoa Toàn Thư vừa mới xuất bản người ta định nghĩa dài ngoằng, đọc lên nghe điếc cả hai tai. Nhưng biết làm sao? Bản tính của tôi là vậy. Không lơ đễnh thì cũng lơ mơ. Cũng từ đó tôi hiểu ra là mọi hành động cũng như những nghĩ suy lôm côm của tôi, ngốn một khoảng thời gian quá dài là để đi tìm kiếm sự bình yên cho mình. Nhưng hởi ơi, chính sự kiếm tìm ấy làm cho tôi không bình yên.
Bình sinh vu khoát chân ngô bệnh
Vô thuật năng y lão cánh gia
Viễn vông là bệnh trời cho
Không còn thuốc chữa, bạc phơ mái đầu
Ôi Nguyễn Trãi. Ông hiểu mình hơn ai hết. Ông toàn tâm toàn ý vì một giang sơn. Thế mà mái đầu bạc của Ông… Ôi thê thảm quá cho số phận của một tâm hồn vĩ đại.
Tiếu ngã lão lai cuồng cánh thậm
Bảng hưu nhân quái Thứ Công tinh
Cười ta gàn bướng khi già
Thứ Công vẫn tỉnh khi ngà ngà say
Phải chi Ông như Nguyễn Mộng Tuân. “Giai túy tùy nhân vật độc tinh/ Tỉnh tuồng chi cứ say cùng người ta”. Ôi cái say của Nguyễn Mộng Tuân, Cái tỉnh của Nguyễn Trãi. Sự tỉnh say trên chót vót quyền lực đâu phải chỉ là ly rượu. Hậu thế đến giờ này vẫn còn đang phân vân vì cái lẽ tỉnh say. Nhưng dù sao thì tôi vẫn muốn có một cơn say của Nguyễn Mộng Tuân dành cho Nguyễn Trãi. Tôi không đành lòng khi nghĩ về cái chết của ông.
Nhưng cũng phải thôi. Đức Phật phải qua bao khổ ải, cho đến khi biết thương cái thân xác mà tạo hóa ban cho thì mới đại ngộ cái Ngũ Uẩn Giai Không. Hi Văn tiên sinh[v] đã qua bao nhiêu vinh nhục trong đời mới tri túc, tri nhàn. Tất nhiên là tôi không bằng cái hạt bụi bám trên thân thể của người xưa.
Những nghĩ suy này khi tôi bên ly rượu, không hiểu như vậy có đúng là của tôi hay chỉ là sản phẩm của cơn say. Thế thì tôi say hay tôi tỉnh? Khi mà suốt cuộc đời tôi, từ cuộc sống, tình yêu và nhiều thứ nữa, trong đó có cả những giấc mơ. Những khi tôi đứng, những lúc tôi ngồi, những nơi tôi ở…, cả giòng sông ấy, trong lòng mọi người, trong cả lòng tôi. Dù bất cứ ở đâu, bất cứ hoàn cảnh nào, chưa bao giờ tôi có cảm giác ở phía bên này mà luôn luôn là ở phía bên kia. Tôi được sinh ra trong một hoàn cảnh ngặt nghèo của đất nước. Tôi trưởng thành và cuộc sống đã định dạng tôi thành một con người trong một quan điểm xã hội này. Rồi tôi phải sống hết cuộc đời mình trong một quan điểm xã hội khác để trở thành một con người quặt quẹo. Nhưng dù tôi ở đâu đó, tôi làm điều gì, tôi suy nghĩ cái chi, mọi hành vi của tôi đúng hay sai thì giòng sông Cái Lớn vẫn xanh rì màu lá dừa nước ở đôi bờ và luôn luôn chuyển đến tôi những thì thào sóng vỗ. Tôi yêu giòng sông này. Tôi không đủ sức để yêu sông Hồng, sông Cửu dù lòng tôi rất muốn. Tôi vẫn quan hoài giòng sông Linh Giang của những ngày đầu mở rộng giang sơn. Tôi vẫn đau lòng khi nhìn thấy đôi bờ thăm thẳm của giòng sông Bến Hải. Tôi đã nhìn thấy, đã ngưỡng mộ, đã cảm kích những giòng sông, con lạch hay những những con kinh đào chảy suốt một giang sơn. Và chỉ có thế. Dù tôi biết trong máu và mồ hôi của tôi có những giọt nước của những giòng sông ấy. Bởi vì hầu hết những giòng sông tự nhiên trên đất nước này đều chảy về đông, Còn giòng sông này thì chảy về tây. Nhưng no lành, yên ấm, cả những khổ đau và những giọt mồ hôi của tôi chỉ thấm đẫm giòng sông mênh mông mà hiền hòa, mà ngắn ngủn này. Giòng sông Cái Lớn. Thế nên tôi chắc cú một điều. Sớm hay muộn gì thì phía bên nào cũng là phía bên tôi. Ôi sông nào mà chẳng có đôi bờ. Có ai đứng bên này mà không nhìn về phía bên kia. Có khác chăng là tìm ai bên đó, tìm để làm chi và có được người ta chào đón khi mình tìm đến không? Hình như là tôi thì được đấy. Thế cho nên lòng phải phân hai. Còn tôi thì đang cố gom hai bờ làm một (!?). Rốt cục rồi tôi biết. Ba tôi thì được còn tôi thì cứ kể như không.
Sao mà hôm nay lại ngồi đây làm một cú tổng kết cuộc đời vậy ta? Mới chơm chớm vào tuổi sáu mươi thôi mà. Thường thì người ta làm chuyện này lúc sắp hui nhị tì kia. Hay là làm trước đi. Để đến lúc đó bổ sung phần còn lại đỡ mất thời gian. Cũng hay. Hy vọng phần bổ sung nó sẽ khá hơn chăng? Năm mươi lăm năm trôi nổi một đời người. Hư hỏng thì đã hư hỏng rồi, nhưng chưa hư hỏng lắm, nhưng để nên người theo một tiêu chí nào đó thì có lẽ chắc hẵn là không. Không biết tôi đúng hay sai trong suy nghĩ, trong hành vi của mình. Nhưng có một điều tôi rất an tâm. Tôi không có kẻ thù, dù có lắm kẻ không ưa, lắm người không đồng tình.
Thế đấy. Trong cuộc đời có biết cơ man nào là chuyện để nghe nhìn, để học tập và để làm. Nhưng tôi thì bé tẹo, hai con mắt mí lót có tầm nhìn chỉ có 120 độ thôi. Bây giờ còn thêm kèm nhèm vì làn hai diot rưỡi, tai thì nghễnh ngãng. Nhưng lòng quá đỗi tham lam. Thế nên, nghe thì tiếng được tiếng không, nhìn thấy cái kia xọ vào cái nọ, học hành thì ba trợn ba nạt và làm toàn những chuyện lu bu, lang bang. Để giờ đây khi biết được mình ngu thì cái bình ắc quy đã sắp khô hết nước. Mà nghĩ cũng cũng ngộ. Cuộc đời của một con người là một con đường, dù có quẹo qua, quẹo lại thì cũng ngần ấy thôi. Còn tôi thì chẳng có đường sá nào cả, mà cứ tàng lang, tà la. Nay vầy. Mai khác. Không biết rồi chút nữa ra làm sao đây?
Và có lẽ cũng nên nghe lời con tôi ghi vào tờ tường trình này bài thơ nó muốn. Tất nhiên không phải là để kết thúc.
TRONG CÕI TRẦM LUÂN
Lượn lờ trong cõi trầm luân,
Vui vui ít xịt, buồn buồn nhiều ghê.
Trôi qua từng bến tỉnh mê,
Đắng, cay, chua, chát rà rề nếm chơi.
Cay cay cho nhớ bùi bùi,
Chút chua chua để ngời ngời làn da
Đắng môi để mát lòng mà,
Thì ngòn ngọt mới gọi là ngon ngon.
Quạnh hiu chan chát con đường,
Cỏ xanh dù úa vẫn thương chân trần .
Giận hờn chi chốn trầm luân,
Người quanh ta đó và gần bên ta.
Cỏ cây thì vẫn nở hoa,
Cành trơ, nụ mới tiếp là xanh xanh.
Trời yên lặng, đất yên bình,
Tại quên quên mới thấy mình buồn hiu.
Phía bên kia là tình yêu
Thôi về cho ấm buổi chiều thu phai
Thế đấy. Những cái sung sướng thường thì giá trị không lớn như người ta thường tưởng tượng. Nó tầm tầm, nó nhỏ xíu, lại ở sát bên cạnh. Thậm chí lắm khi người ta còn cho là bất hạnh. Và vì thế nên quên. Thế thôi. Mẹ của thằng con này yêu tôi rất là oái oăm. Cô yêu tôi thông qua cái mùi chết tiệt trong cái poncho laine cả năm không giặt và chấp nhận sinh cho tôi một thằng con trong khi tôi vong gia thất thổ với một bộ đồ dính da và bảy đồng bạc lộn trong lưng. Yêu tôi bằng cách làm thay tôi hết thảy những điều tôi muốn mà không làm được. Yêu tôi bằng cách đi học bổ túc văn hóa. Yêu tôi bằng cách xuất bản thơ tôi. Yêu tôi bằng cách để cho tôi gây phiền nhiểu rồi nói một câu nhẹ nhàng “mình ác với em“. Từng bước cô giải quyết êm ái cái mâu thuẩn ngàn đời của hai kẻ lấy chồng chung. Nhưng cái làm cho tôi cảm động chính là nhờ cô mà tôi hiểu ra là mình cần phải sống làm sao. Vậy mà đến bây giờ tôi mới biết. Hên thật
Hớp ngụm bia cuối cùng của chai thứ tư. Ôi ngày sinh nhật của tôi. Giá như mà không có cái sự kiện này. Nhưng làm sao được? Khi mà tình yêu mà ba mẹ tôi dành cho nhau đã tạo nên tôi và tôi phải qua, phải lại một cuộc đời với những đa đoan rối rắm. Thôi thì hãy sống đi giữa những ràng buộc rối rắm kia, cố làm cho nó tàm tạm cũng được, còn nếu không thì thôi chớ đừng nên làm thêm nữa bầy hầy. Trong khi đó, tuổi tác, sức khỏe chỉ cho tôi nhìn thấy cái lỗ hai mét vuông mờ mờ trước mặt. Đi đứng, nằm ngồi, ăn ngủ phải né qua né lại. Kẻo thôi té vào thì không biết phải làm sao, khi mà ơn cỏ cây còn quá nặng?!
Chà! Hôm nay nghĩ ngợi lung tung hơi nhiều, nên uống hết bốn chai. Sinh nhật lần hai mà! Bổng dưng tôi nhớ ông già Bùi Giáng. Ông điên khùng hay tỉnh táo thì chỉ có ông tự biết lấy thôi. Nhưng ông già yêu người thì ai ai cũng biết. Và cái kiểu yêu của ông trước mắt mọi người thì quả là quái chiêu. Nhưng đẹp tuyệt diệu cổ kim. Dù đã cố gắng để bằng ông. Tất nhiên là không thể. Bởi vì tài hèn sức mọn. Nhưng kính thưa ông già. Tôi cũng biết yêu. Thấy đàn bà thì yêu, con nít lại càng yêu hơn và đàn ông cũng yêu tuốt. Thấy ai yêu mình thì mình yêu lại. Yêu chân thành, yêu say đắm, yêu đến hụt hơi mà không ngơi nghỉ. Nhưng xin thưa. Yêu mỗi người một kiểu. Chớ đụng ai cũng yêu y hệt như nhau thì rối rắm trăm bề. Thế thôi. Kính thưa ông già, mai kia tôi về với cỏ cây. Xin hứa với ông già. Tình yêu cũng thế không hề nhạt phai. Khi nào gặp ông. Tôi xin đọc cho ông nghe vậy.
Phập phều một đóa phù vân
Mênh mang như thể trời gần sông xa
Diễm ngôn rực ánh chiều tà
Vừa lộng lẫy lại vừa xa vừa gần
Cuộc tình yêu đẹp vô ngần
Trong say đắm chẳng phân vân vô thường
Trái tim mỏng tựa mù sương
Kết long lanh để yêu thương ngời ngời
Và rồi cứ thế rong chơi
Câu thơ trùm khắp lối đời liu hiu
Để trong, trong suốt hít vào
Và thơ thì cứ phều phào thở ra
Tôi như thấy ông già Bùi Giáng đang nhìn tôi cười rộng lượng. Dù rằng nụ cười của ông già chưa bao giờ là nụ cười của kinh nghiệm, mãi mãi là nụ cười của trẻ thơ. Ôi nụ cười móm mém giữa chòm râu lộng lẫy đang phơ phất gió. Tôi chỉ gặp ông một đôi lần, mà ông thì nào biết tôi là ai. Bây giờ ông già đã về với gió mây. Nhưng trong cơn say chiều nay của tôi chắc ông nhìn thấy và cười. Ôi cơn gió với ông già:
“ Gió lay lắt bốn phương về dồn tụ
Bụi thu mờ ôm hết với hai tay” [vi].
Ông già ơi. Xin phép thay hai chữ trong hai câu thơ tuyệt trần của ông. Ông già nhìn ai đó phủi bụi thu mờ cho mùa thu trong suốt lại. Tôi ôm vào vì chưa rủ hết những trần tục đắm mê. Dù rằng như vậy là làm bám bụi thơ ông. Nhưng tôi biết ông già yêu thương tất thảy mọi người. Trong đó có tôi. Người được thương yêu thường hay nhỏng nhẻo. (Với ông tôi mãi mãi là trẻ con. Ôi. Tôi không bao giờ được làm trẻ thơ )
Trong cuộc đời mình, tôi đã làm bao nhiêu người thất vọng. Lỗi ở tôi là bao nhiêu? Tôi không biết. Nhưng tôi biết chắc một điều. Tôi là một kẻ bất tài nhưng lại được đặt cho quá nhiều kỳ vọng. Bởi thế cho nên… Tờ tường trình được viết ra như là một lời tạ lỗi với đời. Không một mục đích nào ngoài điều đó. Nhưng rồi nhờ thế mà trước khi đặt dấu chấm hết thì tôi đã nhận ra thuộc tính thật sự của mình sau bao nhiêu vòng vo tam quốc. Tôi là một thằng hay ở dơ, ở dơ đến bản thân không chịu nổi. Nên thích tắm. Rất thích. Mà con nít thì biết gì mà chẳng ở dơ. Nên khi tắm sạch ra thì sẽ khoái vì thấy mình lớn lên.
Hốt nhiên trong đầu lóe lên một ánh chớp. Sáng và rực rỡ đến độ có thể cảm nhận được. Tôi chợt nhận ra. Sự nhận ra này như là một đốn ngộ. Tôi còn đi chưa hết một vòng trầm luân. Thế nên ba câu Kinh Thi ấy, đã một thời tôi vì nó mà chạy loăng quăng. Để giờ đây thì tôi đã biết là không cần phải vậy, cứ như thế này…
Người Hay Hát
- Khi em buồn. Anh làm ca sĩ,
Hát cho em nghe những bản nhạc tình.
Những giai điệu vui, những ca từ đẹp,
Em hết buồn em tiếp tục yêu anh.
Người Si Tình
- Khi em vui. Thì lòng anh như Tết,
Em bước đi đâu anh cũng ngắm nhìn.
Em làm chi anh cũng đều say đắm,
Em tuyệt vời vì em đã yêu anh.
Người Lịch Sự
- Khi em khóc. Anh sẵn sàng khăn giấy,
Thật thơm, mềm lau giọt nước mắt trong.
Và cố hiểu tại làm sao em khóc,
Hổng biết vụ này anh có lỗi gì không?
Người Massage
- Em mỏi mệt. Nằm yên, anh xoa bóp,
Xoa bóp hai vai rồi cả hai chân.
Em mỏi nơi nào anh massage nơi đó,
Thoải mái rồi em tiếp tục yêu anh
Người Hốt Rác
- Khi em giận. Anh xin làm thùng rác,
Để cho em tuôn vào đó bực mình.
Lòng nhẹ nhàng ra, mặt mày tươi tỉnh,
Rồi lại dịu dàng em lại yêu anh.
Người Thầy Thuốc
- Khi em bệnh. Anh sẽ làm thầy thuốc,
Nghe ngóng nhịp tim, chẩn đoán bệnh tình.
Bốc thuốc, kê toa. Hết lòng chăm sóc,
Em hết bệnh rồi tiếp tục yêu anh.
Người Đầu Bếp
- Khi em đói. Anh lại đi ra chợ,
Mua cá điêu hồng. Xuống bếp hấp cải xanh.
Em thích nước mắm trong dầm tỏi ớt,
Ngon miệng rồi em tiếp tục yêu anh.
Người Yêu Dấu
- Khi em ngủ. Đêm hè anh ngồi quạt,
Đêm mùa đông ôm em trong lòng.
Đêm mùa thu gọi trăng qua cửa sổ,
Đêm xuân thì hai đứa nằm song song.
Người Mơ Mộng
- Em tư lự, đăm chiêu. Anh buồn lắm,
Tự hỏi hoài yêu em hết lòng chưa?
Anh làm bộ buồn hiu, nâng chén rượu,
Trời đang nắng hồng sao rớt hạt mưa?
Người Làm Thơ
- Rồi từ đó anh trở thành thi sĩ (?)
Chữ nghĩa không nhiều nên viết lung tung.
Cuộc đời lại nảy sinh thêm rác rến,
Cũng vì anh yêu em quá. Nên khùng.
Và Anh
Vì yêu em nên anh làm đủ thứ
Cứ lăng xăng lộn xộn giữa ân tình
Vòng tay ấm ôm lấy vòng tay ấm
Giữa bốn bề trời đất bổng lặng thinh.
Đơn giản là như thế. Thiên hà ngôn tai. Ông trời không nói gì? Ừ tại sao ta phải nói. Cứ yêu nhau đi đã. Chứ cứ ghét nhau thì mọi thứ hóa lôm côm thì làm sao mà sinh yên cho nổi. Tạo vật có âm dương, sinh vật có đực cái, người ta có đàn ông đàn bà, cuộc đời có trúng trật và giòng sông có hai bờ… Ôi nhị nguyên khi chìm lẫn, hòa nhập vào nhau là niềm vui, là hạnh phúc, là nhất thể, là thiên đường. Ấy vậy mà người ta không hòa nhập mà mưu toan chiếm hữu thành ra lộn xộn. Chán thật. Ngẫm nghĩ tôi lại hóa hay. Ai bằng lòng tôi, tôi bằng lòng lại, một phút, một giây cũng là hạnh phúc. Ngu sao bỏ. Còn không thì… thôi vậy. Và ánh sáng ấy làm hồn tôi lâng lâng, tâm tôi khùng khùng, thân tôi nhẹ nhẹ. Tôi hớp ngụm bia cuối cùng của chai thứ tư. Một hương vị lạ lùng không phải là bia, không phải là nước đá. Không phải là cái gì đó hiện thực. Nhưng tôi đang nuốt từng ngụm nhỏ và cảm nhận một hương thơm. Ôi em. Em là ai? Tôi nào biết. Nhưng bây giờ thì em nào cũng được miễn là em yêu, miễn là yêu em. Yêu thụ động cách và chủ động cách. Tôi yêu cuộc đời thông qua em. Khi chấm hết bài thơ viết trong cơn say, chấm hết những suy nghĩ lan man cũng trong cơn say. Tôi chợt hiểu ra rằng cái gọi là quan hệ xã hội ấy cũng hay đấy chứ. Nó làm đẹp cuộc đời khi quan hệ đó là Quan Hệ Yêu Thương. Nhưng có một thời người ta đã mưu toan tiến nhanh đến cái đích cuối cùng cái quan hệ ấy bằng một thứ quan hệ chết người. Quan Hệ Hận Thù. Ôi cả một đời lơ mơ để bây giờ tôi mới biết. Cũng may là mọi việc lại cũng qua đi. Qua đi trong cơn say.
Trong cuộc đời mình, tôi đọc không biết cơ man nào là sách báo. Biết rất nhiều chuyện linh tinh, lang tang. Nhưng bây giờ thì quên ráo. Chỉ còn nhớ mang máng tiểu thuyết viết về tình yêu, tất nhiên viết về đề tài này thì nhiều vô thiên lủng. Nhưng còn đọng lại trong tôi là Mối Tình Cuối Cùng của Bình Nguyên Lộc. Câu chuyện tình nhẹ nhàng, bình yên. Có một vài trắc trở như là gia vị cay nồng. Hai người cảm nhận tình yêu bằng một hình thức thật lãng mạn nhưng cụ thể, những giọt máu từ trái tim run rẫy vì tình của một lão già gần hết date chảy qua ống dẫn, mang theo sự hồng hào của tình yêu làm rạng rỡ dần khuôn mặt tái xanh của một cô cave hết thời đang trên đà tàn phai hương sắc mà chưa có một lần nhận được tình yêu, dù đã để cho thân thể mình không biết cơ man nào là đàn ông ngấu nghiến. Câu chuyện nói về một mối tình muộn màng. Nhưng phải có, sớm muộn gì cũng phải có. Vâng. Con người là sản phẩm của tình yêu và vì tình yêu mà sống, vì tình yêu mà thơ. Thế mà tôi lại đi tìm. Ông trời cũng nhất định không nói gì?. Nhưng tôi thì đã từ lâu phải sử dụng đôi môi này từ lúc tươi tắn non non đến giờ đây móm mém, phều phào, để nói tiếng yêu đời, nói tiếng yêu người, nói tiếng yêu ta. Không nói được bằng lời, bằng hơi thở thì xin được nói bằng tấm lòng. Xin muôn đời không nói chuyện hiểm nguy. Mong rằng ống dẫn cảm thông sẽ đưa những tấm lòng đến bờ bến tình yêu. Hiểu thế. Nhưng đến giờ này tôi vẫn lơ mơ, chưa bao giờ quyết định được một điều cho đáng được gọi là… Ngoại trừ một việc. Không Bao Giờ Có Ý Định Rời Bỏ Đất Nước Này. Không biết cái quyết định này có liên quan gì đến tình yêu không vậy ta?
Cuối cùng, tôi hiểu mình là ai. Tôi, một tên hảo huyền, hảo huyền tất tần tật, kể cả thái độ lạc quan, kể cả tình yêu. Và cái hảo huyền ấy đã cho tôi một thực tế đến buồn cuời, đó là những khó khăn mà tôi phải trải qua. Tôi bằng lòng với nó, tôi làm mọi thứ, mọi điều, tôi ngắm nghía người và chưa bao giờ chịu ngắm nghía mình. Nhưng rồi đến một lúc tôi cũng phải đối diện với mình thôi. Và hởi ơi. Cũng lại buồn cười. Một tên bất tài mà thất chí. Cố gắng che dấu và huyễn hoặc mình bằng một giấc mơ. Cho rằng trong cuộc đời này có một chút tình. Nhưng chút tình ấy thì nhẹ tênh như sương khói, xa xăm như mây trời. Tôi bây giờ là bụi bặm mà tôi lại ngở mình như… Tôi đang bấu víu những đẹp đẽ thoáng qua trong giấc mộng với tương lai còn ngắn ngủn, để tìm một chút êm đềm. Tôi làm thơ, tôi viết văn, dịch thơ chữ Hán, tôi cất công đi tìm lại hay nhớ lại những bài thơ bị bỏ quên và đang… âm mưu viết Sử. Chẳng lẽ một đống tài liệu khuân về từ những tiệm sách để coi chơi. Tôi không cần biết đúng sai, hay dở, tôi làm bằng sự hiểu biết ít xịt và cái thông minh còm cõi của mình. Tôi mơ mộng và ăn mặc tinh tươm, ăn nói điệu đàng… với hy vọng một ngày kia còn lưu dấu chân mình trên con đường mà tôi đã đi qua. Nhưng bây giờ thì tôi cũng hiểu, không có dấu chân thì bụi chẳng biết lấp vào đâu? Ôi “tâm như minh kính đài…” hay “ minh kính diệc phi đài”. Có dấu chân hay không có dấu chân. Ôi ngài Thần Tú, ôi ngài Huệ Năng. Nhưng bụi mờ thì luôn luôn có sẵn, quá nhiều nữa là khác. Bởi trên thế gian này, người xả rác càng lúc càng nhiều và rừng xanh càng ngày càng ít. Biết đâu chừng, một ngày nào đó, cái hành tinh xanh rờn những dấu yêu này chỉ còn lại muôn trùng bụi xám.
Vâng tôi là thế. Gần hai ngàn trang giấy, viết về một giấc mơ của mình, về một giòng sông. Không phải vì muốn để lại dấu chân. Chẳng qua là buồn buồn vì cuộc sống của tôi quá nhiều bụi bặm. Nhưng chẳng sao, đã rong chơi rồi thì phải rong chơi cho hết ý. Ít ra là chơi thứ mình muốn chơi. Tôi chỉ nói cho tôi thôi.
Nhớ lại những gì mình đã đọc đã thấy, đã nghe. Tôi bổng buồn cười khi nhận ra là tôi chẳng giống ai. Hoàn toàn không giống ai. Tôi đã đi gần hết cuộc chơi. Con đường ấy thỉnh thoảng nhập chung cùng ai đó, nhưng phần rất lớn còn lại thì chỉ một mình êng. Mình êng buồn, mình êng vui. Dù rằng tôi tép lặn tép lội suốt nhưng vẫn chưa bao giờ được sự đồng cảm của ai. Hoặc là có mà tôi lại lơ mơ không nhận biết. Cũng như hôm nay, một mình êng ngẫm nghĩ tứ lung tung. Và tôi đang ghi lại. Hì hục ghi lại. Công việc không có một đồng xu này chiếm gần hai phần ba thời gian của tôi. Đúng sai, hay dở? Có ai đọc không? Điều này tôi không bao giờ nghĩ tới. Mặc, tôi cứ viết bằng sự hiểu biết ít xịt và trí thông minh còm cõi của mình. Tôi cũng hiểu tôi là kẻ thất tình đất nước của tôi. Là một người đã nhận được quá nhiều nhưng chưa bao giờ tôi chìa tay cho ai đó bấu víu để qua cầu dù chỉ là một nhịp cầu tre. Đơn giản chỉ là như thế.
Cuối cùng, xin tặng người đọc bài thơ tôi viết về mình rõ ràng và thực thà nhất.
Ta là
chi? Chẳng phải chi.
Ngần ấy
tuổi đếch ra gì.
Cà rỡn
câu thơ đời chẳng nhộn,
Còng
queo chữ nghĩa giấy rậm rì.
Vài ly rượu
ấm gục gặt,
Dăm hớp trà
xanh cười khì.
Đời xúi
vậy thì ta vậy,
To be or not to be.
Bổng dưng tôi nhận ra chúng tôi, những người chung quanh tôi và tôi đều lầm, cả một dân tộc đang lầm, một sự lầm lẫn lớn nhất trong lịch sử. Trong cuộc nội chiến ác liệt hơn hai mươi năm, chúng tôi vẫn xoắn suýt lấy nhau trong một thứ tình người lưu cửu từ bao nhiêu đời nay, dù có đôi lúc những con người ấy cũng cãi cọ nhau, giận hờn nhau, thậm chí ạch đụi nhau, nhưng rồi khi hiểm họa gì đó ập tới, họ sẵn lòng dang tay dìu nhau qua cơn nguy biến. Thế mà giờ đây, khi đất nước không còn tiếng súng, người ta đang muốn sắp xếp và đang cật lực sắp xếp một thứ quan hệ trời ơi bằng quyền lực, bằng sắt máu và rạch ròi phân chia người phía bên kia, kẻ phía bên này, dù hằng ngày vẫn ra rả rao giảng một thứ đoàn kết dân tộc gì đó. Bầu bí vẫn chung giàn nhưng thương nhau thì người ta không cho phép dù rằng cô giao liên Việt Cộng Út Giữa và thằng Cành Sát Dã Chiến ngụy quyền Nguyễn văn Hiền rất mực thương nhau. Một đất nước vẹn nguyên, một dân tộc không thể tách rời đang bị những nhát dao xa lạ tìm cách cắt ra thành những manh mún nhỏ. Mà người ta ấy chính là những con người cùng chung giòng máu, nhưng cái đầu họ thì nghĩ mãi về bên Tàu, bên Tây, chưa bao giờ họ nghĩ đến bên Ta.
Tôi chợt rùng mình trong cơn gió mùa đông.
Tôi chợt rùng mình trong cơn gió mùa đông.
Rạch Giá 26.10. 2005
PHỤ LỤC
Bức thư của độc giả đầu tiên.
Ở một nơi nào đó, ngày 26.10…
Mình yêu mến của em. Sinh nhật vui vẻ nghe.
Em không có can đảm và cũng chẳng có thời gian để nói với Mình những điều này. Bởi vì giấc mơ bao giờ cũng ngắn. Mà em nói thì đâu còn thời gian để… làm công chuyện. Vì thế, em viết thư cho Mình.
Mình ơi! Cám ơn Mình đã có một giấc mơ tuyệt diệu và Mình đã để cho em được vào, chỉ một mình em được vào. Dù rằng trong đó cũng có cả đắng cay, dỗi hờn, khó khăn và… hạnh phúc. Cái câu này là em học của cô bồ cũ của Mình đây. Đời sống vợ chồng nào mà không như vậy phải không Mình. Cái hạnh phúc nhỏ nhoi và lại đến sau cùng. Nó lẫn khuất đâu đó, có vẻ như mơ hồ, nhưng rất thật, trong suốt những ngày gian khó ấy. Hạnh Phúc đã cho chúng mình mộng mơ để sống, củng cố niềm tin để sống. Vì thế mà Mình đã gọi em vào giấc mơ. Thế thì em phải đến thôi. Nhưng đã là giấc mơ thì tại sao Mình không mời gọi một cô nào đèm đẹp một tí mà lại gọi em. Một người xấu hoắc, xấu huơ mà lại dốt nát, quê mùa. Đã thế còn trang điểm một cái thẹo chà bá trên khuôn mặt. Thấy mà ghê. Ấy thế mà Mình cứ dẫn dắt em làm đủ thứ chuyện và nếu như có ai nhìn thấy chúng mình làm những chuyện ấy trong giấc mơ rất ư là hạnh phúc, chắc là họ thán phục chúng mình ghê lắm Mình hén.
Và... trong giấc mơ này em bổng nhiên thông minh rất mực, đẹp rất mực, thơm tho rất mực và cái gì Mình cũng cho là rất mực (Mình nói thế với em). Nhưng ngộ một điều là cái xấu xấu, dở dở thì Mình chỉ nói hơi hơi chớ chưa bao giờ Mình nói là rất mực. Thậm chí mình còn cho là đẹp. Như cái thẹo trên mặt đó, mỗi lần Mình hôn vào đó là em run bắn cả người. Em thật như thế hay là tại vì trong mơ nên như thế. Nhưng rồi, dần dà em cũng hiểu tại sao Mình lại rủ rê em vào một giấc mơ để thực hiện một thứ hạnh phúc quê quê, mà nhỏ xíu chẳng có một chút gì gọi là hơi hơi hoành tráng. Có phải Mình muốn, một mong muốn nhỏ xíu mà vĩ đại vô cùng, tất cả mọi con người hãy bình thản để chấp nhận được cái hạnh phúc nhỏ nhoi, đâu cần phải cố sức hết, Mình hén. Phải vậy không Mình?
Nói đến cái thẹo trên mặt em. Nó là một dấu tích của chiến tranh, đã làm cho em bục bội. Vậy mà Mình thương, thương đến cái độ làm em ghen tức, em không hiểu là Mình thương em hay thương nó. Nhưng rồi Mình bảo “ Anh không thể chối bỏ nó, vì nhờ nó mà anh có được mình. Nó là một quá khứ rất buồn và hiện tại đẹp đẽ. Nếu như không có nó anh vẫn yêu mình... nhưng không nhiều như bây giờ” Phải rất lâu sau em mới hiểu được những lời Mình nói. Mình thiệt là...
Mình ơi!
Em đọc hết những trang viết của Mình từ cái truyện này, hơn một ngàn bài thơ cho đến những trang viết rất ư là nghiêm túc về lịch sử của mình. Thực, mơ lẫn lộn. Nhưng em vẫn phân định được mà. Ôi cuộc đời thực của Mình cũng hay hay đấy chứ. Nhưng buồn đến nát lòng. Và cũng chán đến nát lòng. Bởi vì nếu không như thế thì giấc mơ của Mình đâu có thể dẫn dắt em vào và tuyệt đẹp thế kia. Mình đừng có mong em kể cho Mình nghe cái đời thực của em. Em dấu biệt. Hãy hạnh phúc với cơn mơ của chúng mình. Mình cũng đừng nên nhớ cái thực tế của buổi chiều lửa đạn ấy đi làm chi. Nó buồn lắm. Mình ơi. Dù rằng nhờ đó mà dẫn dắt chúng mình vào giấc mơ này.
Mình ơi !
Trong giấc mơ, chúng mình đã làm biết bao nhiêu điều trông cũng hay hay đấy chứ? Phải không Mình. Phải chi…
Mình có nhớ một bài thơ Làm Bộ mà Mình viết cho em không? Em vẫn thuộc đấy. Em ghi lại cho Mình nghe. Em biết mấy ông làm thơ thường hay ít thuộc thơ mình. Mà viết một đống như Mình mà Mình thuộc chắc em hết dám nhìn Mình luôn.
- Không lẽ cả đời, anh luôn làm bộ
Làm bộ thế này làm bộ thế kia
Bởi anh sống giữa cuộc đời làm bộ
Làm bộ khôn ngoan, làm bộ dại khờ
Làm bộ thế này làm bộ thế kia
Bởi anh sống giữa cuộc đời làm bộ
Làm bộ khôn ngoan, làm bộ dại khờ
- Cũng lắm lúc làm bộ như giàu có
Ăn mặc bảnh bao, ăn nói điệu đàng
Cũng đôi khi làm bộ như nghèo khó
Xộc xệch áo quần, giọng điệu than van
Xộc xệch áo quần, giọng điệu than van
- Rồi làm bộ như là người nhân ái
An ủi người kia, thương xót người này
Cũng làm bộ mình như người thạo việc
Làm bộ giỏi dang hất mặt lên trời
- Càng nhiều tuổi thì càng hay làm bộ
Làm bộ như người đức trọng đạo cao
Cho đến một ngày gặp người quen cũ
Làm bộ ngó lơ, lòng cứ nôn nao.
- Rồi biết mình là người hay làm bộ
Anh hết hồn tìm chút thật. Còn chăng?
May mắn thay. Còn đây chưa có mất
“Anh không thể nào làm bộ yêu em.”
Trời đất ơi! Mình mà làm bộ yêu em thì em quậy cho giấc mơ banh chành và Mình giật mình tỉnh giấc với tim đập liên hồi, mồ hôi tuôn ướt áo. Dù chỉ là một giấc mơ. Nhưng em cũng phải ghen tương và cà nanh chút chút.
Dù gì thì Mình cũng yêu em. Mình thích những cái tàng tàng, quê quê, nhưng Mình cũng dẫn dắt em đến những Đà Lạt, Vũng Tàu, Cần Thơ, Sài Gòn, Long Xuyên… hay đâu đâu nữa. Nhưng dù ở đâu thì giòng sông vẫn lưu chảy trong trái tim Mình . Thôi thì về Xẻo Kè định cư Mình nhé.
Vâng. Mình yêu em, em yêu Mình dù chỉ là trong giấc mơ. Với chúng mình, tình yêu như thế đấy. Mình ơi! Giòng sông nào cũng có hai bờ. Mình một phía còn em một phía. Nhưng có sao đâu? Giòng sông mênh mang sóng vỗ. Và bên trên là gió lộng, là nắng hồng, là trăng sao… và làm thành giấc mơ của chúng mình nữa chứ. Trong giấc mơ này, giòng sông của chúng mình không có hai bờ. Một điều lạ lùng, nhưng trong giấc mơ nó là như thế. Bây giờ em hiểu cái tự do tuyệt đối nó thú vị dường nào. Tự do của mộng mơ.
Vâng. Trong giấc mơ ấy, chúng mình… làm công chuyện dưới trăng hay bất cứ nơi đâu và lúc nào, miễn sao cả hai đứa mình cần như thế. Trong giấc mơ ấy, em ngồi tắm ngoài cầu ao tràn ngập ánh trăng. Trong giấc mơ ấy, em để cho mình ngắm nghía và yêu thương bằng hết bản năng và em cũng nhận như vậy. Trong giấc mơ ấy, em nằm ngủ mà không mặc gì cả để vệt trăng soi vào nơi ác liệt nhất. Cái nơi mà mình gọi là Cổng Truyền Sinh. Em biết tại sao mình gọi như thế. Bởi vì Tạo hóa muốn thế và chỉ cho có bấy nhiêu. Thôi thì mình làm theo vậy.
Vâng. Trong giấc mơ ấy, em nấu cho Mình những bữa ăn quê mùa với cỏ cây hoa lá quanh vườn, ven ruộng, với những con cá con con bắt được trong cái ao sau nhà hay con rạch trước nhà. Những món ăn như thế làm Mình thích thú và em cũng thích thú khi nấu cho Mình. Tạo hóa muốn thế và chỉ cho có bấy nhiêu. Thôi thì mình làm theo vậy.
Vâng. Em thực hiện đúng bon những gì Mình mong muốn kể cả khi Mình làm điều… ác với em. Mình đừng lo, em không buồn phiền gì cả, em vẫn hạnh phúc, rất hạnh phúc khi Mình ăn hiếp em. Tất nhiên, sẽ không hạnh phúc chút nào nếu như không được Mình ăn hiếp. Mình và em cùng nhận biết. Tạo hóa cũng muốn thế và cho thêm.
Thôi thì Mình ăn hiếp em đi.
Và cuối cùng, cái điều làm em cảm động và nhớ suốt đời mình. Chúng ta dắt díu nhau vào con mơ tuyệt vời này trong một hoàn cảnh ngặt nghèo. Nhưng chính nó làm tâm hồn mình thăng hoa. Bởi thế cho nên…
Mình ơi. Bổng dưng em tự hỏi. Rốt cuộc em là ai trong cuộc đời Mình. Mình nhỉ? Là Lan, Thoa, Thu Huyền. Quyên, Huy… hay là cô thấp thấp, mập mập, tròn tròn hay là…Út Giữa. Thôi ai cũng được. Miễn sao chúng mình yêu nhau, dù chỉ là trong giấc mơ. Bởi vì, em biết, Mình luôn luôn tình yêu hóa mọi thứ trên đời. Đúng thôi. Cuộc sống đã cho con người có đủ tư duy để hiểu rằng tình yêu luôn luôn làm thăng hoa chứ không phải để làm thui chột đi cuộc sống. Thế thì vợ chồng mình đừng có tư duy cái gì khác hơn nghe Mình. Mình đã chọn giấc mơ để có tình yêu và khi tỉnh giấc thì lại đem phân phát cho những gì đáng yêu và cả những điều chưa đáng yêu của cuộc sống. Em cũng biết, ngoài bà vợ đau yếu triền miên còn những người đàn bà đi qua đời Mình cũng chỉ là những cơn mơ, như là cơn mơ này, cơn mơ Mình dẫn dắt em vào. Nhưng em cũng hiểu ra rằng; Em, chính em lại là một cơn mơ duy nhất. Ôi em hạnh phúc xiết bao. Nhưng Mình cũng ghê gớm thiệt. Ngoại tình trong cơn mơ và chị ấy đành chịu. Chẳng biết đường nào để mà ghen tương.
Cuối cùng thì em hiểu. Giấc mơ này là cứu cánh của Mình. Mình không thể chối bỏ cuộc sống nặng trĩu những ưu phiền, Mình có một cuộc đời không hạnh phúc. Nhưng không vì thế mà Mình chối bỏ những phiền toái ấy, vì tấm lòng Mình không cho phép. Và Mình tìm đến giấc mơ. Và em đến. Ở đây Mình cùng em đắp xây hạnh phúc, ở đây Mình có giấc ngủ êm đềm trong vòng tay em, ánh trăng của em, ngôi nhà của em và tình yêu của em. Mình vô cùng tuyệt diệu Mình ơi! Không ai biết và cũng không ai có thể trách cứ giấc mơ của chúng mình. Bởi vì chúng mình không chia sẻ của ai. Từ đó Mình có đầy đủ nghị lực để đi hết con đường đầy khó khăn mà không rơi rớt lại bất cứ một dấu vết gì để gây phiền lụy cho ai. Chuyện trong giấc mơ là hư ảo, nhưng giấc mơ thì có thật. Phải không Mình . Thôi thì mình làm theo vậy. Chăm chút một tình yêu, chăm chút một giấc mơ. Em biết, những lúc rối rắm Mình đọc lại những trang viết này, nghĩa là Mình vào trong giấc mơ, Mình gặp lại em và những gì Mình mơ ước. Và Mình và em và tiếp tục có thêm nghị lực để yêu đời.
Em nhớ có một lần. Em đang thiu thỉu trong buồng. Em nghe Mình nói với ai đó như vầy: “Nhà tôi đang ngủ, chị cần gì thì nói. Bao giờ nhà tôi thức dậy. Tôi nói lại cho” Ôi hai tiếng Nhà tôi nghe sao mà êm tai, sao mà ấm lòng hết biết. Dù em không biết là em có xứng với hai tiếng đó không? Nó quá thiêng liêng, quá hạnh phúc.
Thế đấy. Tình yêu là một giấc mơ. Hạnh phúc là một giấc mơ và… tạm biệt người chồng trong giấc mơ của em. Thôi. Sáng rồi. Giấc mơ sau em lại đến. Có thể buổi trưa cũng nên. Năm hay mười phút thôi cũng đủ, Mình hén.
Cuối cùng em cám ơn Mình đã xem em là vợ, dù chỉ là vợ hai. Phải không Mình. Mình đã nói cho em nghe câu này thiệt ngộ, nhưng đúng phóc “Vợ cả vợ hai, cả hai đều là vợ cả “
Thôi nghe Mình. Trong giấc mơ kế tiếp em hôn Mình thiệt. Hôn thiệt mạnh, thiệt lâu, hôn khắp mọi nơi và bất cứ lúc nào vì Mình muốn thế, vì em muốn thế. Kệ nó, con, dâu, cháu nội gì có thấy cũng chẳng sao? Em mà không hôn Mình thì bọn nó làm sao mà có. Phải không mình? Tạo hóa muốn thế mà. Lệnh trời thì phải làm thôi. Làm sao mà vợ chồng mình dám cãi.
Từ lâu em đã hiểu. Thì ra là Mình mơ suốt. Chỉ có một cái thực duy nhất là sự gian khó của Mình và hình bóng mơ hồ của những người đàn bà đi qua đời mình Tất nhiên là em không loại trừ những trò lăng xăng của Mình, những chánh chị, chánh em… hay triết lý triết lẽ gì đó. Nhưng cũng chính vì vậy mà Mình mơ, và trong đó phải có em. Bây giờ Mình già rồi mình ngồi Mình nhớ và Mình viết về sự thật của một cơn mơ:
Người xưa. Có lắm người xưa,
Mỗi người một chút. Nhưng chưa một người…
Ở đâu đó một nụ cười,
Cái nhìn là lạ. Một mùi tóc thơm.
Cứ thầm ước một nụ hôn,
Đôi tay khẽ chạm và run. Thế rồi…
Chỉ là ngần ấy mà thôi,
Vậy sao vẫn cứ bồi hồi. Lạ chưa?
Rồi bao sợi nắng, cơn mưa,
Làm nên tóc trắng. Bây giờ ngồi đây.
Nhìn trời vẫn vậy. Nhưng mây…
… khi vầy, khi khác cứ bay. Bay hoài.
Nụ cười, ánh mắt ai ai,
Mùi hương của tóc, bàn tay khẽ khàng…
… đã trôi vào cõi thời gian,
Hốt nhiên nhớ lại ngỡ ngàng. Người xưa.
Ôi. Bao sợi nắng, cơn mưa,
Người xưa nhiều lắm. Nhưng chưa một người…
Cái thực trong tình yêu của Mình quả là hay thật.
Cuối cùng em cũng hiểu ra tại sao Mình mơ như vậy. Bởi vì Mình đã nói và đã đến với em “tình yêu là điều kiện ắt có và đủ để làm nên cuộc sống yên bình”. Nhưng cuộc sống quá lộn xộn lăng xăng nên Mình mới mơ chơi, ôi cái cuộc sống y như những gì Mình đã viết ở những giòng cuối cùng. Em cám ơn Mình đã dẫn dắt em vào trong giấc mơ tuyệt diệu này. Cám ơn thật nhiều. Em ôm mình thật chặt nhé, kẻo thôi cơn gió mùa đông...
Người trong giấc mơ của mình
Hết
[i] Xuân Nhật Túy, Khởi Ngôn Chí của Lý Bạch
[ii] Khúc Giang của Đỗ Phủ
[iii] Tiền mừng cô dâu chú rể để trong phong bì, khi vào bỏ vào cái thùng vuông như thùng phiếu trong những ngày bầu cử. Thường thì tiền này chỉ đủ để trang trải chi phí đám tiệc.
[iv] Nịnh nọt quá đáng, nghĩa đen là bợ dái xếp.
[v] Tên hiệu của cụ Nguyễn Công Trứ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét