PHÍA BÊN KIA SÔNG -CHƯƠNG XI-

CHƯƠNG XI :

PHÍA BÊN NÀY HAY PHÍA BÊN KIA SÔNG

         Cứ say đắm cuộc đời đi,

Dẫu đời ta chẳng có gì ngon cơm.

        Nhưng hoa vẫn cứ còn thơm,

Cây còn xanh lá. Gió còn reo vui

        Sóng thì thào mãi không thôi,

Vầng trăng vẫn sáng cho người mộng mơ.

        Nắng mai sưởi ấm câu thơ

Sợi tình theo những giọt mưa vào lòng.

       Con thuyền nối những giòng sông,

Bao bờ bến đợi tấm lòng của nhau.

       Nâng lên chén rượu quên sầu,

À không. Đâu có chi sầu mà quên.                                                         

Tôi về tới nhà. Vợ tôi đón tôi với những bước chân chập choạng yếu đau. Con tôi với những nụ cười rạng rỡ trẻ thơ. Hai thái độ, hai tính cách của hai mái nhà mà ở đâu cũng làm nát lòng tôi :

- A ba về. Rồi phụng phịu. Ba đi ở nhà buồn muốn chết.

Tôi nâng con lên:

- Rồi. Ba về là hết buồn phải không? Nào thơm ba một cái cho ba khỏe coi.

Con bé hôn túi bụi lên mặt tôi, rồi buông ra:

-  Mặt ba mồ hôi không.

- Thì ba đi ngoài nắng mà con. Tôi quay sang vợ tôi. Em thấy trong người ra sao rồi?

- Thì cũng vậy ?

- Em không nói câu nào khác được sao? Cũng vậy là thế nào?

- Đi thì thôi. Về nhà là lắm chuyện. Vợ tôi lại cáu gắt.

- Ba. Mẹ ăn cơm ít xịt. Cô Út nấu cơm ngon hết biết.

Tôi nhìn vợ tôi và nhắc lại một điệp khúc mà gần như ngày nào cũng nói :

- Anh biết mà. Tuổi đã lớn lại đau yếu, nên việc ăn uống là một điều rất khó khăn. Sợ không chừng còn khó hơn uống thuốc. Nhưng em phải ráng. Không ăn thì làm sao mau lành bệnh. Không ăn được cái này thì ăn cái khác.

 Vợ tôi không trả lời tôi mà hỏi.

- Anh đi được bao nhiêu tiền mà ở lâu thế?

Tôi trả lời cho qua chuyện:

- Dù ít, dù nhiều thì cũng phải làm cho xong. Bé Lương lấy bọc tiền đưa cho mẹ đi con.

Tôi vào nhà tắm rửa mặt rồi trở ra hỏi con :

-  Ở nhà có ai tìm ba không con?

- Tùm lum hết ba ơi. Sao điện thoại của ba không gọi được?

- Ở ngoài vùng phủ sóng mà con. Bổng dưng tôi nổi gai ốc với cái câu “ngoài vùng phủ sóng“, dù đã nhiều lần tôi chuẩn bị tinh thần. Có phải tôi đang ở ngoài vùng phủ sóng của vợ con tôi?

- Sao tới hai chục triệu lận anh?

- Cái gì ? Tôi chới với. Và tôi chợt hiểu.

- Cái bảng hiệu này anh nói người ta đã trả tiền xong. Mà bây giờ gói tiền này thì tới hai chục triệu. Anh có lãnh gì thêm của ai nữa không?

- Thôi em gói lại cất đi. Lúc này được nhiều chừng nào tốt chừng nấy? Còn phải trả nợ và đóng lãi cho ngân hàng. Tôi bảo con. Con lấy cái phong bì đưa cho ba. Trong đó có một số giấy tờ. Rồi con đi nạp pin cái điện thoại di động cho ba

Con tôi làm theo. Và tôi cầm cái phong bì bỏ vào túi. Lại điện thoại reo. Nghe xong, tôi quay lại dặn vợ:

- Em ở nhà chỉ cho con soạn quần áo của anh ra, rồi thuê ai đó giặt. Anh qua Công Ty Thương Mại một lát. Bé Lương có ai điện thoại cho ba nhớ xin lại tên và số nghe con. Ba không đem theo điện thoại di động.

- Ba không ăn cơm à?

- Ba đi một chút, rồi ba về ăn.

Sau khi bàn bạc xong công việc ở Công Ty Thương Mại. Tôi tìm một quán café và mở cái phong bì. Tất cả mọi thứ bày ra trước mắt và tôi điếng cả người. Những nghi ngờ của tôi hoàn toàn đúng. Chỉ có một thứ duy nhất mà tôi được cho biết là chiếc nhẩn vàng. Còn lại là hai tờ ngân phiếu thanh toán mệnh giá mỗi cái mười triệu đồng, mà ngày đáo hạn thì chỉ còn có mười ngày, với một lá thư chỉ có một giòng duy nhất “Chúng con xin lỗi ba“ bên dưới là ba chữ ký. Tôi chợt nhớ lại buổi trưa hôm đó và tôi đã bị mẹ con cô ấy đưa vào xiếc. Tôi ngồi thừ người ra và không biết rõ được cảm giác của mình. Ôi. Vợ với con tôi, dâu tôi.

Quả tình với số tiền này đã giúp tôi giải quyết được rất nhiều khó khăn. Thay vì, nhẹ người ra, nhưng tôi vẫn cảm thấy mình bị tổn thương. Không ai xúc phạm tôi cả. Chỉ có tôi tự hành hạ mình. Trong cuộc đời tôi, tôi thua không biết cơ man nào mà kể. Nhưng đây là một trận thua đậm nhất, thua những người thân yêu của mình. Đói nghèo, khó khăn bao nhiêu năm. Bạn bè bao nhiêu lần đề nghị giúp đỡ là bao nhiêu lần tôi cười trừ, thoái thác. Vì tôi sợ là khi tiền bạc xen vào rồi tình bè bạn sẽ mất đi. Nhưng những con đau liên tục của vợ tôi. Tôi đã phải đưa tay nhận biết bao nhiêu sự trợ giúp. Rồi giờ đây khi một đống tiền này đang lù lù trước mặt thì nó giải quyết cho tôi được cái gì và sẽ cướp đi của tôi cái gì? Tôi biết là tôi lo hão, nhưng vẫn phải nghĩ tới câu “Thọ tài như thọ tiển“. Bổng tôi nhớ thời mới lớn, rong chơi đây đó. Tôi thường gặp trong các công viên hình trái tim bị mũi tên xuyên qua với vài giọt máu. Cái hình ảnh lếu láo đó bây giờ lại vận vào tôi trong một tình huống hoàn toàn khác với những gì hình ảnh ấy muốn thể hiện. Hai mũi tên trị giá bốn mươi triệu đồng đang đâm nát trái tim tôi.

Trên đường về nhà, tôi cứ ngẩn ngơ. Định tìm một quán nào đó, nhưng rồi lại thôi. Về đến nhà việc đầu tiên của tôi là khởi động máy vi tính, mặc cho mâm cơm đang chờ và những lời cằn nhằn của vợ tôi vì đã để cho cơm nguội lạnh. Tôi vẫn cứ làm công việc của mình, thiết kế bảng hiệu, nạp decal vào máy và cắt cho đến mười giờ tối. Và khi giở mâm cơm thì lại nghe tiếp.

Phải đến ba ngày sau tôi mới nhớ lại những gì mình đã hứa với con. Tôi rất khó khăn khi lựa chọn những bài thơ mà tôi còn ghi lại trên vi tính. Nhưng cuối cùng tôi copy tất cả vào đĩa CD và gởi hết cho con, kể cả những bài thơ tình đề tặng cho những người không phải là mẹ chúng, trong đó có vợ tôi. Dù sao cũng cho chúng nó biết cha nó là ai, vuông tròn méo mó thế nào cũng được. Giấu diếm để làm gì? Nếu như có thể, thì hãy để cái thần tượng lôm côm, nhếch nhác này hiển hiện, trước khi nó trở nên quá hoành tráng trong tưởng tượng của chúng, rồi sau đó chỉ là một đống ngỗn ngang.

Sức khỏe của vợ tôi vẫn không khá hơn, ca mỗ thứ tư đã lấy đi gần hết mọi sinh lực của vợ tôi và luôn cả tôi. Không thể nào thuyết phục được vợ tôi ngưng tay làm, cô ấy đem cái sức lực còm cõi trong cái thân thể tàn tạ ấy, để quẩn quanh với công việc lặt vặt trong nhà, luôn luôn cự cãi, cằn nhằn với tôi khi tôi thuê mướn một ai đó. Những việc đó, trong lúc này có thể quật ngả cô ấy bất cứ lúc nào. Tôi không hiểu tại sao lại thế. Những  ngày giáp tết công việc của tôi kha khá, nhưng số tiền kiếm được thì không giải quyết được gì nhiều những khó khăn. Năm thứ hai của thiên niên kỷ mới, tôi đối diện với công việc làm ăn hoàn toàn đình đốn. Tôi phải cắn răng từ chối tất cả những khách hàng lớn vì lý do tôi không còn đủ vốn liếng và thời gian. Tôi phải một mình bương chải, chèo chống trong mọi công việc của gia đình, chấp nhận ăn xổi, ở thì.

Trong lúc đang te tua tàn tịch như thế thì tôi bị xuất huyết bao tử. Tôi mê man tàn tịch hết mấy ngày trong bệnh viện. Trong quảng thời gian lang thang ở vùng ranh giới của lẽ tử sinh, cái ý thức mơ hồ cho tôi một cảm giác yên bình gần như tuyệt đối. Rồi sau khi tỉnh lại, tôi đang nằm lả người, thì con bé mếu máo :

- Mẹ chưa hết bệnh, mà ba bệnh nữa rồi ai nuôi con. Ba cố ăn nhiều, ngủ khỏe cho mau hết bệnh nghe ba. Việc chăm sóc mẹ để cho mấy dì, mấy cô lo dùm.

- Thôi nín đi cô bé. Ba còn nhiều việc phải lo lắm, mẹ con chưa thật sự qua cơn nguy hiểm, con còn bé dại. Ba chưa chết được đâu con?

- Thiệt nghen ba.

- Thiệt. Con nín đi. Ba hứa với con là ba làm được mà.

Và tôi vượt qua được một cách khá ngoạn mục, bằng chính ý chí của mình, cả sự may mắn nữa. Tôi giữ tròn lời hứa với con. Vợ tôi thì cứng cả người. Không ai cho vợ tôi đi thăm tôi và cũng chẳng ai cho cô ấy biết tình trạng bệnh tình của tôi. Còn mẹ con cô ấy hoàn toàn không hay biết. Vợ hai bà, con ba đứa, lúc bệnh thì lại nhờ em. Đã thật. Nhận ngọn roi này, tôi thấu hiểu ra là dù thế nào chăng nữa thì sự tồn tại của tôi vẫn còn có một giá trị nhất định, dù giá trị đó chỉ có chút xíu. Bổng nhiên cái cảm giác mơ hồ trong mê muội đó dần dần rõ nét trong tôi và tôi viết:

       Nhà tôi ở giữa rừng mơ

Biết đâu là một nhà thơ ngon lành

      Ngắm nhìn cuộc sống quanh quanh

Gày gò giấy bút để thành nhà văn

      Bao nhiêu chữ nghĩa nhập nhằng

Tập tành nhà báo lăng nhăng chuyện đời

      Rồi bao tháng rộng năm dài

Đành đem chữ bán tháng ngày lơ ngơ

      Nhà văn nhà báo nhà thơ

Ba  nhà  trớt  quớt  chui  vô  nhà  chòi.

Tại sao tôi viết thế nhỉ? Thật sự tôi không hiểu, những con chữ chạy dần trên màn hình như có một sự dẫn dắt nào đó chứ không còn là ở ý chí của tôi. Những gì tôi viết. Khi xong phải đọc lại rất lâu, rất nhiều lần tôi mới hiểu. Thì ra, bao nhiêu ước vọng phai dần theo năm tháng, để bây giờ trở lại như là một an ủi muộn màng.

Lại Tết, tôi chuẩn bị một cái Tết bằng những đồng tiền ít ỏi mà tôi kiếm được. Tôi chợt nhớ đến màu xanh. Màu xanh của cây, của lá. Một màu xanh luôn luôn dẫn dắt tôi vào cõi mộng mơ, dẫn dắt tôi vượt qua bao nẻo chông gai của những hiện thực xé lòng. Thay vì đi tìm mua một cành mai đầy nụ hoa sắp nở. Tôi lại chọn mua một cành mai đã nở bừng vào giờ phút cuối cùng của năm cũ cùng với vô vàn chiếc lá màu xanh lục. Và kèm theo mấy chậu kiểng chỉ là cành lá, không hoa. Có thể là tôi thích thế, cũng có thể là tôi không đủ tiền để chọn những chậu hoa rực rỡ đắt tiền. Nhưng không sao. Tại vì tôi thích, cứ cho là như vậy đi. Tôi chưa cần cái màu vàng vương giả ấy, chưa cần một vườn thượng uyển phù du. Tôi đang cần một màu xanh. Thế thôi. Tôi làm hai câu đối dán trước cửa nhà

      Mai một cành nhiều lá ít hoa. Biếc biếc vàng vàng khêu Tết Nhất

      Rượu vài ly vừa nồng lại ấm. Say say xỉn xỉn gợi Xuân Xanh

Vâng. Cố nhiên là phải có rượu. Không ngon lắm nhưng phải ấm phải nồng. Và trong số những người khách ít ỏi đến xông nhà, có một vài người nhìn tôi tỏ vẻ ngạc nhiên. Rồi thắc mắc về hai chữ khêu và gợi. Xuân về, Tết đến là lẽ đương nhiên thế còn khêu gợi để làm gì?  Tôi chỉ cười mà không giải thích.

Cầm lá thư trên tay. Tôi không ngờ là thư của Bảy Huỳnh mà một người quen của anh mang đến vào chiều cuối năm, khi mà căn nhà bề bộn luộn thuộm vừa mới tinh tươm và tôi thì đang mướt mồ hôi.

Ông Hiền.

Năm mới chúc ông vui vẻ. Tôi phải thật cực khổ lắm mới biết được địa chỉ của ông. Sở dĩ tôi chịu cực như vậy là vì tôi cần phải nói với ông một lời cám ơn. Trước tiên. Tôi cám ơn ông vì ông đã nói với tôi rất nhiều điều mà cái cử nhân Hán Học của tôi chỉ nói cho tôi biết có đôi phần. Kế đó, tôi giận ông vì ông đã thay tôi dịch nốt phần còn lại của Tỳ Bà Hành. Ông ngạc nhiên ư? Bạn bè của ông đang đọc ra rả bên đây. Họ nói không thể so sánh với bản dịch của Phan Huy Vịnh, họ bảo người dịch, trong đó có ông, bao giờ cũng sử dụng ngôn ngữ của thời đại mà họ đang sống. Tôi không ca ông đâu. Nhưng ông đọc lại đi. Hai câu chót của ông, ông đã thoát ra một cách quá đã. Ai đó đã nói dịch là diệt, nhưng tôi nghĩ dịch là viết lại lại cảm nhận của người khác bằng cảm nhận của mình, bằng ngôn ngữ của mình. Nói như thế là quá dài phải không? Nhưng chẳng sao đâu ông Hiền, bởi vì ít ra nó cũng đúng với ông, với tôi.

Lại lan man rồi. Trở lại chuyện của tôi, của chúng ta.

Ông nói đúng. Lủ chúng ta đã ra rìa. Nhưng không vì thế mà chúng ta phải đứng bên lề của cuộc sống. Nhất là cuộc sống của chính mình. Tôi đã lập gia đình với một bà nhà quê chính cống, qua đây đã mười năm mà móng chân vẫn chưa nhạt hết phèn (!). Chỉ nói được mấy tiếng “Number One” khi tôi làm cho bà ta thích chí (?) Ông đừng cười nhé? Tôi đã nghe lời ông. Chỉ tiếc là không phải ở quê nhà. Tôi đang ở nhà thuê, vừa đi làm vừa chơi thư pháp chữ Tàu, chữ Việt và dịch thơ Đường và nhớ quê và nhớ đủ thứ. Nhưng có hai bài tôi không dám dịch là Tỳ Bà Hành và Kim Lũ Y. Phải nể cái lỗ mũi của ông chứ. Còn tôi dịch để làm gì ư? Chỉ để chơi thôi mà. Như ông vậy. Bổng nhiên tôi giống ông một cách kỳ cục. Làm điều mình thích và gởi đến bạn bè. Bọn chúng nó bảo in. Và tôi cười.

Những gì ông nói với tôi về mấy tay Cộng Sản. Ông tự cho lập luận của mình là ba trợn và tôi cũng thấy thế. Bởi vì, bản chất của ông và của tôi là thế. Chúng ta đã tiêu phí một cách lãng nhách hai phần ba cuộc đời mình. Thời đại chúng ta đang sống đã lãng nhách rồi mà chúng ta còn lãng nhách hơn. Nhưng ông suy nghĩ lại xem. Những gì ông nhận định lại đúng bon. Thế mới mắc cười phải không? Ba trợn luôn luôn đúng. Nghiêm túc hóa ra sai (!?). Thảo nào, gần hết cuộc đời, cả tôi và ông cùng ba trợn. Nhưng dù sao thì ông cũng đỡ hơn tôi. Ông đã chọn lựa một thứ mà ông biết rõ, dù hơi chua chua, thậm chí đắng cay. Nhưng bây giơ, tôi muốn nếm cái chua chua đó, cay cay đó, đắng đắng đó cũng chả được. Còn chăng là một nỗi buồn nhàn nhạt đến gay gay cả người. Không phải buồn vì thời cuộc mà buồn vì mình kéo thời gian lãng nhách hơi dài.

Những gì ông nói với tôi làm tôi phải nặng đầu. Nhưng không sao nó đã có một kết quả làm tôi lại nhẹ đầu “Không phải chế độ chính trị làm nên quan hệ xã hội. Mà chính quan hệ xã hội làm nên chế độ chính trị”. Hiểu được điều đó tôi mới thấy mình ngu và hình như ông cũng có một lúc bị ngu. Giá như tôi hiểu sớm như ông thì tôi đâu đến đỗi phải làm kẻ tha hương.

Tôi có hỏi bạn bè ông về cuộc sống hiện tại của ông. Thay vì nói thì họ đọc cho tôi nghe một bài thơ của ông

Cử tửu thỉnh cao thiên. Tề… xỉn

Cử tửu thỉnh quảng địa. Tề… say

Tháng ngày cứ thế lai rai

Trời đỏ mặt, đất lăn quay. Ồ cũng thú

Bất phú quý hề. Vô tửu hữu

Thủ thanh bần hề. Hoàn độc khuynh

Trời lênh đênh, đất bồng bềnh

Đi một quảng vĩnh hằng trong vũ trụ

Tấm thân ta cũng chỉ là cát bụi

Khi yên bình, khi cuồng nộ. Đúng thôi

Hóa công ban cho cảm xúc buồn vui

Cát bụi ấy cứ vui buồn cho hết ý

Nên nâng chén cùng đất trời ngẫm nghĩ

Đất đăm chiêu, trời cũng ưu tư

Hôm nay là kiếp con người

Mai sau thật cát bụi rồi. Bay tung

Còn chăng là một đôi giòng

Rồi sau sau nữa cũng không còn gì

Giờ còn biết. Cứ nâng ly

Thật là hết nói. Ông nhậu một mình, ông làm thơ và ông sử dụng chữ nghĩa kiểu gì mà quái vậy ? Không sợ ông Lỗ Tấn bảo ông “Xì dầu nêm bún cá”[i] ư? Ôi. Cử tửu thỉnh cao thiên. Tề… xỉn, Cử tửu thỉnh quảng địa. Tề… say. Nhưng chẳng sao? Bởi vì ông phải nhậu với ai đây. Mà nhậu một mình thì con người dễ bay bổng lắm. Từ Ta sang Tàu có xa xôi gì cho cam. Và thú thật với ông. Tôi cũng thế. Ngồi nhậu một mình. Đỡ hao, đỡ bực. Chắc lại phải cám ơn ông lần nữa. Rất mong về nhậu với ông một lần. Nhưng chẳng biết đến bao giờ. Hình như trong nhân gian này còn có một người nữa cũng uống rượu một mình. Thì ra ông và tôi chỉ là người bắt chước. Thôi thì, gởi ông vài chai rượu. Ông tự chọn, tự mua và muốn uống với trời, với đất hay với tôi thì tùy. Và có thể ngâm nga bài thơ này khi uống. Tôi dịch đấy.

Hoa gian hồ nhất tửu

Độc chước vô tương thân

Cử bôi yêu minh nguyệt

Đối ảnh thành tam nhân

Nguyệt ký bất giải ẩm

Ảnh đồ tùy ngã thân

Tạm bạn nguyệt tương ảnh

Hành lạc tu cập xuân

Ngã ca nguyệt bồi hồi

Ngã vũ ảnh linh loạn

Tỉnh thời đồng giao hoan

Túy hậu các phân tán

Vĩnh kết vô tình du

Tương kỳ mạo vân hán

Dịch

Vườn hoa và rượu một bầu

Chẳng ai ta rót ta hầu rượu ta

Mời trăng nâng chén la đà

Ta và trăng với bóng ra ba thằng

Trăng không biết nhậu buồn chăng?

Bóng thì vẫn cứ lằng nhằng đi theo

Trăng ta bóng cứ vòng veo

Mua vui đi kẻo xuân vèo vèo trôi

Cao tiếng hát trăng bồi hồi

Say ta múa, bóng xỉn rồi bóng ơi

Lúc tỉnh thì cùng nhau vui

Lúc say xỉn lại là bùi ngùi xa

Vô tình buộc chặc nhau mà

Sông trời hứa hẹn nhau khà khà say.[ii]

Suy cho cùng thì Lý Bạch cũng không uống rượu một mình, một thân, một bóng và một vầng trăng. Quá tuyệt đấy chứ? Không hiểu sau cơn say ông như thế nào. Còn tôi thì:

Sàng tiền minh nguyệt quang

Nghi thị địa thượng sang

Cử đầu vọng minh nguyệt,

Đê đầu tư cố hương

            Dịch   

Ánh trăng soi sáng đầu giường

Ngỡ trên mặt đất hơi sương phủ mờ

Ngẩng đầu ngắm ánh trăng mơ

Cúi đầu lại nhớ quê xưa mịt mùng.

Đấy. Ông có lý hơn tôi. Cái an ủi duy nhất còn lại cho tôi chính là sự nhớ lại những tháng ngày đã qua. Những tháng ngày có ông. Và có một quê hương bên cạnh, chung quanh và trong lòng. Nhưng giờ đây thì chỉ ở trong lòng. Thôi chúc ông vui vẻ. Vì ông, tôi cũng xin vui vẻ.                Bảy Huỳnh

Tôi thẩn thờ xếp lại cái thư và tần ngần nhìn tờ giấy bạc một trăm dollar. Hơn bốn chai Courvoiser. Uống với ai đây nhỉ? Những ngày Tết ai cũng nghỉ ngơi, ai cũng có sòng, còn tôi thì... có lẽ phải uống một mình êng thôi, họa chăng bắt chước Lý Bạch. Nhưng ngày tết làm gì có trăng, mà không trăng thì làm sao có bóng. Ba thằng còn một để mừng Xuân. Ôi Bảy Huỳnh ơi. Mùa xuân không trăng, mùa xuân không bóng, mùa xuân chỉ có một mình. Tôi và anh chưa bao giờ xem nhau là bạn. Nhưng khi đã biền biệt nhau thì mới thấu hiểu nhau. Chắc có lẽ phải viết một cái gì cho anh đây, có lẽ phải dọn cái món mà anh thích thôi, để tặng cho những ngày đầu anh đến xứ người, nào nâng ly cho bớt lạnh. Thay vì tắm, tôi lại lên máy và gõ, tôi dịch bằng cái ngôn ngữ tưng tưng và hơi xược của anh:

ĐÔNG CHÍ TÚC DƯƠNG MAI QUÁN

                                Bạch Cư Dị

Thập nhất nguyệt trung trường chí dạ

Tam thiên lý ngoại viễn hành nhân

Nhược vi độc túc Dương Mai quán

Lãnh chẩm đan sàng nhất bệnh nhân

      Cái đêm đông chí dài ngoằng,

Ngoài ba ngàn dặm một thằng lênh đênh.

      Quán Dương Mai ngủ mình êng,

Thân đau kê gối lạnh trên cái giường.

            

Nhưng ngày mồng một Tết vợ tôi có những triệu chứng không tốt. Ngay trong đêm giao thừa, mới ba bốn giờ sáng vợ tôi đã thức dậy, ủi cho cha con tôi mấy bộ quần áo để sáng hôm sau đi mừng tuổi ông bà. Nhưng cô ấy đã té xỉu và nằm như thế hơn cả tiếng đồng hồ. Khi tôi hay được thì đã gần sáng bét. Cũng may, cô ấy không sao cả, nhưng sức khỏe thì suy sụp một cách nhanh chóng. Các cậu dì của cháu từ Sa Đéc xuống rước vợ tôi về chia lửa cho tôi, với cái hy vọng là cha con tôi ăn một cái tết cho ra tết. Nhưng không phải vậy? Mấy ngày sau, cậu dì của cháu đưa vợ tôi vào bệnh viện Sa Đéc và tình hình càng lúc càng xấu đi. Thế là, sau gần bốn tháng của lần phẩu thuật thứ tư vợ tôi lại vào viện vì tai biến. Mấy chai rượu tôi mua bằng tiền của Bảy Huỳnh vẫn chong mắt đợi chờ. Còn tôi thì bắt đầu tất cả các hành động của mình hoàn toàn theo quán tính. Những suy nghĩ đều không có bất cứ một giá trị ứng dụng nào. Không tìm đâu ra tiền. Tôi phải đi giải uớc hợp đồng bảo hiểm An Sinh Giáo Dục của con. Rồi tất tả ngược xuôi kiếm thêm tiền và tới lui với vợ. Các cậu dì của cháu phải thay tôi chăm sóc, trông chừng cô ấy ở bệnh viện Sa Đéc, nhưng tình hình càng lúc càng xấu đi. Cuối cùng tôi phải chuyển vợ tôi về Bệnh Viện YHCT Rạch Giá, trong tình trạng mê man và thân thể hoàn toàn suy kiệt, với hai hy vọng mong manh; vợ tôi sẽ qua khỏi và viện phí thì trong sức chịu đựng của tôi. Tôi cố gắng tìm một lý do gì đó để tức giận vợ tôi, nhưng không được. Có lẽ sự chịu đựng quá lâu làm cho tôi trở nên như thế. Tôi nghi ngờ, tôi không hiểu mình đúng hay sai trong mọi hành vi của mình. Khó khăn và chịu đựng. Điều đó làm cho tôi không có cả những nghĩ suy nào cho hợp lẽ. Từ đó, tôi luôn luôn giải quyết công việc của mình ở trong tình trạng quay quắt. Và may thay. Tôi tìm cách làm cho mình yên tĩnh. Khi nào có thể, tôi lại đi uống rượu một mình. Vâng chỉ một mình. Chỉ một vài chai bia hay dăm ba cốc rượu cùng một món ăn gì đó cho no bụng và cho yên giấc ngủ.

Những tháng ngày đau yếu của vợ tôi. Tôi nhận ra ở đó rất nhiều điều: Thân phận con người; Tấm lòng nhân ái được thể hiện một cách trong sáng và cũng có cả những tối tăm bởi sự mặc cả (!?) của một số người. Mặc cả trên nỗi đau của thân thể, của cả tâm hồn mà những người bệnh và thân nhân của họ phải trải qua. Tôi đã và đang trải qua. Không hiểu mọi người thì ra sao? Nhưng riêng tôi thì bình thản. Những đồng tiền ít ỏi tìm được hay vay mượn đó đây, được tôi chi ra một cách oái oăm cho những đòi hỏi oái oăm của một số ít những người khoác lên người bộ áo lương y tại các bệnh viện mà tôi đưa vợ tới. Tôi không hiểu tại sao mình như thế? Trong lúc bình thường khi chứng kiến những chuyện như thế xảy ra với ai thì tôi luôn luôn ầm ỉ. Ấy vậy khi vào việc của mình thì tôi lại lặng thinh, vô cảm. Cố tìm cho mình một cảm xúc xót xa cho mình, mà không được. Quả là khó cho tôi. Vâng, khó thật. Cũng may, là lúc dễ nổi xung nhất thì ở cái bệnh viện này, những điều oái oăm đó lại không xảy ra.

Rồi tôi chợt nhận ra là vợ tôi là một phần không thể thiếu trong cuộc đời tôi. Dù rằng sự kết hợp của chúng tôi có một điều gì đó khập khiểng. Tôi không yêu vợ tôi, điều này thì dễ. Nhưng ghét bỏ cô ấy thì lại rất khó, khó đến độ không thể nào làm được. Có đôi khi, tôi nghĩ. Tôi sẽ sống hẵn với Út Giữa. Đó là một cảm giác hạnh phúc, nhưng sẽ thật sự là một nỗi kinh hoàng nếu như trong cuộc sống đó có một ngày chúng tôi cự cãi với nhau. Ôi tôi là một con người khó hiểu. Một tên bắt cá hai tay. Ấy thế mà cuộc sống giun rủi cho cho tôi bắt được. Tôi đang nơm nớp lo sợ con cái tôi bất hòa. Tôi cố gắng làm vẹn toàn một việc, mà tôi không thể. Nhưng bây giờ thì không ngủ được, tôi nhớ… và tôi bật đèn, mở máy:

           Tối nay, ngủ đắp nửa chăn,

   Đêm hè bổng lạnh căm căm. Một mình

          Nửa giường mà rộng thênh thênh

   Nửa nghiêng ngữa gối. Một mênh mông nhà.

           Ôi đàn ông thiếu đàn bà,

   Mặt mày nhăn nhó, đã già, già hơn.

           Ra vào có một mình ên,

   Lạnh lùng tro bếp, lềnh bềnh áo khăn.

           Nhớ sao cái giọng cằn nhằn,

   Bữa cơm quán lạt lẽo tình nhân gian.

          Cha con nhìn ngó ngỡ ngàng,

   Nuốt, nhai qua quýt trả tiền rồi dông.

          Đèo nhau mà chạy lông rông,

   Về nhà mở cửa trống không căn nhà.

           Ai, ai lâu quá chưa về?

Và trong những đêm như thế. Tôi cũng nhận ra được một điều. Một điều xưa như trái đất. Đó là giá trị của đồng tiền và những con người xoay chung quanh nó. Một điều mà từ lâu tôi vẫn cứ lơ ngơ quên lửng, để giờ đây khi mà không còn một xu lộn lưng tôi mới nhận ra. Dù rằng tôi đã trải qua, nhưng hôm nay sức cùng, lực kiệt tôi mới hiểu ra là đồng tiền nào cũng có mệnh giá của nó. Tình người ấm lạnh tùy theo độ mỏng dày mà tôi có trong bóp hay những con số khô khan, nhưng đầy biểu cảm, nằm trong tài khoản ngân hàng. Nhưng không hiểu tại sao tôi vẫn cứ nghĩ rằng: dù gì chăng nữa thì bản thân của nó cũng vẫn là một manh giấy lộn. Khi đói không thể nấu thành cơm mà ăn, khi khát không thể vắt ra nước mà uống. Nếu như những thứ ăn được, uống được bất chợt đi vắng vài tuần. Rồi tôi lại nhớ có một tay nào đó ở tuốt đâu ngoài Hà Nội sống bằng nghề nuôi chó kiểng thuê. Nghe cái nghề của ông ta cũng đủ ấn tượng. Nhưng làm thơ rồi khắc vào đá, đem gắn chung quanh mấy dãy chuồng chó thì lại ấn tượng hơn. Ông ta đùa với chó, đùa với thơ hay đùa với cuộc đời nhỉ? Ông ta làm mấy câu thơ đọc nghe cũng khá dữ dội:

      Mới trông, bùn chỉ là bùn,

Ngộ ra mới biết trong bùn có sen.

      Mới trông, tiền chỉ là tiền,

Ngộ ra mới biết trong tiền có tâm.[iii]

Ái chà. Trong bùn có sen thì chỉ cần suy nghĩ vài giây là hiểu ngay, trồng vài tháng là có ngay. Nhưng trong tiền có tâm thì tìm ra hơi mệt. Hoa sen mọc trong bùn, thấy và cảm nhận dễ dàng, hương sen ngửi và đắm say, trà sen uống vào thì sảng khoái tâm hồn, điều này thì không gì phải bàn cãi. Nhưng cái tâm ở trong tiền thì mơ hồ quá, liệu khi tìm ra thì cái tâm đó có lạnh ngắt hơi đồng? Không hiểu ông ta cảm nhận thế nào nhỉ? Chắc có lẽ phải một lần tìm đến, học hỏi xem sao? Tôi có biết một chuyện của một anh thợ điện gần nhà. Anh ta mất một đứa con vì một lý do lãng nhách. Anh ta bắt điện cho một ngôi nhà ba từng. Khi xong việc, đưa hóa đơn tính tiền công của một tuần làm việc, ông chủ đang nhậu nên bảo anh ta đưa cho bà chủ. Bà ta cầm xoay qua xoay lại một hồi rồi bảo ngày mai đến lấy. Anh ta bảo cần tiền mua thuốc cho con. Bà chủ khăng khăng bảo ngày mai đến, bây giờ bận quá, không biết để chìa khóa ở đâu? Rồi khi anh ta trở lại lấy được tiền vào chiều hôm sau, rồi vội vả đưa con đi bệnh viện thì con bé đi đứt vì bệnh sốt xuất huyết, mà nguyên nhân là không tiền đưa con đi bệnh viện kịp thời. Một triệu bạc không là gì với ông bà chủ của một ngôi nhà ba từng lộng lẫy, nhưng với anh thợ điện là một món tiền có rất nhiều khi là chuyện sống chết. Người ta trả tiền công sòng phẳng đấy thôi, chẳng qua là chậm có một ngày. Ôi tiền có tâm. Đấy, tôi bao giờ cũng thế. Quên chuyện mình để ngẫm nghĩ việc tào lao. Nhiều người nói về tôi như thế và… đúng (?!)

Và rồi tôi lại gặp một người quen cũ. Cái tay thuê tôi làm mấy cái mộc âm bản ấy mà. Một cú hội ngộ mà tôi chẳng biết mình hên hay xui. Anh ta là đồng sự của tôi trước năm 1975. Sau ngày thống nhất, nhờ có người anh tập kết về, nên cuộc sống của anh ta cũng đỡ phần vất vả. Khi gặp lại tôi, sau một thời gian dài xa cách, anh ta trở nên một đại gia làm cái nghề “Ai mua gì cũng bán, ai bán gì cũng mua”. Sau một lúc tâm sự còm, anh ta rủ tôi nhậu. Ừ thì đi.  Bước ra, bước vào căn nhà lạnh tanh thế này làm sao tôi từ chối. Với lại, thử xem phen này anh ta nhờ mình làm gì nữa đây? Thế là tập một, nơi một quán ăn sang trọng và rất ư lịch sự, nghiêm túc. Rồi tập hai, nơi một quán thuộc loại ôn hoàng, nhưng tôi vẫn đủ tỉnh táo để bảo em nào đến gần tôi thì phải rửa trôi son phấn, nước hoa… Rồi đến tập ba, người tôi như nhão ra và khi tôi tỉnh dậy trong một khách sạn với một cô gái nằm bên, trên người chỉ độc cái quần lót. Nhìn thấy cô gái nằm ngủ một cách cực nhọc thế kia cộng thêm cái mùi rượu còn váng vất pha trộn với mùi mồ hôi và son phấn, nước hoa dù đã rửa sạch. Tôi bắt đầu một cuộc hành trình khốn khổ. Tôi phải kềm chế sự mệt mỏi, chán nản và buồn nôn. Phải rất lâu trong phòng tắm, tôi mới tỉnh táo được đôi chút. Khi tôi mở toang các cánh cửa thì cô gái thức dậy. Nhìn thấy tôi đã tương đối tinh tươm, cô hỏi:

            - Không gì hết sao anh? Anh xỉn quá trời.

            - Không. Tôi mệt quá.

            - Thế là em lỗ nặng?

            - Thế mỗi lần qua đêm với khách em được bao nhiêu?

            - Nếu thế này thì tùy anh.

            Những câu hỏi và trả lời nhát gừng như thế chấm dứt khi anh ta bước vào, giọng oang oang:

            - Sao vui vẻ cả chứ?

            Tôi lại nhát gừng:

            - Cũng được. À, hồi đêm mày đưa tao về đây bằng gì?

            - Taxi.

            - Xe tao đâu?

            - Gởi dưới khách sạn. Thôi đi kiếm cái gì ăn.

Tôi yên lặng. Anh ta móc bóp đưa tiền cho cô gái bằng một thái độ kẻ cả. Tôi lại buồn nôn khi nghĩ đến tuổi tác của cô ta, nếu như tôi có con sớm thì cô chắc phải nhỏ hơn con tôi rất nhiều. Ôi. Bạn bè. Ôi. Say xỉn. Anh ta khoác vai tôi rời khách sạn. Cô gái vẫn nằm chỏng chơ trên giường với mấy tờ giấy bạc trên bụng. Tôi bước theo anh ta như cái máy.

Anh ta dành lấy xe, rồi đèo tôi đến một quán ăn. Đến nơi, anh ta bảo :

- Mày vào trước, tao tìm chỗ để xe.

Khi cả hai đã yên vị. Trong khi chờ đợi thức ăn. Anh ta bắt đầu e hèm:

- Tao vừa nghe mấy thằng kể về mày. Tao không ngờ mày xui đến thế. Thật ra trong khi vợ mày nằm liệt giường mà rủ mày đi uống bia ôm là tao bậy. Nhưng thôi, xả bớt đi cho thăng bằng lại. Mai kia vợ mày tỉnh lại, bà ấy có biết thì cũng chỉ cám ơn tao thôi.

Tôi không lạ gì cái kiểu ăn nói đầy những lập luận ba trợn, ngang phè của anh ta. Tôi nói:

- Mày khỏi lo. Tao say muốn chết, có đụng chạm gì cô ta đâu. Cô ta chỉ ngủ khỏe, chẳng tốn tiền phòng mà còn được tiền bo.

Anh ta trố mắt nhìn tôi:

- Mày… Thật vậy chứ?

- Chớ sao. Tao nhướng mắt còn không nổi thì làm được cái khỉ mốc gì? Lâu lắm rồi không uống. Lâu lắm rồi chẳng đàn bà.

 Anh ta cười ha hả:

- Bay mẹ nó gần một triệu bạc lãng nhách. Mà thôi. Xem như giúp người khổ nạn vậy.

Tôi phì cười:

- Mấy em đó đã khổ nạn thì đúng rồi. Mày giúp kiểu đó không chừng lại khổ hơn.

- Tao đếch biết. Dù gì tụi nó vẫn cần tiền. À tao nhắc cho mày nhớ, mấy cái mộc âm bản ấy. Mày biết vợ tao nói sao không? Bà ấy nói “ ông Hiền đổi tính từ bao giờ vậy. Ông ấy mà chịu làm mấy chuyện này thì quả là lạ thật ”

Tôi nhìn anh ta mà không biết phải nói gì. Thức ăn mang đến, cả hai vừa ăn vừa nói chuyện. Tôi hỏi:

- Vợ con mày ra sao rồi. Lên lon nội ngoại gì chưa?

Bằng ánh mắt làm sao ấy, anh ta nhìn tôi một lúc rồi nói:

- Lo phận mày kia. Ở đó mà lo cho vợ con tao. Cả nhà chẳng có việc gì làm. Mà có làm cũng chẳng làm được gì. Chỉ nội cái việc xài tiền là đủ mệt xỉu rồi.

Rồi anh ta tiếp:

- Hiền này. Tao thì nhà to, nhà bé cả mấy chục căn. Của chìm của nổi tính không hết. Còn mày thì bây giờ te tua như thế. Chắc chỉ còn có đình ông Nguyễn Trung Trực là mày chưa hỏi vay thôi. Vậy lấy một ít nhé. Xem như tao trả công mày cõng tao.

Tôi không nói gì. Anh ta lại tiếp:

- Nhớ hồi còn ở Sa Đéc mày cõng tao suốt ba bốn cây số dưới mưa đạn như xối. Mà con đường thì đầy lùm bụi hầm hào. Đến giờ tao không hiểu tại sao mày liều đến thế. Nói ra mày đừng giận. Mày mà như thế chắc tao bỏ lại. Thực ra mấy chục năm nay, mỗi lần nhìn thấy cái giò xi cà que của tao là tao nhớ mày. Nhưng nhớ thì nhớ, chớ tao chưa bao giờ có với mày một lời cám ơn, dù chỉ nói thầm. Đã vậy hôm nay còn rủ rê mày làm trò ba trợn.

Tôi lại nhìn anh ta chưa kịp nói gì thì anh ta khua tay:

- Này. Tao biết mày chưa bao giờ xem tao là bạn. Vì cả hai chưa bao giờ nói chuyện với nhau đàng hoàng. Nhưng tính gàn gàn, ngông ngông của mày thì tao quá rõ. Còn mày thì không lạ gì những trò bậy bạ nhếch nhác của tao. Mày chửi tao cũng được, nhưng phải nhận. Không nhiều đâu, nhưng chắc cũng làm mày thoải mái đôi ngày. Mày đừng thắc mắc gì về cái sự giàu có của tao. Sự nhập nhằng, cung cách hành xử vô nguyên tắc, thói tùy tiện háo danh, sự ngu ngốc và hàng trăm thứ bậy bạ khác của thiên hạ là vô khối cơ hội vàng. Tao chộp lấy và nó làm tao trở nên giàu có mà đếch đóng một đồng xu thuế nào. Điều đó thì tất yếu thôi. Cái tao làm lạ là sao tới giờ này chưa ai sờ gáy. Nhưng tao lại cười mình, cười đến nôn ruột khi ngồi nhớ lại những lời rao giảng mà tao dành cho mấy thằng con, thằng rể phải đóng thuế đàng hoàng, ôm vô lăng phải luôn tỉnh táo và tuân thủ luật giao thông… Thậm chí còn cấm nó chửi thề

Tôi trố mắt nhìn anh ta và hỏi:

-   Mày có say không vậy?

- Không say. Thú thật với mày. Tao đâu muốn thế? Nhưng suy cùng, cuộc sống không phải là một công thức toán học, dù đó là một công thức phức tạp nhất. Mà còn hơn thế gấp vạn lần. Mày cũng biết một thằng ba lăng nhăng như tao, học dốt, thì tất nhiên chỉ biết cộng trừ nhân chia là quá lắm rồi.

Anh ta lại trở giọng, ngậm ngùi và cay cay:

- Suốt cuộc đời mình tao chỉ cộng cho tao thôi. Tao làm mọi thứ cũng chỉ vì mình. Những gì tao mang đến cho ba má tao, cơm áo tinh tươm, cửa nhà lộng lẫy. Nhưng đó không phải là sự hiếu thuận. Mỗi lần ông bà ấy nhận của tao món gì đó là nhận lấy một nỗi ưu tư. Chưa bao giờ tao chịu ngồi nghe ba má nói những suy nghĩ của hai ông bà về tao. Tao không chăm sóc gì cho ba má tao cả, tao chỉ nhờ đồng tiền làm thay. Tao tuồn cho vợ tao một đống tiền với mọi tiện nghi, cả những tiện nghi kỳ quái nhất mà cũng chẳng phải tình sâu nghĩa nặng gì. Bởi vì sao thì mày cũng biết. Tao cứ ăn chả suốt, chắc gì bả chẳng ăn nem. Thèm quá, tội chi phải nhịn. Con cái tao thì được học hành kha khá khi còn nhỏ, lớn lên tao tạo cho công ăn việc làm, rồi thôi. Cũng chẳng có chi gọi là trách nhiệm. Chẳng qua là tao muốn đánh bóng mình trước mắt mọi người thế thôi. Mày biết không? Tao vừa mới nói đấy. Chưa bao giờ tao đóng lấy một đồng xu thuế nào đàng hoàng nghiêm túc cả. Điều đó đúng hay sai. Tao đếch biết. Tao chỉ biết rằng những đồng tiền tao đem đóng thuế, dù nghiêm túc hay không, cũng chẳng ích nước lợi dân là bao? Bởi vì, có không ít những thằng quyền cao chức trọng mà nhân cách chưa bằng cái lá đa. Nó cứ xâu xé đồng tiền thuế còm cõi của những người như mày gom góp lại. Những thằng tiền bao bạc bó như tao thì đóng ở các sòng nhậu, ở quán bia ôm. Tất nhiên không phài ai cũng thế. Nhưng với cái xác xuất 5/5 là cái bọn nhà nghèo như mày cứ thanh đạm suốt.

Tôi nhìn anh ta mà không biết mình nghĩ gì. Anh ta lại tiếp:

- Mày biết không, mỗi khi có thiên tai, hỏa hoạn hay gì gì đó. Người ta đến kêu gọi tao quyên góp. Ừ thì đưa, móc sạch túi đưa, được bấy nhiêu đưa bấy nhiêu, một trăm, một triệu, lắm khi cả chục triệu. Nhưng tao lại thấy buồn cười khi xem tivi. Có nhiều tay bỏ ra hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ để mua cái số điện thoại đi động hay mấy cái món ba lăng nhăng để gọi là quyên góp làm việc từ thiện. Bổng dưng tao mắc cười. Liệu có giống tao không, từ nguồn gốc đồng tiền đến hiệu quả của việc làm từ thiện. Tao nhớ, khi tao bỏ mấy chục triệu xây một cây cầu dài mấy thước ở quê tao, có gắn một tấm bia ghi công đức đàng hoàng. Ngày khánh thành bia bọt râm ran, một con cầy với mấy cal rượu đế cho họ và một thùng bia cho tao. Mới sử dụng hơn năm, cầu sập. Cái tấm bia công đức có ghi tên tao đàng hoàng “ Lê văn Ba… “, cũng nhảy tòm xuống sông. May mà không ai chết ngộp. Thì ra mấy cha tao ăn mẹ nó hết nửa cây cầu cũng nên. Tao nổi dịch tuyên bố, từ đây ai cần qua sông, tao cõng. Được người nào hay người nấy.

- Nghe mày nói buồn thấy mẹ. Chẳng lẽ ai cũng thế sao?

- Chỉ một vài… thôi, cũng đủ trào máu rồi. Nhưng nếu như ai cũng vậy thì lại hóa ra hay. Sợ hổng chừng lại phát sinh ra một loại văn hóa mới. Văn hóa tham tiền. Tất cả mọi người đồng thuận thì trở thành văn hóa thôi. Vui vẻ cả, khỏi ai thắc mắc (!?). Nhưng thôi, cuộc sống dạy cho tao cái thói đó. Ham tiền đến bất kể đúng sai. Nhưng cũng may là còn một chút giới hạn. Những đồng tiền có dính tới máu me là tao không rớ.

- Làm sao mà mày biết nó không dính máu?

-   Có thể thế. Nhưng chí ít nó không diễn ra trước mắt tao.

            Tôi bổng dưng nổi nóng, nhưng kịp ghìm lại:

            - Mày ngụy biện

            Anh ta cười cười và tiếp tục ngang phè:

            - Tao có nói là tao chân biện bao giờ. Thôi thì cuộc đời tao, những suy nghĩ của tao, tao nói với mày hết rồi. Tao cộng cho tao không. Mày cho tao trừ ra một ít để chia cho mày vậy. Nhưng suy cho cùng chắc cũng chẳng phải chia sẻ gì đâu? Tất nhiên mày sẽ khó chịu với đồng tiền này. Nhưng nó vô tội Hiền ạ. Bản thân của nó là một tín chỉ chẳng có một giá trị cụ thể nào ngoài cái việc làm cho cuộc sống lưu thông. Nó như là một con dao, có thể thái thịt, gọt khoai hay làm cái gì gì đó ích lợi cho người, nhưng cũng làm đứt tay, thậm chí lòi ruột, thủng tim. Đấy, chính vì có những suy nghĩ ba trợn như tao hay của ai ai đó mà nó trở nên dơ. Mày nhận đi, nhận như là nhận một sự trả công đã cõng tao qua cơn lửa đạn. Điều đó sẽ làm cho nó trở nên sạch sẽ khi mày cầm trên tay. Nếu mày không te tua, chưa chắc tao đã tìm. Mày đánh giá tao thế nào cũng được. Chẳng có gì phải sợ tao phiền. Mày đánh giá tao càng thấp càng đúng. Những ngày sống bên nhau, hàng trăm lần nhậu, hàng ngàn lần uống café. Tao chỉ trả được dăm lần. Mày nhớ mà. Mà những lần tao phải móc túi ra là do mày gài độ cho bỏ ghét. Nhưng mày chưa bao giờ cằn nhằn về chuyện này, dù bất cứ chuyện gì khác mày cũng luôn tìm cách chửi tao, chẳng ghe tàu nào chở hết.

- Mày nói cái kiểu gì thế? Tao không hiểu mày nói gì?

Anh ta cười cười:

- Đó thấy chưa. Có bao giờ mày tin tao đâu? Kể cả những điều tao vừa nói. Có thể đây là lần nói thật duy nhất trong đời tao mà mày cũng chẳng tin.

Tôi ù cả hai tai. Quả tình với tay này. Khó lòng mà tôi tin anh ta. Nhưng những gì anh ta nói thì rất thật. Tôi im lặng nhìn anh ta và tự hỏi “ Cái gì đã xảy ra với anh ta? ”. Nhưng không thể trả lời được. Con người này hoàn toàn khác với tôi. Thế nên… tịt. Cuối cùng, tôi cũng hỏi được:

- Cái gì xảy ra cho mày?

- Chẳng có gì cả. Bổng dưng tao hiểu thế. Nhưng chẳng biết nói với ai. Hôm nay có dịp xả xú páp với mày. Thế thôi.

Anh ta đưa tôi chìa khóa xe và bảo sau khi trả tiền ăn sáng:

- Thôi mày về, mày còn nhiều việc phải làm. Tao về taxi vì còn có vài việc phải đi đó, đi đây bằng bộ dạng ông chủ.

Rời quán, anh ta móc điện thoại gọi taxi và đi nhanh về hướng khác. Khi ngồi trên xe tôi nghĩ thầm “Rồi, trớt quớt, chẳng có một cắc. Đợi tay này đưa tiền là le lưỡi”. Tôi đâm ra bực, bổng dưng tôi mong một món tiền nhận được từ anh ta như lời anh ta nói, tôi rất cần tiền. Thế mà… Tôi nổi quạu. Chẳng lẽ… Tôi không hiểu tại sao mình lại thế. Nhưng xe chạy một quảng thì chuông điện thoại lại reo. Tôi dừng xe lại, móc điện thoại. Thì ra là một tin nhắn với nội dung “khi về tới nhà, mở ngay cốp xe“. Không chờ, tôi rút chìa khoá mở ngay. Một gói tiền nằm trong cốp. Tôi buông yên xe xuống, rồi gọi lại số máy gởi cái tin nhắn. Nhưng máy đã cúp. Tôi đứng thẩn thờ nhìn gói giấy trong cốp xe. Lòng trống không đến kỳ cục. Tôi không hiểu gì cả, anh ta đã biến tôi thành không khí. Từ đó, tôi không còn gặp lại anh ta.

Đúng là số tiền rất ít so với cái anh ta có, nhưng với tôi thì quá lớn. Tôi nghĩ thầm một ý nghĩ rất thực dụng “Giá như được cõng hắn một lần nữa”. Đúng là điên khùng, nhưng… rất thật và rất hèn (!) Ngồi một mình trong ngôi nhà trống trơn. Tôi nhớ lại những gì vừa trải qua và những lời anh ta nói. Anh ta nói đúng, anh ta đã nói thật một trăm phần trăm. Ấy thế mà bao nhiêu năm gần nhau, đàn đúm với nhau, chửi rủa nhau, rồi mỗi thằng một nẻo. Chưa bao giờ tôi tin anh ta bất cứ điều gì. Chưa bao giờ tôi xem anh ta như là một người bạn và đến bây giờ và có lẽ sau này… cũng thế. Chúng tôi không giống nhau. Dù chúng tôi đều thuộc loại liều mạng, coi trời bằng cái bánh khọt, nhưng kiểu cách xử sự thì khác nhau một trời một vực. Anh ta nhìn cuộc sống bằng cặp mắt mở thật to, săm soi mọi ngóc ngách và chộp lấy ngay những cơ hội tốt nhất. Thậm chí chỉ là những cơ hội nhỏ nhất, nhưng bằng một cách nào đó anh xoay sở để biến nó thành lợi lộc cho mình. Còn tôi, tôi nhìn nhận cuộc sống bằng cặp mắt mí lót, ghi nhận nhập nhằng, rồi lơ mơ làm theo ý mình mà bất kể việc đó lợi hay hại thế nào, đúng hay sai và có giúp gì được cho cuộc sống hay không. Tôi bao giờ cũng nghĩ anh ta là một con người vị kỷ, tham lam, láu cá cần phải dè chừng. Do đó, anh ta nghĩ gì về thì tôi chưa bao giờ biết.

Bây giờ thì anh ta chỉ còn hiện diện trước mặt tôi là một gói tiền. Đại biểu trung thực nhất của anh ta và cứu tinh rất hiệu quả của tôi. Cái duy nhất mà tôi chấp nhận được ở anh ta là bao giờ cũng tỏ rõ trách nhiệm đối với cha mẹ, vợ con. Có lẽ cái phương tiện để anh ta thể hiện cũng là tiền, như lời anh ta nói. Chẳng hiểu anh ta cư xử như thế nào với vợ con mình trong hoàn cảnh tiền bao bạc bó như thế này. Bổng nhiên tôi hơi lo lo khi nghe anh ta sự lý giải về cách cư xử của mình. Tôi lại bấm máy một lần nữa cho anh ta. Nhưng máy vẫn đóng. Tôi vừa thầm cám ơn anh ta, nhưng vẫn cứ lực bực trong lòng mà không hiểu tại sao? Tần ngần một lúc tôi khóa cửa bước qua tiệm vẽ. Bên ấy, vẫn đìu hiu. Đìu hiu không phải vì vắng khách mà vì không tiền mua vật tư. Ngay tức khắc gói tiền phát huy tác dụng. Và khi tôi đến bàn vi tính, tôi chợt nhìn thấy ông địa cười toe toét còn ông thần tài thì cười mím chi (!?) Không hiểu sao tôi lại đốt cho ông địa một điếu thuốc và gọi cho hai ông hai cái café đen. Ôi, thánh thần. Ôi, tôi.

Tiệm vẽ có vẻ khởi sắc hơn. Tôi nhận được một đơn hàng đặt làm bảng “ Gia Đình Đạt Chuẩn Văn Hóa” Hai ngàn tấm bảng như thế, mỗi bảng chỉ có hai ngàn đồng và gần cả trăm tấm Tổ Văn Hóa, Ấp Văn Hóa. Chẳng lời lãi bao nhiêu, nhưng nhờ tol cũ, tol vụn nên chắc cũng có được tí đỉnh. Nhưng khổ nỗi mấy ngày trước, tôi phải gân cỗ cãi ra trò về việc tôi phải nhận một tấm bảng như thế mà phải trả những năm ngàn. Bổng nhiên cái đầu háo sự của tôi lại lơ mơ nghĩ về cái tiêu chuẩn văn hóa cần phải đạt để xứng đáng nhận được cái tấm bảng con con kia. Cả cái thị xã nhỏ bé này đều đạt chuẩn văn hóa. Nhưng văn hóa như thế nào thì tôi nghĩ không ra. Khi mà máy lạnh cứ rõ nước lên đầu người đi trong hẽm vì phải qua hai ngôi nhà nằm ngoài mặt tiền vốn dĩ không bao giờ thuộc loại nhà nghèo. Các loại karaoke, tivi, cassette vẫn cứ gầm gào điếc tai. Xe cộ, người đi đường cứ chạy bất cần luật lệ giao thông, rác rến cứ quăng tuốt ra đường và các quán nhậu đêm cứ vãi ra phố phường hàng lô, hàng lốc những con người say xỉn kèm theo những bông hoa dại dột lượn lờ. Và khốn khổ cho những ông già, vốn khó ngủ, phải trăn trở giữa đêm khuya với những chiếc xe gắn máy rút ruột pô gào rú, những xe tải phóng hết ga, bóp kèn inh ỏi. Chưa kể lòng đường và lề đường khi xây dựng thì nhà nước và nhân dân cùng làm. Khi hoàn thành thì nhà nước và nhân dân cùng đào xới. Nhưng lệnh là phải làm, làm xong treo vài ngày, nước sơn nhếch nhác, cột dựng vẹo xiêu. Cái văn hóa tinh tươm mấy ngày trở nên trở thành văn hóa bạc màu, văn hóa cong vênh.

Hậu lại đến thăm tôi ở tiệm vẽ. Nhìn thấy con lớn hơn, chững chạc hơn. Tôi mừng, nhưng lòng cảm thấy nao nao. Nhìn thấy tiệm vẽ đang hoạt động khá xôm tụ, ánh mắt con tôi sáng lên nhưng rồi như chợt tối lại. Điều gì xảy ra trong lòng con tôi. Tôi trở thành gánh nặng cho con mình từ bao giờ vậy. Như để trốn, tôi đưa con đi ăn cơm mà không cần hỏi nó có đói hay không. Thằng bé nhìn tôi ăn, gắp cho tôi từng món. Tôi chợt nhận ra là nó ăn rất ít và chỉ nhìn tôi. Tôi hỏi con :

            - Sao con ăn ít vậy. Tuổi trẻ phải ăn cho to, nói cho lớn vào.

            - Con vừa mới uống nước xong. Ba ăn nhiều đi ba. Ba ốm và xanh nữa. Thằng bé nói giọng buồn buồn.

            - Chó con. Ba vẫn khỏe. Việc học hành con ra sao rồi?

            - Thưa ba. Năm cuối, nên việc học hơi cực. Con đang chuẩn bị đi dạy thực tập.

            Tôi động viên con :

            - Cố gắng nghe con. Má con gởi tiền có đủ cho con xài không? Lâu lắm rồi, ba lu bu quá không gởi cho con được đồng nào. Đã vậy cũng không đến thăm má con được.

            Thằng nhóc nhìn tôi yên lặng. Tôi nói:

            - Con này. Con cũng đã lớn rồi. Ba hỏi con chuyện này. Con trả lời ba với tư cách của hai người đàn ông với nhau. Không có gì con phải ngại…

            Thằng bé nhìn tôi có vẻ ngạc nhiên:

            - Con là con của ba mà ba.

            - Tất nhiên. Nhưng cha con mình thì hơi khác. Ngần tuổi này rồi. Con ở trên vai, trên tay ba chỉ có đôi lần. Mấy mẹ con có khi nào nghĩ rằng ba là một người chồng, người cha không có trách nhiệm, không làm hết bổn phận mình. Khi mà ba không bao giờ có mặt bên cạnh mấy mẹ con trong lúc khó khăn.

            Thằng bé nhìn tôi ngần ngừ, ấp úng:

            - Ba. Ba sao vậy ba?

            - Ba không sao cả. Con trả lời đi. Ba biết con sẽ khó mà trả lời. Nhưng hãy cố gắng nói hết những gì con thấy, con nghe và con nghĩ. Ba tin rằng con đủ năng lực trả lời ba.Tôi động viên con.

            Thằng bé nhìn tôi. Tôi biết mình đang gây khó cho con. Phải rất lâu sau nó mới trả lời:

            - Thưa ba. Lúc anh em con còn nhỏ, cũng là lúc má gặp rất nhiều khó khăn. Ba thì biệt vô âm tín. Lần đầu tiên gặp ba, con còn quá nhỏ. Cảm giác lúc đó thế nào con cũng không còn nhớ. Sau đó, thỉnh thoảng ba đến mang theo niềm vui, rồi khi  đi ba để lại nỗi buồn. Đến bây giờ cũng thế. Má thì thỉnh thoảng thở dài, có khi lại khóc. Anh hai thì lặng lẽ không nói gì. Còn con thì… con giận ba. Ban đầu là giận ba sao không ở nhà, lớn lên thì giận ba sao lại tạo ra con rồi bỏ con. Dù rằng ông ngoại và bà cô luôn luôn giác đác này khác, nhưng con cũng cảm thấy ưng ức, nhất là khi bị bạn bè chọc ghẹo. Những lần như thế thì má làm như giận con, nhưng con biết, má rất thương yêu anh em con. Bởi vì, những lần như vậy thì má khóc. Con thương má, nên con sợ má buồn, nhưng con vẫn giận ba. May cho là con chưa bao giờ dám tỏ rõ thái độ đó với ba. Rồi ngày ba đưa con lên Cần Thơ học. Ở đó, ba nói chuyện với con rất nhiều, dạy dỗ con từng ly từng tí. Từ những việc nhỏ nhặt như giặt, ủi một một bộ quần áo, xếp lại mùng mền… cho tới cách cư xử với bạn bè… Rồi ngày anh hai cưới vợ. Ba lại nói với con nhiều điều khác lớn lao hơn, cần thiết hơn. Ba chỉ cho con thấy phải sống ra sao bằng chính những việc ba làm trong những ngày ngắn ngủi ấy. Nhưng trên thực tế thì không phải vậy. Ba đã đầu tư cho chúng con ngay từ lúc ban đầu. Từ bài hát ba dạy anh hai, cho đến việc ba cấm má không được cho vay bạc lúa… Chúng con hiểu hết mọi chuyện và bây giờ thì chúng con… con thương ba, kính trọng ba mà trong lòng không còn gì phải thắc mắc. Đó là một điều tự nhiên. Con chưa bao giờ dám xem việc thương yêu, kính trọng ba má là một bổn phận. Chúng con cho đó là một nhu cầu. Có một điều làm cho má và các con rất cảm động là ba đã toàn tâm toàn ý với má lớn và chăm sóc em chu đáo trong khi má lớn đau yếu liên miên.

            Thằng bé nói như ma đuổi, nhưng trơn tru và rạch ròi. Khi dứt lời nó cúi gầm mặt xuống như cảm thấy có lỗi. Nhưng câu nói cuối cùng của con thì làm tôi bất ngờ và xúc động. Tôi cố trấn tỉnh:

            - Ba biết điều đó. Nhưng ba muốn con nói ra. Chỉ có nói ra được con mới nhẹ lòng. Quả tình ba có lỗi với mấy mẹ con. Đây là một lỗi lầm của ba. Ba không tự bào chữa. Cái quan hệ của ba má là sự quan hệ của hai kẻ cùng đường. Ba má biết thế là sai lầm, nhưng không tránh được, bởi vì ba má quá thương nhau, anh em con đã ra đời trong một hoàn cảnh trớ trêu và đầy khắc nghiệt. Các con cũng đã thấu hiểu và cảm thông. Ba má cám ơn các con. Làm cha mẹ thì không nên nói những lời như thế. Nhưng ba má không nói thì trong lòng không yên. Các con đã làm trọn vẹn bổn phận của mình. Còn ba má, ba má thấy có một điều gì đó cứ áy náy trong lòng về việc cư xử với nội ngoại các con và với các con nữa. Nên đành cố gắng thôi chứ khó mà toàn vẹn. Cứ như thế đi con. Gia đình mình hãy giữ gìn những thuận hòa mà mình đang có. Bây giờ thì nói cho ba nghe. Ghé thăm ba thôi hay còn chuyện gì nữa không ?

            - Con về xin tiền má để chuẩn bị đi thực tập. Khi đi, má bảo con ra thăm ba và em, hỏi thăm về sức khỏe của má lớn. Má lớn tỉnh lại chưa ba?

            - Má lớn con vẫn còn mê man, nhưng đã có những tín hiệu khả quan. Chắc là không sao đâu con.

            - Con lo quá. Má lớn mà có mệnh hệ gì thì khổ cho ba, nhất là cho em Lương.

            - Không sao đâu con. Tôi trấn an.

            - Ba. Thằng nhóc mở to mắt nhìn tôi rồi tiếp. Ba giúp con chuyện này nghe ba.

            - Chuyện gì? Con nói đi.

            - Má sai con làm một việc. Mà nếu không hoàn thành thì má giận con. Chỉ có ba mới giúp con được.

            - Con còn đi học mà má con sai con làm chuyện gì mà khó khăn đến độ phải cần ba giúp.

            - Khó thiệt đó ba. Ba giúp con nghe ba. Con biết ba thương con mà.

            - Ừ thì giúp. Con không còn nhỏ nữa đâu, ở đó mà vòi vỉnh? Nào chuyện gì nói cho ba nghe để ba giải quyết cho.

            - Vậy thì ba nhận cho con món đồ má gởi. Ba không nhận thì con hết về nhà.

            Nói xong thằng nhóc móc trong túi ra một gói giấy đưa cho tôi. Tôi biết trong gói giấy đó là cái gì. Một lần nữa tôi lại thua. Tôi cầm lấy và để trước mặt, lòng vừa ấm, vừa nhộn nhạo:

            - Bao giờ ba cũng thua má con. Đã vậy mà bây giờ lại có con tiếp sức.

            Thằng nhóc lại cười:

            - Má nói. Miễn nói đến tiền là ba cũng trợn mắt với má, má thương ba mà sợ ba thành ra má không dám nói. Nhất là việc này. Bây giờ thì má có con kế bên, con phải tiếp má.

Hậu ngần ngừ một lát :

- Ba. Có việc này. Ba đừng nói với má nghen. Ba làm như không hay biết gì hết là xong.

- Việc gì vậy? Mà sao không nói với má con.

- Vậy thì ba xem cái thư của má.

Tôi ngạc nhiên :

- Thư nào?

Hậu với tay lấy cái bọc, mở ra. Trong ấy có một phong thư. Hậu đưa cho tôi. Tôi mở ra. Thư viết:

Mình ơi.

            Em bảo con mang ra cho mình một ít tiền. Mình nhận nghe mình. Mình không nhận các con nó buồn. Tội nghiệp nó. Mình không thương em thì cũng không sao? Nhưng mình cũng phải thương con, thương dâu. Nhất là bé Lương. Con nó cũng phải ăn uống đầy đủ, ăn mặc đàng hoàng nữa chứ. Có lần em ra nhà. Nhìn thấy cái nhà của mình em muốn nóng lạnh. Thấy cái nhà bếp, keo lọ nào cũng trống trơn. Gạo thì có một bọc treo tòn teng. Con thì vừa ngồi giặt quần áo vừa xem tivi mà cái tivi của mình lại là cái tivi nghĩa địa. Màu mè quằn quện làm em rùng mình.

            Mình ơi.

Em biết chớ. Khó nghèo thì đành phải vậy. Ngày vợ chồng mình gặp nhau và sau đó cũng đã như vậy. Nhưng lúc đó thì ai cũng như ai nên cũng đỡ tủi. Bây giờ thấy ai như vậy em còn không chịu được, huống chi là mình. Ấy thế, mà mỗi lần mình xuống thăm mẹ con em thì tay xách cái này, nách mang cái nọ. Áo quần bóng hới, bảnh bao. Đã thế mà các con muốn cái gì là mình đáp ứng ngay. Mình tính gạt em đến bao giờ hả? Nhớ tới cái sổ tiết kiệm của thằng Hậu, tiền làm đám cưới thằng Hòa là em muốn sôi ruột. Mình cố gắng chu toàn trách nhiệm của mình với mẹ con em. Nhung mình có nghĩ là mình làm cho em khổ lắm không?

Em cũng biết. Chẳng qua là chị đau yếu liên miên, mình mới ra nông nỗi. Chứ chồng em chẳng lẽ không biết làm ăn đến độ phải để gia đình như vậy. Em cũng biết là mình không muốn mang tiếng lấy bên này bù đắp bên kia. Mình bao giờ cũng minh bạch trong cuộc sống, từ tiền bạc đến ân tình. Nhưng mình cũng phải biết tấm lòng em. Cực khổ, khó khăn thế nào thì em cũng chịu được. Nhưng nhìn mình như thế thì em chẳng đành lòng, bụng dạ cứ xốn xang. Suy cùng, nghĩ cạn thì mẹ con em được như ngày hôm nay là cũng nhờ mình. Nhất là thằng Hòa. Con chưa bao giờ nghĩ những điều không phải về mình. Lắm khi nó còn bảo em là phải quyết liệt với mình về việc lo toan tiếp cho mình những khó khăn. Các con đã như thế, mà mình thì coi bộ khó lòng lay chuyển. Hổng lẽ mình cứ để mẹ con em gạt mình hoài như thế sao? Mấy lần rồi. Thiệt khổ thân em. Đỡ đần cho chồng mà lại phải bày mưu, tính kế gạt chồng. Mình ác với em. Cái này là ác thiệt đó. Tại sao chuyện vợ chồng nương tựa nhau, đỡ đần nhau mà lại làm như là gạt gẫm nhau như thế hả mình? Em và các con buồn lắm. Mình biết không?

Thôi. Em viết cho mình bao nhiêu thôi. Còn lại thì tùy mình vậy. Em muốn hôn mình một cái. Nhưng thôi đi. Để vài hôm em ra ngoài ấy. Hôn thiệt chắc ăn hơn. Hôn gió, hôn máy rủi lạc nhầm chỗ khác đâm ra phiền phức. Mình hén. Em.

Đọc xong bức thư, tôi quá đỗi ngạc nhiên và chết lặng trong lòng. Từ ý tưởng cho đến nét bút, cách trình bày đều không phải của cô ấy như tôi đã biết. Nét bút đều đặn ngay ngắn không một lỗi chính tả nào, hoàn toàn khác xa với những ngày đầu. Nhưng giọng điệu thì rõ ràng là của cô ấy, mà sao cách viết lại trơn tru đến thế. Tôi hỏi con:

- Má con viết thư này?

Thằng bé nhìn tôi cười cười:

- Dạ.

- Không lẽ... Chắc là chị hai con viết theo ý má con..

- Không phải đâu ba. Má viết thiệt mà. Mà ba không tin cũng phải. Con cũng không ngờ nữa là ba.

Tôi thật ngạc nhiên:

- Con nói thế là sao?

- Dạ. Má học bổ túc văn hóa ở chị hai. Học từ lúc mà chị hai mới quen anh hai.

Tôi giật mình:

- Sao ba không hay biết gì cả?

- Má không cho ai nói với ba. Con cũng chỉ mới biết.

- Có gì mà phải dấu ba chứ?

- Con cũng không biết. Nhưng lý do mà má học thì ngộ lắm. Con phải nhỏng nhẻo một trận, má mới nói.

- Nhiều người đã làm như vậy. Học để biết thêm điều này, điều kia. Có gì mà ngộ? Đâu, lý do gì nói cho ba nghe coi.

- Má nói. “ Ba con, cái gì cũng biết. Còn má thì dốt, má sợ ba con mắc cỡ với bạn bè. Nếu không có ba con thì má làm sao cũng được. Lúc này cũng thong thả chút ít. Thôi thì ráng học, biết được bao nhiêu hay bấy nhiêu. Chớ má dốt thì tội nghiệp cho ba con “. Và còn lý do này là quan trọng đây. Rất quan trọng đó ba.

- Chà. Con nói cái gì mà ba không hiểu gì cả.

- Ba biết hông. Nghe câu này thì ba biết liền  “… Với lại má phải biết nhiều điều để đọc thơ của ba con, mà hiểu được ba con viết cái gì. Có phải viết cho má không “

- Chà. Cái này thì ngộ thiệt đây. Học bổ túc văn hóa vì thương chồng, tội nghiệp chồng. Và nhất là để đọc và hiểu thơ của chồng. Ôi. Cái kiểu yêu thương độc đáo này quả là có một không hai đây. Má con nói thế.

- Ba. Ba không tin con?

- Không. Ba tin. Nhưng ba quá cảm động. Má con học đủ các môn?

Thằng bé lại láu táu:

- Dạ học đủ hết. Nhưng nhất là môn tập viết. Ba thấy má viết chữ có đẹp không. Đẹp hơn cả con đấy.

Tôi nhìn lại cái thư:

- Đúng là đẹp thật.

- Má thương ba thì không phải bàn cãi. Mà đúng như ba nói. Má thương ba kiểu này hay thiệt. Con thấy hổng ai như vậy đâu?

- Hiện giờ má học tới lớp mấy rồi?

- Con không biết. Hiện tại vẫn còn học. Hỏi chị hai thì chị bảo “ Má học nhanh lắm. Mà cũng rất siêng, ngày nào cũng học hai tiếng. Trả tiền học phí cho chị hai đàng hoàng “

- Trả tiền học phí. Chà, cái này cũng ngộ nữa đây. Trả bằng cách nào? Lẽ nào chị hai con lấy tiền học phí của má con?

- Con cũng không biết rành lắm. Nhưng hình như là tháng nào má cũng mua một ít gì đó như tập vở, giấy bút hay một thứ gì có liên quan đến việc học cho chị hai, để chị làm phần thưởng cho học trò của chị.

Thôi rồi. Cô ấy đã thấu cả ruột gan tôi. Cô ấy muốn gì nhỉ? Ở cái vùng quê hẻo lánh ấy, học xóa mù còn phải thuê nữa là. Thế mà cô ấy học bổ túc văn hóa do con dâu dạy. Mục đích của sự học hành là để hiểu chồng và yêu chồng. Có khi nào cô ấy học để một ngày nào đó dạy dỗ lại chồng không nhỉ? Ôi phải nói sao với bà vợ này đây. Tôi tâm phục khẩu phục bà vợ bé này rồi. Đã thế, mà còn có một lực lượng hùng hậu yễm trợ. Còn tôi thì… Tôi nghe nôn nao trong lòng khi biết mình có một tình yêu như… như thế nào nhỉ? Làm sao mà diễn tả đây. Tôi đành nói với con như là để trấn áp những  xôn xao, bối rối trong lòng :

- Con sắp làm thầy giáo rồi. Sao con không dạy cho má.

- Ý. Đâu được ba. Má dạy con chớ.

            Tôi phì cười nghĩ thầm. Con tôi coi bộ chưa lớn lắm. Nhưng lại thấy mình sai khi sử dụng nhóm từ “dạy cho má” để nói với con. Con tôi thực sự lớn rồi. Tôi nói lấp liếm:

            - Đồ chó con. Mỗi lần về, con có qua thăm ông bà ngoại và cậu mợ không ? Anh chị hai con sao rồi.

            -  Ông bà ngoại và cậu mợ vẫn khỏe. Lần nào về, con cũng đều qua thăm ngoại cả. Má gởi quà, gởi tiền cho ngoại mà dặn con nói là ba gởi. Ai cũng chắc lưỡi hít hà cho ba cả. Anh chị hai thì ba khỏi lo. Anh hai trông coi cây xăng. Chị hai đi dạy. Con nói với chị hai những điều ba nói với con hôm đám cưới anh chị. Chị hai cười. Chị hai nói “ Ước gì có ba ở nhà là chị càng yên tâm hơn”. Chị Thà vừa sinh con trai. Anh chị nói là khi nào con anh chị biết nói sẽ dạy nó kêu ba má là ông bà nội.

            Tôi nghe vui vui trong lòng. “Thuật ơi. Mày ngon lành hơn tao rồi ”. Tôi hỏi con:

            - Cuộc sống của vợ chồng anh Thà con ra sao. Ông bác năm có qua ở đó không con?

            - Vợ chồng ảnh bây giờ khá lắm ba. Má cho năm công ruộng. Năm rồi anh chị mua thêm năm công nữa, cũng nhờ bác năm Đất cho thêm tiền. Hai anh chị siêng năng, tiện tặn lắm. Ông bác qua ở với anh chị ngay khi vừa mới cất nhà xong. Ông bác khỏe lắm, nhắc ba hoài. Mỗi lần nhắc tới vụ nhà cửa, ruộng nương của anh Thà là ông bác cứ chắc lưỡi hít hà về việc giấy tờ mà ba kêu má làm cho anh ấy. Ông ngoại lúc này qua thường lắm, ngồi uống trà, nói chuyện với ông bác. Thỉnh thoảng ông nội anh hai cũng qua. Mấy ông già coi bộ hợp gu lắm. Mà ông nội anh hai cũng ngộ. Má gởi trà, thuốc gì ông ấy cũng cằn nhằn. Nhận một hai lần, rồi sau đó thì không nhận nữa, mà chẳng nói lý do. Vậy mà anh chị hai gởi thì ổng khoái. Đem khoe tùm lum.

            Tôi cười:

            - Con thiệt là… Con chú ý chuyện người lớn từ bao giờ vậy?

            - Con chú ý để học theo mà ba.

            - Nếu như người lớn không tốt thì sao?

            - Thì thôi.

            - Không ý kiến, không phê phán?

            Hậu im lặng gãi gãi đầu, rồi nói sang chuyện khác:

            - Ba có thường về Sa Đéc không ba?

            - Có. Một năm ba đưa em con về thăm ngoại đôi lần.

            - Bé Lương học giỏi hả ba?

            - Giỏi. Nhưng không được siêng. Em nghịch lắm.

            Thằng nhóc lại cười, nó nói nhỏ:

            - Em giống con. Ba. Có chuyện này. Con nói ba nghe, ba đừng nói với má nghe.

            - Cái gì cũng không cho nói với ba hết vậy?

            - Con nghĩ là không có gì? Nhưng má thì thường hay nói một mình. Khi anh hai hay con nghe thì má không nói nữa?

            Tôi thực sự ngạc nhiên và hỏi con:

            - Má con nói một mình. Mà nói cái gì?

            - Má nói “Hổng biết ảnh có thường hay đi thăm ông bà ngoại bé Lương không nữa? Chắc túng thiếu lắm rồi “ Thường là má nói lúc ba mua cái gì đó gởi cho ông bà ngoại. Ban đầu con không để ý. Nhưng sau đó mỗi khi ba mua cái gì đó gởi vô thì con cũng nghe má nói lẩm bẩm như thế. Có lần con nói đại “Má lo chuyện gì không. Ba làm sao mà quên những chuyện như thế? “ Má nín thinh rồi thở dài và dặn con không được nói với ba.

            - Chuyện như thế có gì mà má con phải dấu?

            - Con cũng không biết

            Tôi im lặng và không hiểu mình nghĩ gì.

            Thằng bé lại nói sang chuyện khác. Cũng phải thôi. Cha con có bao giờ được nói với nhau nhiều đâu:

            - Ba. Bạn bè ba nhiều lắm hả ba?

            - Nhiều. Nhưng giờ đây thì tứ tán hết rồi.

            - Tụi bạn con đọc bài thơ mà bác Trung đề nghị ba làm hôm đám cưới anh hai. Tụi nó nói “ Đọc xong bài thơ của bác, tụi tao muốn xỉn. Nhưng mà xỉn theo kiểu của ổng thì phải học nhậu tới mấy chục năm”.

            Tôi phì cười nhìn con:

            - Này con đừng có đem thơ của ba mà đọc lung tung nữa. Các con cần rất nhiều thời gian để tiếp cận và hoà nhập cho nhanh và bằng một thái độ đúng mực. Nhưng trước nhất là đừng hút thuốc, uống rượu thì được nhưng càng ít càng hay. Ở đó mà quan tâm đến cái trò say xỉn của ba.

            - Dù gì thì cũng phải có một chút mộng mơ. Không phải vì ba của con mà con binh. Nhưng uống rượu theo kiểu của ba và mấy bác. Con nói thiệt, tụi con phải học cả đời. Học trật sách là chết.

            Tôi lại cười:

            - Thế thì các con đừng học. Học cái cách mà ba và các bác con cư xử với nhau ấy.

            - Chắc chắn. Bọn tụi con bàn là phải cư xử với nhau y như là ba và các bác đã cư xử. Mấy chục năm gặp lại mà tình bạn bè không một chút đổi thay.

            - Thôi thì tùy con vậy. Nhưng ba lưu ý các con điều này. Chuyện các con tôn trọng và yêu kính cha mẹ là điều tất nhiên. Nhưng nhớ là ba cũng chỉ là một người bình thường như mọi người khác khi yêu thương con cái mình. Đừng đem cái chuyện thơ thẩn của ba ra để lòe bạn bè. Ba thấy các con có vẻ như hãnh diện quá đáng về ba. Gặp người biết việc, người ta cười. Con hiểu không?

            Thằng bé nhìn tôi im lặng. Một thoáng ngần ngừ, nó lại nói:

            - Ba. Còn một việc nữa con muốn hỏi ý kiến ba.

            - Thì con nói xem.

            - Đoàn trường bảo con làm đơn  gia nhập Đảng.

            Tôi thực sự bị bối rối. Vì đây là một điều mà tôi chưa bao giờ nghĩ tới. Tôi trả lời mà không biết mình nói với con như vậy có đúng không:

            - Có hai điều ba muốn nói con: Thứ nhất, ba không hiểu gì hết về việc này. Nên ý kiến của ba không giúp gì được cho con. Thứ hai, ba nói một đôi điều mà các con chưa biết về ba. Suốt cuộc đời ba, chưa bao giờ ba quyết định một điều gì cho bản thân. Từ nghề nghiệp, tình yêu và cuộc sống. Thậm chí, điều mong muốn bình thường nhất là thể hiện trọn vẹn vai trò của một người cha đối với những đứa con mình, ba cũng không làm được. Nói ra con đừng cười. Ba rất yêu má con. Nhưng người tỏ tình thì lại không phải là ba. Má con thì nói ngay tức khắc. Ba phải lập bập đến mấy chục năm mới nói được với má con ba tiếng “Anh yêu mình” hôm ba vô ăn tết với mấy mẹ con. Quyết định duy nhất của ba có được là luôn luôn phải cố gắng thích nghi. Ba không biết mình đúng hay sai. Nhưng chắc chắn ba không muốn con lập lại cuộc sống của ba. Ba nhắc lại. Không bao giờ muốn. Thế nên, con phải suy nghĩ cho cặn kẽ trước khi viết đơn. Cuộc sống là của con, con toàn quyền quyết định. Vị trí chính trị của con, trong đảng hay ngoài đảng, không tạo thêm thuận lợi hay gây trở ngại cho con trong cuộc sống. Con phải dũng cảm và tự tin khi quyết định bất cứ việc gì cho mình. Đừng như ba để cho giòng đời cuốn đi. Con có thấy buồn cười không, khi ba nói về tình yêu của ba má rồi lại liên hệ nó với cái việc hoàn toàn khác. Ngoài ra còn một điều khó khăn nữa cho con khi khai cái lý lịch của mình. Con hiểu ba muốn nói gì không?

            Thằng bé cười và im lặng. Tôi biết con tôi đang rất khó khăn. Tuổi trẻ cần có một con đường để đi, một mục tiêu để phấn đấu và có thể là một lý tưởng để theo đuổi. Tất nhiên có nhiều con đường, nhiều mục tiêu, nên cần có sự lựa chọn sao cho phù hợp với điều kiện mà mình có. Con tôi phải lựa chọn thế nào đây. Tôi tiếp:

            - Đây là khó khăn đầu tiên của con, mà ba không mó tay vào được. Trong tương lai con sẽ còn gặp nhiều hơn nữa những chuyện như vậy. Nhưng không sao? Ba tin ở năng lực của con và con sẽ có quyết định đúng. Trước mắt, con hãy cố gắng thi tốt nghiệp với một kết quả không tồi. Về việc này, ba chỉ có thể nói với con bấy nhiêu.

            Rồi để xua đi cái không khí đang chùng xuống, hai cha con cứ hỏi thăm nhau người này người khác. Thằng bé làm tôi thực sự yên tâm. Chợt nhớ ra, tôi đưa cho con cuốn Việt Nam Sử Lược của Trần Trọng Kim mà tôi phải lang thang mấy ngày đi khắp các quày sách cũ ở Sài Gòn:

            - Ba tìm mua cho con, nhưng cuối cùng thì bác Hải con lại gởi cho, ba mang về đóng lại vì là sách cũ. Nhưng ba dặn con điều này. Đây là cuốn sử lược, cuốn sách chỉ có thể giúp con nhanh chóng nắm vững toàn bộ lịch sử nước nhà từ thời Hồng Bàng đến hết năm 1945, năm cuối cùng của triều đại nhà Nguyễn. Nếu như con muốn tìm hiểu thêm về chính trị, văn hóa, xã hội của từng giai đoạn lịch sử  thì vấn đề lại khác.

            Thằng bé run run nhận cuốn sách, lật ra và tôi lại lơ mơ một lần nữa. Bên trong là cái card visite, mà tôi ghi vội mấy giòng để cảm ơn bạn bè, lại rơi ra.

                    Bạn bè gởi sách cũ cho,

Run run lần giỡ lững lờ hương bay.

      Hương xưa đầy cuốn sách này,

Hương bè bạn cũng bay bay theo cùng.

      Cuộc đời xô tứ lung tung,

Mỗi thằng mỗi một… đâu cùng chung nhau.

      Còn chăng chung thuở hôm nào,

Bây giờ xa lắc, lao xao giấy vàng.

      Ôi bao kỷ niệm cũ càng,

Lần theo trang sách ố vàng. Mới nguyên.

Thằng bé cầm lấy đọc xong rồi nhìn tôi:

            - Ba cực với con quá nhiều. Con đóng lại cũng được mà ba. Ba cho con gởi lời cám ơn bác Hải.

            - Khi nào con cần loại sách Văn Sử Địa thì con điện thoại cho ba. Ba nhắc con điều này. Trong cuộc sống có ba điều mà khi nói, khi viết cần phải cẩn trọng: Một là Tôn Giáo, hai là Lịch Sử, ba là Hành Vi Của Người Khác. Biết tận tường và chắc chắn thì nói. Không thì nín lặng. Đừng nên suy diễn, suy luận lung tung. Con là thầy giáo, những lời nói của con, nhất là khi lên lớp, đều mang tính giáo khoa. Ở đây ba nói về lịch sử, một môn học luôn luôn thể hiện các điều trên. Và có một điều là con không được sử dụng những đại từ “tên, nó, thằng, y, thị, hắn” với những nhân vật có những hành vi không tốt. Tuyệt đối không. Đâu nhất thiết phải dùng cái loại ngôn ngữ mất dạy ấy mới có thể phê phán một cách đúng đắn được. Thiếu gì cách để nói. Ngôn ngữ của chúng ta phong phú mà. Nhất là khi đứng trên bục giảng. Con cần phải chuyển tải những gì con muốn bằng một lập luận vững chắc, cứ liệu xác đáng với một ngôn ngữ lịch sự. Ba ví dụ, vua Lê Chiêu Thống là một ông vua bầy hầy. Điều đó đúng. Trên thực tế ông ấy là một ông vua, ông vua bầy hầy. Nhưng nói thằng vua, tên vua để gọi Lê Chiêu Thống là hỗn láo, là mất dạy, là vô văn hóa.

            Hậu nhìn tôi rất lâu:

            - Ba. Con cũng thấy việc này nó làm sao ấy. Hôm nay ba nói, con sẽ ghi nhớ. Nhưng may là con chưa sử dụng loại ngôn ngữ ấy bao giờ. Ba yên tâm. Con hiểu ý của ba.

            Dừng lại môt lát. Hậu tiếp:

            - Ba. Con muốn nói với ba chuyện này nữa.

            - Chuyện gì con?

            - Ngoài việc ba làm thơ. Con nghĩ ba nên viết văn. Viết cái gì đó đi ba.

            - Viết văn? Tôi nhìn con tôi, ngạc nhiên

            - Vâng. Ba viết đi ba. Vốn sống, ngôn ngữ của ba là một kho tư liệu đủ cho ba viết. Con tin là ba viết thì người đọc sẽ thấy thoải mái lắm.

            Tôi im lặng nhìn con tôi. Tôi viết cái gì nhỉ? Dù từ lâu, đó là một khao khát, mà chỉ là một thứ khao khát mơ hồ. Nhưng viết cái gì? Và liệu có làm được không? Từ lâu rồi tôi chôn vùi cái ý muốn này trong một xó xỉnh nào đó của cuộc đời. Thế mà hôm nay, con tôi lại lôi nó ra. Tôi vẫn im lặng với những suy nghĩ chẳng ra đầu đuôi gì.

            Thằng bé lại giục:

            - Ba hứa với con nghe ba?

            - Con này. Không đơn giản đâu con. Những bài thơ ngắn dăm câu, vô thưởng vô phạt. Hay, dở cũng chẳng sao. Nhưng văn thì lại là một điều hoàn toàn khác. Mà tại sao con lại có ý nghĩ này?

            Thằng bé lại giở trò ba lém:

            - Ba có nhiều dữ kiện để viết. Con cũng muốn viết nhưng chỉ là tưởng tượng. Nên rất có thể không ra gì cả. Anh chị hai nói thế và bảo con nói với ba.

            - Anh chị con?

            - Anh chị ngồi phân tích cho con nghe là tại sao ba viết được mà anh chị hay con thì chưa. Đại ý là ba có nhiều ý tưởng rất lạ, ba nhìn cuộc sống bằng đôi mắt rất nhạy cảm. Nhưng nhất là ba lại có lòng nhân ái. Từ việc của má, cậu tư Lụa và ông nội của anh hai. Những điều đó là tấm gương cho chúng con. Và những gì ba nói với chúng con cũng có thể là một quyển sách hay.

            - Anh chị em con hè nhau phẩu thuật ba à. Ba vừa nói thì con lại quên ngay. Ba đã nói với các con biết bao nhiêu lần. Thế mà chẳng đứa nào chịu nghe.

            - Chúng con chỉ nói với nhau, hoặc là nói với ba thôi mà ba. Chúng con có dám nói với ai đâu. Ba tha lỗi cho anh em con. Mỗi khi gặp nhau, chúng con không nói về ba má thì chúng con chẳng biết nói chuyện gì?

            Tôi lại cười:

            - Thế thì các con nói gì về má.

            - Má thì đơn giản thôi. Thương ba và các con không điều kiện. Nhưng thương các con thì luôn luôn y cũ. Thương ba thì luôn luôn mới. Lần sau cao hơn, sâu hơn lần trước. Đây là một đề tài mà bao giờ anh hai cũng là người nêu ra. Nhất là khi ba về, hoặc khi má ra Rạch Giá.

            Đúng là các con tôi luôn luôn nhìn về cha mẹ chúng và có những nhận xét theo cách của chúng. Chết rồi. Không thể lơ mơ với chúng được.

            - Các con lu bu quá… Thôi gần đến giờ xe chạy rồi. Để ba đưa con ra xe.

            - Thế thì ba viết nghe ba. Hậu lại kỳ kèo.

            - Ừ. Thì viết. Ba nhắc con việc này. Muốn trình bày ý tưởng của mình, trước tiên là con phải có một trình độ nhất định về ngữ pháp. Văn viết không phải là văn nói. Những cái còn lại là kinh nghiệm sống và trí tưởng tượng. Đây là một việc cực khó, nhưng nếu con muốn là con làm được. Ba nói thêm. Kinh nghiệm sống không nhất thiết là con phải trải qua một vai trò nào đó. Mà là sự quan sát và nhận định. Bởi thế, một người viết được không nhất phải là người nhiều tuổi, nhiều trải nghiệm mà là một người có trình độ ngữ pháp và biết quan sát những điều cần thiết cho những gì mình muốn viết. Và cũng vì thế, ba đặt ngược lại vấn đề. Tại sao con không viết mà là ba.

            Hậu nhìn tôi thay vì chống chế thì lại nhìn đồng hồ:

            - Còn đến hai giờ nữa. Nếu ba không bận gì. Ba ngồi với con thêm một tí nữa.

            Đành phải chiều con thôi:

            - Thôi cũng được. Má lớn con cũng đã tương đối ổn. Với lại còn có cô út và mấy dì. Nào con muốn nói gì với ba nữa?

            Hậu nhìn tôi, đôi mắt trong veo ấy ánh lên một ánh sáng là lạ. Mà không biết có phải vậy không hay là do đây là lần đầu tiên tôi nhìn ngắm kỹ con mình. Giọng nói của nó trầm xuống:

            - Thưa ba, đâu có gì đâu? Tại con muốn ngồi với ba lâu lâu một chút.

            Tôi biết con tôi muốn gì và có lẽ tôi khó mà chịu nỗi nếu như tôi ngồi mà nghĩ suy là tại sao con mình muốn thế. Lại phải tìm chuyện gì để nói với con:

            - Ba muốn hỏi con chuyện này. Con nghĩ gì về cái cơ ngơi mà má con đã tạo được.

            Thằng bé nhìn tôi thật lâu mới nói:

            - Con… con không nghĩ gì cả. Mỗi lần về nhà, thấy má làm gì thì con làm theo, làm cho thật nhiều, thật tinh tươm.

            - Ba muốn hỏi con là con sẽ quản lý và sử dụng như thế nào. Nếu như má con giao lại cho con.

            Thằng bé ngần ngừ một lúc :

            - Con chưa bao giờ nghĩ đến chuyện này. Không phải là con không muốn đỡ đần cho má. Bởi vì hiện tại má không phải làm gì. Nhưng công việc má đang làm chẳng qua là để khỏi phải ngồi không, để vận động theo yêu cầu của sức khỏe. Với lại, nếu như má có gặp khó khăn thì đâu tới phần con giải quyết.

            - Vậy thì ai?   

            Thằng bé nhìn tôi tinh nghịch:

            - Chỉ cần ba lên tiếng là mọi thứ đâu vào đó. Chuyện này ba làm nhiều lần rồi.

            - Con có quá ỷ lại không? Ba muốn hỏi con là con sẽ sử dụng như thế nào?

            - Có lẽ là nên bắt chước ba thôi.

            - Bắt chước ba. Con bắt chước ba cái gì?

            - Về những gì mà ông bà nội tạo ra và để lại cho ba và các cô chú. Anh chị hai làm gì đó thì làm. Với lại ba má còn phải dưỡng già.

            - Mà con biết gì về chuyện đó?

            - Con… con biết. Cô Út nói với con.

Tôi không tin vào tai mình:

- Con nói sao. Con thường tới nhà cô Út à?

Thằng bé ngần ngừ một lát:

- Con đã nói với ba rồi hồi đám cưới anh hai.

- Ờ… ba quên. Rồi sao nữa, con nói ba nghe coi?

- Ba đừng rầy con nghe ba. Con tìm nhà cô Út. Lúc gặp cô Út, con nói con là con của ba. Cô Út hết hồn, rồi cô Út bảo con chở cô Út ra quán café. Ở đó, con nói hết đầu đuôi câu chuyện cho cô Út nghe. Hai cô cháu nói chuyện gần cả tiếng đồng hồ. Thì ra là cô Út có biết má, lúc má ra trả cái mền lại cho ba. Cô Út nhằn ba quá trời. Nhằn đủ thứ chuyện. Cô Út nói ba chỉ nhận của ông bà nội năm chục ký lô thịt xương là đủ rồi, còn lại thì ông bà nội muốn cho ai cũng được. Cô Út nói là tưởng ba nói chơi, ai dè ba làm thiệt. Ông bà nội giận ba mấy tháng.

- Con thiệt là… muốn gặp cô Út mà con không nói trước với ba. Rủi cô Út không nhận con thì làm sao?

- Cô Út hiền khô hè. Dễ gì cô Út không nhận. Lần nào ở Cần Thơ về con cũng ghé cô Út. Hai cô cháu cứ đi uống café. Cô Út nói hết chuyện này chuyện khác về ba. Con… con cũng thấy ảnh của ông bà nội nữa. Con giống hệt ông nội.

Tôi phì cười:

- Con lại lộn xộn nữa. Tại sao con không giống ba mà giống ông nội.

- Tại vì ba cũng giống ông nội. Con nghe nói ông nội nói chuyện nghe vui lắm, mà ông nội cũng hiền nữa.

- Còn ba có hiền không?

Thằng bé nhìn tôi, im lặng và cười bằng hai con mắt. Hai con mắt mí lót. Nó nói:

- Ba. Con giống ba việc này được không ba?

Tôi không trả lời con mà nhìn nó. Ôi con tôi. Nó dò dẫm từng bước, từng bước tìm về một nơi mà đáng ra nó không cần phải làm như thế. Tôi nói với con như một lời tâm sự:

- Ba cám ơn con. Nhưng có một điều con cần phải nhớ. Quá khứ luôn luôn là một điều đáng trân trọng, dù đó là một quá khứ không vui. Nhưng chỉ để soi rọi chứ không phải để làm theo. Ý ba muốn nói là con không thể và lại càng không được làm giống ba những gì ba đã trải qua. Mỗi một giai đoạn của một con người cần phải có những cung cách cư xử khác nhau. Con phải sống với cuộc đời của con, suy nghĩ của con và nên có những hành vi đúng đắn với hiện tại. Có thể một đôi điều gì đó làm cho ba không vui, làm cho ba lo lắng. Cũng có thể con có những hành vi sai lầm cũng nên. Nhưng cái cơ bản nhất con phải nhớ là chung quanh con có rất nhiều thân quen hay xa lạ sống cùng. Tự tôn trọng mình để sống bằng cách tôn trọng người khác cùng sống. Con hiểu rõ ràng ý nghĩa của hai từ tôn trọng phải không? Thôi. gần đến giờ để ba đưa con ra xe.

            Rời quán. Tôi đưa con ra bến xe cho nó đi Cần Thơ bằng chiếc xe gắn máy cà tàng của mình. Thằng bé làm tôi suýt ngất khi nó áp mặt vào lưng tôi. May mà tôi chạy chậm. Con tôi đã tái hiện một việc mà tôi đã làm hơn ba mươi năm trước, khi áp mặt vào lưng của ba tôi để tìm ở đấy hơi ấm, làm hành trang khi bước vào đời. Ngày xưa, ba tôi với cái hơi ấm ấy, đã đưa tôi vào cuộc đời, mà cuộc đời đó làm ông cứ mãi phân vân. Hôm nay, tôi cũng thế. Dù rằng hai hoàn cảnh sống không giống nhau. Liệu cái hơi ấm của tôi… ”Ôi. Con đường nào mà con cái sắp qua cũng làm cho cha mẹ phân vân. Thưa ba. Bây giờ con đã hiểu và ba thì đã thật xa rồi”.

Tôi lại phải một mình tiếp tục bường qua khó khăn. Tất nhiên là không dễ dàng gì. Nhưng đứa con duy nhất trong vòng tay tôi là một động lực mạnh mẽ thúc giục tôi đi qua gian khó một cách khá bình tỉnh. Tôi tìm sự an ủi qua hành động chăm sóc cho con, vui đùa với con. Hai cha con cứ lung tung đủ mọi thứ trên đời, thiếu thốn trăm bề, nợ nần chất đống… Nhưng mỗi khi có thể là cha con cứ loăng quăng. Đưa nhau đi thăm người này, người nọ. Hoặc tôi đàn và dạy cho con hát… Tôi cố gắng làm như cuộc sống chẳng có điều gì cần lo nghĩ. Và có lẽ tôi đã làm đúng. Đầu óc trống không, cố làm như trống không. Thanh  tịnh, cố làm như thanh tịnh. Tôi giải quyết vấn đề của tôi tương đối tinh tươm. Bệnh tình của vợ tôi có vẻ khả quan hơn sau một thời gian khá dài mê man. Cô ấy tỉnh lại, ấp úng từng lời nói, chập choạng từng buớc đi. Và sự vui mừng cũng làm cho nỗi khốn khó của cha con tôi cũng tập tểnh vơi đi. Tôi không hiểu điều gì đã khiến cho vợ chồng tôi, cha con tôi vượt qua được cơn khốn khó.

Tôi lại vùi đầu vào màn hình, vừa để kiếm sống vừa để viết chơi và cũng để… nghe lời con. Bởi vì, lúc này tôi viết được, viết một cách khá trơn tru những cảm xúc của mình. Quả tình ban đầu thì có hơi chệch choạc. Nhưng rồi quen dần, nên không phải sửa chữa nhiều về ý tứ, nếu có thì chỉ là sắp xếp lại hoặc kiểm tra lỗi chính tả hoặc lỗi vi tính. Nhưng cấu trúc, những điều mình viết thì chắc là còn lắm sai sót. Nhưng không sao, thư giãn thôi mà, chớ có mong mõi gì đâu. Một con đường mở ra, tưởng như mới nhưng thật ra là đã cũ. Tôi nhận ra phía trước, thấp thoáng một ước mơ. Tuổi này mà vẫn còn ước mơ? Thây kệ, còn mơ ước được thì cứ ước mơ. Ngồi trên vi tính viết văn để nhớ con lớn. Cầm cây đàn lên gãy lưng tưng để vui cùng con nhỏ. Ngẫm nghĩ mấy vần thơ để nhớ phía bên kia. Cắt cắt dán từng tấm bảng để lo lắng cho phía bên này. Nhẩn nha đọc từng trang sách để làm sáng mắt mình. Thời gian vẫn cứ đếm ngày đếm tháng. Khó khăn rồi cũng qua thôi. Thì ra tôi vẫn sống vì mọi người đấy chứ. Chí ít cũng là cho ba đứa con, cho vợ cả, cho vợ hai. Ôi ngày xưa có người đã nói “ Vợ cả, vợ hai. Cả hai đều là vợ cả “ (?)

Trong vòng nửa tháng, tôi nhận được hai món tiền không phải của mình. Lòng tôi vừa yên ổn, vừa phân vân. Quả tình, những đồng tiền như thế rất khó sử dụng. Nhất là sử dụng tiền phải lựa chọn một thái độ, mà tính của tôi thì lại rất lơ mơ. Nhưng công việc làm ăn của tôi càng ngày càng hẹp hơn. Hoạt động của cơ sở chỉ còn lại một thầy hai thợ. Mấy anh em dìu dắt nhau qua cơn khốn khó. Tôi thì thừa mứa ra đó thì giờ. Tất cả những khách hàng lớn trước kia, tôi buộc phải chối từ vì năng lực của cơ sở bị giảm sút nghiêm trọng. Cô chú, cậu dì của cháu phải dang tay ra để giúp của, giúp công. Những đồng tiền của tôi kiếm được chỉ vừa vặn cho sinh hoạt bản thân tôi và một phần nhỏ viện phí. Cháu Lương phải sống và học hành bằng cơm cô Út, tiền chú Năm. Cuộc sống cứ thế lập bập trôi đi. Tôi không hiểu tại sao tôi lại còn có đủ bình tĩnh mà nhìn ngắm chung quanh. Có phải chăng vì quá khó khăn nên người ta chai sạn lại và quen dần với khái niện “sống chung với khó khăn” cũng như người ta “sống chung với lũ” ấy mà. Thế là tôi bắt đầu long rong, ngắm bên đây, nghía bên kia và suy chuyện này, gẫm chuyện nọ. Lu bu thật.

Một buổi sáng, sau khi mua mấy tờ báo, tôi vào quán café ven đường kêu một ly vừa uống, vừa đọc báo và ngắm nghía tào lao như thế. Quán nằm ở ngã tư đường nên có khá nhiều bàn nằm cạnh lề đường. Khi tôi vào quán, gọi một ly café. Ly café mang ra. Tôi đốt một điếu thuốc, nhưng thấy trên bàn không có cái gạt tàn. Tôi gọi người phục vụ và hỏi cái gạt tàn. Cô bé nhìn tôi như người từ trên trời rớt xuống, nhưng rồi cũng đi lấy cho tôi một cái. Tôi đưa mắt nhìn quanh, mọi người đang hút thuốc và gạt vô tư. Bực. Thôi kệ người ta. Tôi lật tờ báo ra đọc. Đang đọc lại nghe tiếng hắng giọng rồi tiếng khạc nhổ. Tôi hạ tờ báo và nhìn. Trước mặt tôi, bàn đối diện là một cặp khoảng trên bốn mươi, ăn mặc hết ý, mặt mày sáng láng, nước hoa thơm phức. Cứ nói chuyện ào ào và tiên tục oanh tạc nước bọt xuống sàn nhà, rồi lại rút khăn giấy lau miệng, rồi lại quăng xuống sàn nhà, quăng ra lề đường. Rồi anh thì rút trong cái bọc hàng bên cạnh lấy chai dầu nước xanh hiệu con ó mới toanh, khui ra và xức, rồi than:

- Thời tiết khó chịu thật. Anh chắc bị cảm mất.

Chị lại nói:

- Đã vậy mà ngày nào anh cũng nhậu. Anh không biết gìn giữ sức khỏe gì cả. Mà nói ra thì anh lại giận em.

Và rồi như không hài lòng với chất lượng hộp khăn giấy có sẵn, cô vợ lại lấy từ trong cái bọc hàng màu trắng, có in tên một cửa hàng nổi tiếng ở thị xã, một xấp khăn giấy khác. Tôi  thấy loáng thoáng có nhiều loại hoá mỹ phẩm khá đắt tiền. Và những mảnh khăn giấy sử dụng xong lại tiếp tục bay xuống sàn nhà, ra đường. Tôi lơ đễnh đưa mắt nhìn quanh. Không phải ai cũng vậy, nhưng nhiều người như vậy. Tàn thuốc, khăn giấy, xương xóc, thức ăn thừa thả xuống vô tư, có cả những bãi nước bọt. Những người làm việc này đều có bộ dạng rất lịch sự, mặt mày tươi tỉnh. Ôi. Tại sao ai cũng muốn mình thơm tho, sạch sẽ mà lại quăng cái khăn giấy ra đường, gạt tàn thuốc tứ lung tung, khạc nhổ bừa bãi. Ôi. tại sao hôm nay tôi lại lưu tâm vào chuyện này. Tôi gặp hàng ngày. Cũng lắm khi tôi làm thế mà. Tôi chợt nhớ lại tình hình vệ sinh của bệnh viện đa khoa tỉnh trong những lần phẩu thuật trước của vợ tôi. Tôi rùng mình. Tôi có ý thức giữ gìn vệ sinh công cộng từ bao giờ vậy ta?

Tôi rời quán café. Lòng không một chút vui, chẳng một chút buồn mà đầy sự nhộn nhạo không rõ nguyên nhân. Phải chi có một chút gì đó, như là một chút buồn chẳng hạn, cũng đỡ hơn. Chui vô hẽm vào nhà lại phải lách xe tránh một bãi cứt chó. Mở cửa, bật nhanh máy vi tính. Hình ảnh background một công viên đẹp tuyệt vời hiện lên cũng không xóa hết nhộn nhạo trong lòng. Tôi điên rồi chăng. Ôm rơm rậm bụng. Tại sao lại phải bực bội chuyện không đâu? Người ta nói người già hay đổi tính. Tôi mà già sao? Tóc còn xanh mướt mà.

Đang ngồi gõ lóc cóc trên keyboard thì có một ông khách đến tìm. Cứ nghĩ là khách đến đặt hàng. Cũng mừng trong bụng. Tôi vội kéo ghế mời ngồi và hỏi:

- Ông anh cần đặt bảng hiệu gì ạ?

Ông ta ngồi xuống và thay vì trả lời tôi thì lại dáo dát ngó quanh. Tôi cũng làm lạ. Mãi đến khi tôi rút thuốc ra mời, ông ta ơ hờ cầm lấy điếu thuốc. Cuối cùng ông ta lên tiếng:

- Cô em út của ông anh nhờ tôi ra đây xem coi nhà cửa, tuổi tác của ông anh, bà chị ra làm sao mà chị nhà cứ đau hết trận này sang trận khác.

Tôi kêu thầm trong bụng “ Trời đất. Em tôi. Chắc nó không còn việc gì làm sao? ”. Chẳng biết phải từ chối thế nào? Tôi nói:

- Vậy thì nhờ ông anh vậy.

Và rồi tôi phải kê khai lý lịch, ngày sinh tháng đẻ của vợ chồng, con cái. Rồi dẫn ông ta đi xem buồng, xem bếp, đếm đòn tay, đo ngạch cửa và cả luôn ngày giờ khởi công xây dựng ngôi nhà. Thế là ông ta bấm bấm ngón tay, lầm bầm gì đó cho đã đời. Rồi tuôn ra một hơi, nào là âm dương, ngũ hành, tương khắc tương sinh, xấu tốt đủ đầy, cũng không thiếu tai này, nạn khác. Nhưng lành ít dữ nhiều, thậm chí ông ta còn bảo nếu không nhờ đức dày, mạng lớn thì chết hết cả nhà. Nghe mà muốn nổi gai ốc và nổi quạu. Rồi ông ta tiếp tục đưa ra lời khuyên là phải dời cái bếp đi đâu, thêm bớt bao nhiêu đòn tay, nới rộng, nong cao, thu vào, hạ xuống cửa cái, cửa buồng, cửa đi, cửa sổ. Rồi ông ta mở bọc lấy sách ra lật trang này, chỉ trang kia. Giải thích tại sao phải làm thế này, thế nọ. Tiếp theo là cúng ông Thánh này cái gì, vái bà Chúa nọ cái chi. Nghĩa là tôi phải răm rắp làm theo nếu muốn nạn khỏi tai qua và cả làm ăn phát đạt nữa. Ôi nếu mà là theo đúng những gì ông ta bảo thì tôi chỉ còn có nước đập bỏ toàn bộ cất lại căn nhà mới và trước khi cất lại phải mời ông ta làm tư vấn xây dựng. Mà như thế thì tàn mạt chớ phát đạt cái nỗi gì. Nhưng thôi, chẳng lẽ lại đi cãi chày, cãi cối. Đành nói:

- Cám ơn ông anh đã chỉ vẽ. Thực tình là tại tôi không biết mới làm vậy, để bây giờ xảy ra cớ sự. Chớ biết thì ai làm thế bao giờ. Cũng may là nhờ làm càn, để hôm nay mới biết rõ là mạng mình lớn hay bé, đức mình mỏng hay dày. Những gì ông anh chỉ dạy từ từ tôi sẽ chỉnh sửa. Chớ bây giờ thì tiền bạc đào ở đâu ra. Còn việc cúng kiến ông này bà kia, van vái thế nào. Khi nào có điều kiện thì chắc phải nhờ ông anh chỉ giúp. Chớ tôi thì có quen biết với thần thánh nào đâu (?!)

Ông ta trố mắt nhìn tôi. Tôi móc ra năm chục ngàn gởi ông ta vừa để gọi là đền ơn chỉ vẽ hay đúng hơn là chấm dứt chuyện bực mình. Ông ta chộp năm mươi ngàn bỏ túi, vội vàng quảy bọc ra đi chẳng nói một lời. Tôi nổi dịch bóc điện thoại nạo cho cô em một trận ra trò. Tội nghiệp, Cô Út của cháu vì thương anh mà làm vậy. Ơn đâu chẳng thấy mà bị dập một trận te tua. Đành phải khóc mà chẳng dám buông máy. Đến khi buông máy xuống tôi mới biết mình bậy. Thế là phải đóng cửa, xách xe chạy vào năn nỉ cô em. Đúng là giậu đổ bìm leo. Lúc đang rồi rắm còn vướng chuyện không đâu. Mất toi năm chục ngàn lãng nhách.

Mặc cho ngày tháng trôi qua, mặc cho những khó khăn chồng chất. Tôi lửng lơ giữa công việc làm ăn lèo tèo và những cơn đau chí chết của vợ tôi cùng với những lơ mơ hết mức của mình. Tiền luôn luôn thiếu hụt nhưng tôi vẫn sách báo đều đặn. Không ai biết tôi đang khó khăn. Không ai hiểu tôi đang nợ nần chồng chất. Thỉnh thoảng Út Giữa điện thoại cho tôi. Cô ấy hỏi han về việc nhà, việc làm ăn. Tôi đều trả lời là ổn và nghe cô ấy xụt xịt. Bên vợ tôi cũng thế. Mấy cô, cậu em vợ không tin, thay phiên xuống dò xét tình hình và nhăn mặt. Rồi khi trở về thì lại cho mang xuống gạo tiền, đồ ăn thức uống. Trong vườn có chi hái nấy. Trong chuồng có vịt bắt vịt, có gà bắt gà. May mà chưa mang xuống con heo. Tất nhiên là gởi từ từ, đôi tuần vài món. Nhưng tất cả mọi người không hiểu tôi đào đâu ra tiền mà mặt mũi cứ tỉnh queo. Thú thật, việc tôi lo cho vợ tôi cũng khá tinh tươm, nên việc tôi tưng tưng như thế thì lại làm cho họ… yên tâm. Gói tiền mà Hậu đưa, gần như tôi không xài lấy một đồng mà chỉ để lo viện phí. Có vợ bé như tôi thì hên thật. Không tốn một đồng xu. Mà cũng hèn thật. Đã bất tài mà lắm lu bu.

Nghe hoài hai tiếng “cũng ổn” riết đâm chán. Út Giữa lại ra Rạch Giá để xem coi cũng ổn là cũng ổn làm sao. Thấy cô ấy lù lù xuất hiện. Tôi hết hồn. Còn cô ấy thì lại tỉnh queo. Nhưng khi nhìn thấy tôi đang ngồi khề khà, với những ly rượu đầu tiên của chai rượu mà bảy Huỳnh gởi cho hồi tết năm rồi, cô nhăn mặt. Rồi nhìn ngó ngôi nhà trống phộc mà bừa bộn lung tung. Cô ấy phải mất một buổi vừa dọn dẹp, lau quét, giặc giũ, vừa làm mồi cho tôi nhậu. Mà ngộ, làm thì làm chớ không mở máy cằn nhằn. Tôi bảo thôi mà cũng không nghe. Mà không nghe nên đâu có trả lời. Lần này thì không có mua gì nhét vào keo lọ. Chắc có lẽ thấy còn hay là có mặt tôi. Đã bao lần cô ấy đến mà tôi không có nhà? Cô ấy liều thật. Và tôi đang run, mà chẳng biết tại sao run.

Cuối cùng, tình trạng cũ lại tái diễn. Bảo ở lại nhà cũng không. Cả hai khóa cửa nhà, đi thuê khách sạn, ăn cơm tiệm. Bước ra khỏi nhà là phải để lại sau lưng những tiếng xì xào. Tôi nổi cơn khùng đưa tay choàng vai cô tỉnh queo ra khỏi hẽm. Rồi việc đi thuê khách sạn cũng phải nhìn trước ngó sau. Tôi ngậm ngùi cho tôi và… cho cả hai. Hổng biết vui gì mà thiên hạ lắm người hai ba bà. Thậm chí nhiều cha có cả một đội bóng, luôn cả thành phần dự bị. Họ nghĩ gì nhỉ? Hay là vẫn ồn ào khoe khoắn số đào hoa? Chớ tôi thì… ở bên này lại nhớ bên kia. Dứt thì thương mà vấn vương thì qua… mệt. Cô ấy thì vẫn thế. Lúc này, chắc cô ấy ra đồng nhiều, nên khuôn mặt rám nắng, thịt da rắn chắc, trông khỏe mạnh hơn. Cô ấy mà sức khỏe èo uột thì tôi có nước chết.

Có bao giờ, cô ấy nghĩ gì về thân phận bé mọn của mình nhỉ? Lần đưa con đi Cần Thơ, cô ấy tỏ lộ đôi điều, còn thì nín nhịn và chịu đựng để thương tôi. Trong khi tính cách của cô ấy thì ương bướng, thẳng thừng với mọi người, trừ tôi. Một sự mâu thuẩn lạ kỳ. Ôi vợ tôi không hay biết gì, xem ra coi vậy mà hay.

- Chị làm sao rồi mình?

- Vẫn vậy.

Cô ấy nhìn tôi. Đôi mắt buồn hiu :

- Thế mà hỏi mình thì mình nói cũng ổn, cũng ổn. Thiệt tình, đến nhà rồi em mới biết mình ổn ra sao. Nghĩa là “lu bu ổn định”. Bước vô là mặt mũi em cũng “tối tăm ổn định”.

Tôi trố mắt nhìn cô khi nghe mấy cụm từ “lu bu ổn định”, “tối tăm ổn định”… Ôi cha. Học hành nghiêm chỉnh có khác:

- Mình học ở đâu cái cụm từ đó vậy? Nghĩa là sao?

- Ổn định nghĩa là không có gì thay đổi.

Tôi chưa kịp cười thì cô ấy lại quẹo ngang:

- Mình… mình có “thiếu tiền ổn định” không?

Tôi lại phì cười:

-  Mình học cái kiểu đùa đó ở đâu vậy?

 Cô ấy nheo mắt nhìn tôi:

- Ở mình chớ ở đâu? Em mang cho mình cái sổ tiết kiệm của con. Mình không xài tiền của em thì mình xài của mình vậy.

Cô ấy rón rén với lấy trong túi xách gần đó. Tôi ngăn lại:

- Mình cất đó đi. Khi nào cần anh hỏi. Lúc này, nhờ mấy chú, mấy cậu xúm lại lo tiếp anh. Với lại nằm ở bệnh viện YHCT nên viện phí không nhiều. Còn vụ chê thì hổng dám đâu. Hôm trước con ra đây. Đưa rồi, nhận ngay nào dám cãi lại tiếng nào đâu.

Cô ấy lại nhìn tôi, lắc lắc đầu:

- Em có cả đống tiền, không biết phải làm gì. Còn ông chồng cưng thì chạy vắt giò lên cỗ. Em mà biết mình tính khí kỳ khôi thế này, em không thèm lấy.

Tôi phì cười và tôi hiểu cô ấy đang dụ khị tôi:

- Hổng lấy thì ở giá.

Ấy vậy mà cô ấy trả lời gọn hơ:

- Ừ hén. Hổng lấy mình em dám ở giá thiệt. Mà hổng chừng ở giá cho đỡ tức. Nếu không có chị, mình ở luôn với em chắc em chết sớm. Tính khí gì mà ngang ngang, gàn gàn. Hổng giống ai. Thôi trả lời em đi. Tại sao tiền ai mình cũng mượn xài, mà tiền của em thì mình chê

- Không phải chê. Mà để dành chừng nào già làm hết nổi mới xài.

- Mình làm hết nổi là em bỏ.

Tôi chuyển sang chuyện khác:

- À mà này. Con sắp ra trường. Có thể ngày con tốt nghiệp anh không dự được, thì mình mời Ba và cô Chín cùng đi.

Cô ấy lại im lặng nhìn tôi. Cuối cùng cô ấy nói:

- Mình dặn sao thì em làm vậy. Còn em dặn mình thì mình không chịu làm theo. Chồng con gì mà khó dạy.

- Chà. Mình học nói đùa từ bao giờ vậy?

- Đã nói là của mình. Vợ chồng ngần ấy năm chỉ có em lây mình chớ mình có lây em chút nào đâu. Thôi. Mình đưa em vô bến đò.

Tôi chưa kịp nói gì thì cô ấy lại bảo:

- Mà thôi… mai về sớm. Em nói mình đừng giận em. Từ đây cho đến ngày chị hết bệnh. Em không lên đây nữa. Em lên, em thấy mình không vui. Hai ba hôm nay em thấy mình làm bộ cười thôi chớ có lúc nào mình cười thiệt đâu. Thôi mình hãy vào thăm chị đi. Nhớ ghé cô Út chở con đi nghe mình.

Tôi giật mình:

- Bộ em vô nhà cô Út à?

- Mình hỏi mới lạ à nghen. Chị dâu ghé nhà em chồng không được sao? Em với cô Út có giận hờn gì nhau đâu?

Không hiểu cô ấy nói thiệt hay nói chơi mà tôi thì không dám biết tận tường. Đành phải tìm chuyện khác:

- Bây giờ anh hỏi thiệt mình nghen. Con cái bao lớn rồi mà anh chưa bao giờ nghe mình cằn nhằn anh một tiếng nào, giận anh một lần nào. Như vậy nghĩa là sao?  Nội cái việc đến với mình như đi thăm bẫy là cũng dễ quậy lắm.

Cô tròn mắt nhìn tôi:

- Bộ mình muốn như vậy lắm hả? Mình đó, em muốn quậy mình giờ nào cũng có đủ lý cớ chính đáng. Nội cái việc nhét cho người ta một cái bầu rồi biến mất. Bao nhiêu đó cũng đủ nổi tam bành rồi. Sau này thì có không biết cơ man nào là lý do. Xài phí như cái cối. Nói không nghe lời nè. Uống rượu như hủ chìm, mà còn lựa thứ độc, mỗi chai mấy trăm ngàn… Mình có sợ lệnh gì em. Thế mà cũng làm bộ. Hồi tết năm đó, nhậu với anh Tư Lụa một chập tới bến rồi mới chạy vô nhà. Rồi hôm đám cưới thằng Hòa nữa. Thiệt tình mấy bữa đó, chui vô ngủ với mình. Nội cái mùi rượu cũng đủ làm em hết ngủ. Ôi. Nói cả tháng cũng chưa hết tội mình.

- Ối trời. Tội lỗi dữ đến thế à? Vậy sao hổng nghe mình nói tiếng nào hết vậy?

            - Cũng muốn nói lắm chớ. Không có ba với cô Chín. Không thương mấy đứa nhỏ là mình chết với em. Mà nghĩ cũng kỳ. Mỗi lần thấy mặt mình là em muốn gây. Vậy mà thấy mình cười một cái, rồi choàng tay ra ôm em là nó xuống một cái ọt. Đã vậy, mùi rượu thì không chịu nổi, mà mình say thì em lại thấy thơm. Thế mới ác chớ. Mình thiệt tình. Như là ma vậy. Mà mình cũng lạ. Êm ái không muốn, muốn chuyện gì đâu. Em nói mình đừng giận em. Bộ mình khùng hả?

            Tôi biết cô ấy nói thế là sao. Tôi định hỏi cô về việc học hành. Nhưng không hiểu sao lại thôi. Để rồi cô ấy còn dặn khi tôi về đưa bé Lương vào thăm mẹ cháu:

            - Nếu mình khó ngủ thì ra đây với em. Em dỗ cho ngủ.

            - Hay là mình về bên nhà đi.

            Cô lắc đầu nhìn tôi không nói.

            Buổi tối, tôi lại đến với cô. Tất nhiên mọi thứ bao giờ cũng sẵn sàng. Nhưng hôm nay lại có một thứ nữa cũng sẵn sàng ngoài dự kiến. Nước mắt. Đây là lần thứ hai tôi thấy cô ấy khóc. Ngày tôi rời khỏi Xẻo Kè rồi bị bắt, cô ấy cũng khóc, nhưng chỉ là những xụt xà xụt xịt một thoáng rồi thôi. Nhưng bây giờ thì khóc một cách ngon lành. Những giọt nước mắt rơi ướt đẫm vai tôi. Tôi biết có nhiều lý do cho cô ấy khóc. Nhưng cái lý do lớn nhất vẫn là sự dồn nén, cam chịu đến đầy tràn. Cả thân thể hoàn toàn thông thoáng và tròn đầy ấy cũng như đang đầm đìa nước mắt. Tôi yên lặng ôm cô trong tay, không một lời an ủi, chẳng một cái vuốt ve. Tôi để những giọt nước mắt ấy thấm đẫm và chan hoà vào tôi như là một sự chia sẽ, một ăn năn. Cho đến khi thỏa thuê, cô ấy ngước lên nhìn tôi, khuôn mặt thì đầm đìa nước mắt mà giọng ráo hoảnh:

            - Em khóc mà mình không dỗ một tiếng

            Tôi không trả lời mà hỏi lại:

            - Mình nhẹ lòng chưa? Nếu chưa thì cứ tựa vai anh khóc tiếp. Anh nói thật đấy.

            - Nhẹ rồi, không khóc nữa. Sao mình không hỏi tại sao em khóc à?

            - Anh biết mà.

            - Mình biết làm sao?

            - Mình lo cho anh, mà chăm sóc anh không được nên mình buồn, mình khóc. Phải vậy không?

            - Giỏi quá ha. Biết vậy mà chẳng chịu nghe lời em. Em khổ vì mình nhiều quá rồi. Không khổ vì làm thân bé mọn mà khổ vì lấy mình. Em mà biết mình khùng khùng như vậy chắc cho lúa em cũng không dám lấy. Bây giờ thì mình phải chiều em thôi.

            - Chiều cái gì?

            - Em nói gì mình phải nghe nấy. Nhưng em sẽ không bao giờ bắt mình ở luôn với em đâu. Bây giờ thì em mướn nhà ở luôn ngoài này. Hàng ngày cơm nước, giặt giũ cho mình cho con, để mình rảnh rang mà lo làm ăn và lo cho chị.

            Tôi thật sự hoảng:

            - Không được. Anh nghe mình hết mọi thứ. Nhưng chuyện này là không được. Nhớ anh thì một tháng đôi lần em lên đây dăm bữa rồi về. Còn ruộng nương, quán xá. Với lại vợ thằng Hòa đang có mang. Mình phải trông chừng con nữa chứ. Nó còn trẻ tham công tiếc việc chẳng biết tự chăm sóc.

            - Còn việc tiền bạc, khi nào cần mình có về lấy không? Hay  là đợi mẹ con em năn nỉ.

            Tôi ậm ừ cho qua chuyện:

            - Ừ khi nào cần anh gọi mình mang ra.

            - Mình gọi. Nghe hơi lạ.

            - Thiệt mà. Lúc này lo hết nổi rồi. Chắc phải gọi thôi. À mà sao từ ngày lắp cái điện thoại đến giờ. Mình chẳng gọi cho anh một lần nào cả?

            Cô ấy nhìn tôi im lặng. Tôi giục, mãi một lúc sau cô lập bập:

            - Nghe tiếng không. Nhớ muốn chết. Mình gọi cho em bao nhiêu lần, mà có khi nào mà mình vào hay bảo em ra đâu? Buông cái điện thoại xuống là hết ăn, hết ngủ.

            Cô ấy đã thắng tôi trong cuộc thương thuyết này và hiệp ước được ký kết bằng một cuộc yêu đương y như lần đầu mới gặp, mặc cho khung cảnh xa lạ, mặc cho chúng tôi dị ứng với rầm rì của máy lạnh, của một nơi không quen thuộc. Căn phòng kín mít chìm trong hơi thở đậm đặc hương nồng.

            Tôi lại đi nhậu với cái bóp kép kẹp. Nhưng không lo, một mình với một đĩa thức nhắm và vài chai Heinerken thì thoải mái thôi. Hớp từng ngụm bia mát lạnh, cay nồng và từ từ viết từng giòng lên mảnh khăn giấy dùng dể lau chén. Chẳng sao, bản thân của thơ là như vậy, bèo và nghèo.

  BÀN TAY NĂM NGÓN

Tay nâng lên chén rượu đời,

Buồn vui theo những khóc cười bâng quơ.

Tay nâng lên chén rượu thơ,

Vài câu lạc lỏng ơ hờ cuộc chơi.

Ai thì ngọt lịm vành môi,

Cho ai say đắm, cho tôi say mèm.

Tay nâng chén rượu dán tem,

Thì ra say cũng có thêm lọc lừa.

Tay đưa ra hứng hạt mưa,

Sợ ai ướt tóc ai lơ mơ buồn.

Tay cầm điếu thuốc mù sương.

Mắt hai con nhập nhòa đường phải đi.

Tay năm ngón khẳng kheo gầy,

Chẳng chi có thể… lấy chi cho người.

Chỉ còn chén rượu mềm môi,

Quên ai, quên cả khóc cười bâng quơ?

Đấy, tôi thì như thế đấy. Lơ mơ và lơ thơ và lơ đãng.

            Tôi lại chui vào nhà sách mà không biết để làm gì. Bởi vì trong túi chỉ có hai chục ngàn. Thôi thì nhìn cho đỡ ghiền, hơn một năm rồi không mua sách. Đi tới đi lui nhìn, tìm kiếm và vừa cố gắng kềm chế, vừa lên kế hoạch nên mua cuốn nào trước, cuốn nào sau khi có tiền. Nhưng cuối cùng tôi cầm lấy cuốn Đỗ Phủ. Nhà Thơ Thánh của Phan Ngọc. Lật xem vài trang là nó bắt đầu hút tôi. Gần một giờ đứng coi cọp, cẳng chân tê cóng. Cuối cùng tôi thẩn thờ để cuốn sách vào chỗ cũ rồi vừa tiêng tiếc vừa lo lắng, bởi vì chỉ còn một cuốn. Khi tôi có tiền biết có còn không, chín chục ngàn, tìm ở đâu ta.

            - Chú không mua gì sao?

            Tôi quay lại, cô bán sách nhìn tôi cười:

            - Mọi khi chú ghé là cháu tính tiền mệt. Sao lâu quá chú không ghé.

            Tôi giả lã:

            - Chú bận quá. Cháu có thể giữ cuốn này cho chú không? Khi nào có tiền chú ghé lấy.

            Cô hàng sách cười:

            - Nhập về có hai cuốn, bán một năm rưỡi được năm chục phần trăm. Hôm nay chú không mang theo tiền.

            - Không phải không mang theo mà không có tiền để mang theo.

            Cô hàng sách lại cười:

            - Chú lại đùa.

            - Chú nói thật.

            - Vậy cháu tặng chú nhé.

            Tôi từ chối:

            - Đâu được, sách của nhà nước mà.

            - Đúng rồi, cháu mua tặng chú. Không bao nhiêu đâu. Giảm giá đến sáu chục phần trăm. Những loại sách như cuốn sách chú vừa chọn bán chậm lắm, thậm chí không bán đuợc. Giảm lượt hai đó mà vẫn nằm yên. Chú không thấy bảng giảm giá ghi trên giá sách sao? Giá này dành cho sách giảm giá mà.

            Tôi im lặng không nói gì? Cô hàng sách gói lại dưa sách cho tôi rồi nói:

            - Chú yên tâm nhé. Chỉ ba chục ngàn thôi, xem như cháu làm việc không lương cho chú nửa ngày.

            Nhận quyển sách, một nỗi buồn xâm chiếm lòng tôi. Ngổn ngang. Buồn cho mình, buồn cho cuốn sách, cho tác giả. Nhưng nhận một chút tình của cô hàng sách là tôi nhận một niềm vui. Và nỗi buồn cũng vơi đi một phần nào.

            Tôi có điên không, lâm vào hoàn cảnh như thế này mà tôi chúi đầu bỏ ăn bỏ ngủ hơn hai ngày để đọc cho sạch sành sanh một cuộc đời còn thê thảm hơn tôi. Một tài năng tuyệt vời, một danh nhân văn hóa thế giới, mà không có nổi cho bản thân, cho gia đình một ngôi nhà kín nắng kín mưa, mà cũng chưa có nơi nào mà ông ở quá ba năm. Bạn bè toàn là quyền cao chức trọng. Cả ngàn bài thơ để lại cho hậu thế mà mỗi câu mỗi lời đều là tuyệt phẩm.

            Là một đại tri thức, thầm nhuần đạo lý Khổng Mạnh, thông hiểu Lão Trang. Ông rất muốn “ Tế khan vật lý tu hành lạc. An dụng phù danh bạn thử thân” Nhưng Ông không làm được vì Ông … bướng. Ông không thể như thế khi dân tộc Ông vướng vào nỗi khổ mà chính quyền đương đại đã phủ chụp xuống. Một cuốn sách như thế, tôi không thể lãnh hội trong một hai ngày, một cuộc đời như thế tôi không thể thấu hiểu trong nháy mắt. Tôi biết là cuốn sách này sẽ đi theo tôi cho tới long bìa, sút gáy rất nhiều lượt.

            Tôi lại lơ mơ… như nghe thấy những lời thơ từ hơn một ngàn ba trăm năm trước vọng về.

            Trong khi tôi đang rối rắm như thế. Thầy tôi. Thầy Huỳnh Trung Nhiễn mất. Từ nhà tôi đến nhà thầy chưa tới một cây số, nhưng nghe tin thầy đau đã hơn năm, nhưng tôi lần lữa mãi không đến thăm thầy. Cũng lại lơ đễnh. Tôi đến dự đám tang mà trong lòng bức rức vì cảm thấy mình có lỗi. Những nét chữ của những ngày thơ ấu hiện trước mắt tôi như mới thấy đâu đó của ngày hôm qua. Ước vọng của Thầy đã đạt được. Nhưng qua bao nhiêu biến thiên của cuộc sống. Gia đình của Thầy mỗi người một ngã, rãi đều khắp nửa vòng trái đất, và nét chữ ngày xưa trên những bức tường của làng quê thời ấy, hay những nét bút viết trên khuôn in bột, mà bây giờ nghe kể lại, chưa chắc có ai hình dung nổi. Có một thời, người ta đã sử dụng một kỹ năng như thế để thực hiện một ước mơ. Những thứ đó chỉ còn hiện diện trong lòng tôi. Liệu có còn ai nhớ nữa không? Bao nhiêu năm, mọi thứ đã đổi thay. Bây giờ, cái thô sơ ấy đã chìm hẵn trong ký ức của mọi người và chuyển dần từ đánh máy chữ, quay ronéo cho đến hiện tại là máy vi tính, máy in, photocopy và nhiều thứ nữa. Thầy bình thản đi hết cuộc đời mình trong nỗi quan hoài quá khứ, thán phục hiện tại, mơ ước một tương lai. Tôi không biết phải nói gì với thầy, trong khi mà thời gian tôi còn thấy hình bóng thầy trong tầm mắt tôi là rất ngắn. Một cái phong bì với cái gạch màu đen trên góc trái và mấy nén hương. Liệu có đủ không? Có biết bao điều tôi muốn nói với thầy, niềm phấn kích với hiểu biết ít oi về Đỗ Phủ mà tôi muốn cùng thầy chia sẻ đã không thực hiện được rồi. Kể từ giờ này, tôi vắng đi người đã thấu hiểu tôi, chia sẻ cùng tôi niềm vui, nỗi buồn. Cuối cùng. Tôi đã cắt decal, tiếc thay tôi không thể viết bằng gạch non hay than củi, đặt dưới chân dung thầy tôi một lời hối lỗi :

     Thầy đem chữ phát cho đời.

Con đem chữ bán cho người kiếm cơm.

     Chữ của thầy. Tấm lòng son,

Sao dời vật đổi vẫn còn tươi nguyên.

     Chữ của con. Nặng hơi tiền,

Tươi màu sơn để lụy phiền nhân gian.

     Thầy nay về với Thiên Đàng,

Nén hương viễn biệt ngỡ ngàng lòng con.

Có thể thầy tôi sẽ nhận được sự bức rức và hối lỗi của tôi và sẽ tha thứ như đã bao nhiêu lần thầy tha thứ. Giòng chữ Việt Nam Độc Lập mà thầy đã viết trên những mảng tường, đã đi theo tôi suốt bao nhiêu năm, dù hiện nay không còn đâu nữa. Bây giờ lại hiện ra rõ ràng trước mắt tôi. Nhưng quả tình tôi không hiểu được tận tường. Cái khái niệm độc lập vừa cụ thể trong cách giảng nghĩa, nhưng lại rất mù mờ trong cuộc sống. Bao nhiêu lần tôi định hỏi thầy tôi về ý nghĩa đích thực của nó, cũng như tình cảm của thầy khi viết nó ra. Nhưng bây giờ thì không được nữa rồi. Nét chữ bay bướm ấy cuốn hút tôi vì nó đẹp và tôi cũng biết mang máng là nó làm cho ước mơ của thầy bay bổng. Thầy đã cố gắng hết cả đời mình, thầm lặng truyền đạt cho bao nhiêu thế hệ học trò. Trong đó có tôi. Có phải chăng vì ước mơ này. Thầy đặt vào tôi một kỳ vọng lớn. Và cuối cùng, tôi cũng biết trên nhân gian này đã có biết bao nhiêu người thầy như thế và cũng có không ít thằng học trò ba trợn như tôi.

Tôi lại dọc Đỗ Phủ.

Vợ tôi đã tỉnh hẵn, sau hơn một năm nằm mê man và đang hồi phục. Lạ một điều là trong khi ngập đầu với những khó khăn như thế mà sức khỏe của tôi lại tốt lên một cách không ngờ. Không còn những cơn nhức đầu váng vất. Bộ dạng siêu mỏng dày lên thêm một chút. Tăng thêm được mấy ký. Và tóc vẫn đen. Có phải chăng cuộc đời tôi là đầy những nghịch lý. Trong khi tôi đang ngượng ngùng với cảnh tượng tréo ngoe “vợ te tua, chồng phát tướng“ thì các dì, các cậu của bé Lương lại mừng ra mặt, khi thấy tôi như thế. Họ có một lý lẽ không cãi vào đâu được “Anh hai khỏe mạnh như vậy là tụi em mừng. Anh mà đau nữa thì bé Lương không biết phải làm sao? “

Ngôi nhà vẫn trống trơn và lượm thuộm vì thiếu vắng bóng dáng đàn bà. Thỉnh thoảng mấy cô hay mấy dì của cháu đến dọn dẹp. Tinh tươm được đôi ngày, rồi y cũ. Nhưng có một đôi  lần tôi vắng nhà gần cả ngày, thì có một người lạ đến. Ôi người lạ?! Dọn dẹp tinh tươm mọi thứ. Hủ gạo lại đầy. Đường sữa, bột giặt và rất nhiều thứ nữa… chất ăm ắp trong tủ lạnh, trong tủ chén. Hỏi con, con nói “ Dì bảo dì là bạn rất thân của mẹ. Có đôi lần dì ra nhà với cô út. Dì còn dẫn con đi sắm quần áo và cho con tiền… Nhưng con hổng đi. Con sợ ba rầy”. Tôi nghe mà chết cứng cả người, không khéo lại bung xung ra đây. Lại sắp Tết, thời gian đi sao mà nhanh thế? Nhưng dù sao thì cũng phải chuẩn bị một điều gì đó cho ít ra là hai cha con. Công việc gần tết cũng khá, nên thu nhập cũng thòi ra chút đỉnh. Và hình như người lạ lại mó tay vào. Dĩ nhiên là không thể tính đến việc nợ nần. Chẳng ai đòi vì hai lý do; nếu có đòi cũng chẳng có, ngoài ra còn một chút tình.

Tôi lại đọc Đỗ Phủ.

Nhớ ngày vợ tôi tỉnh lại. Mở mắt nhìn người này người nọ, miệng mấp máy nhưng chưa nói được ra lời. Và một nỗi vui mừng ào đến, nhưng chỉ với mọi người chung quanh, còn với tôi thì gần như vô cảm. Tôi nhìn vợ tôi và không hiểu từ đâu tôi buông một hơi thở hắt ra. Lòng nhẹ tênh, một gánh nặng vô hình theo hơi thở ấy bay đi. Hơn một năm. Vâng hơn một năm vợ tôi không rõ mình ở đâu và tôi thì như một kẻ mộng du. Mọi sinh hoạt của tôi như là quán tính. Ra vào bệnh viện thăm vợ, lo toan công việc. Chuẩn bị chút ít gì đó cho con. Đã thế lại còn nặng sĩ diện để lo đối phó với bà vợ bé đang xắn tay áo lao vào. Lơ mơ.

Đã lâu lắm rồi, cha con tôi như thế đấy. Con gà trống này luôn luôn linh hoạt trong mọi việc, nhưng quán xuyến việc nhà, chăm sóc con cái thì rất lôm côm. Hai cha con cứ đi ăn bụi, ăn nhờ. Giặt quần áo, thuê. Dọn dẹp nhà cửa, thuê. Nhưng không phải lúc nào cũng có tiền để thuê. Tôi nhớ lại những gì đã xảy ra như là hiện thực, như là giấc mơ ấy… Mới một đêm nhưng như là đã bao nhiêu đêm rồi tôi nhớ.

            Rồi sức khỏe của vợ tôi đang tiến triển khá tốt. Cô ấy đang trong giai đoạn phục hồi chức năng. Tôi đưa vợ tôi về nhà, tiếp tục uống thuốc và châm cứu. Ngôi nhà bớt đi hiu quạnh. Trời lúc này dịu lại như là nỗi lo toan của tôi. Đã có những cơn gió chướng đang chuyển bấc mang theo hơi hướm mùa xuân. Những cái tết khó khăn đã qua đi và một cái tết còn đầy lo toan đang tới. Một năm đi qua rất nhanh. Và tôi chợt nhớ. Trong cuộc đời tôi. Chưa bao giờ tôi có một cái tết đúng ý mình. Luôn luôn thiếu một thứ gì đó. Tôi biết là thiếu, nhưng lại chẳng biết thiếu cái gì? Kể cả cái tết có sự cố Y2K  tuyệt cú mèo. Ôi tại tôi nghèo hay tại tôi tham.

Tôi lại đọc Đỗ Phủ. Ở đó tôi tìm thấy niềm vui, sự chia sẻ. Tiếng vọng của mười ba thế kỷ trước  càng ngày càng rõ ràng hơn.

Tôi ngồi hớp từng ngụm bia nhìn ngó mọi người qua lại trên một đường phố cũ. Ôi cái từ tốn hiếm hoi của cuộc sống ồn ào. Tôi nhìn buổi chiều chầm chậm đi về. Đã bao nhiêu cái tết qua đi. Tôi không còn sức để cảm nhận. Hôm nay ngồi đây, nhìn ánh trăng rằm tháng giêng đang cố tranh sáng cùng đèn cao áp, tôi để cho hơi hướm mùa Xuân muộn màng thấm đẫm vào lòng sau một thời gian dài không có sự bình yên. Bổng có một bàn tay đặt nhẹ lên vai. Tôi quay lại. Tuân. Tôi há hốc mồm, chưa kịp hỏi, Tuân nói ngay:

            - Mày còn đi nhậu được là hay đấy? Đi với ai?

            - Trời đất. Mày về từ bao giờ? Tao ngồi một mình. Làm với tao vài chai.

            - Tao về cả tháng nay. Nhưng ở Tân Hiệp hết hai tuần. Năm rồi tao về. Xuống đây, tìm mày muốn khùng luôn. Mấy lần đến nhà cũng chẳng thấy mày đâu. Điện thoại cho mày lúc thì chưa đóng tiền, bị cắt, lúc thì đi vắng. Di động thì cứ chập chờn. Tình hình vợ mày sao rồi mà ngồi đây nhâm nhi một mình? Tao nghe người này, người khác, nhất là vợ chồng anh tư Lụa kể về chuyện đau yếu của vợ mày, mà phát nóng lạnh.

            - Mày ngồi đi. Rồi hỏi từ từ. Cái gì mà một dây như vậy. Nào làm một chai đi.

Tuân vừa kéo ghế ngồi, vừa nói:

- Một vài chai thì được. Một tiếng nữa tao lên Sài Gòn để xin gia hạn visa.

- Mới về năm rồi. Nay lại về nữa. Bộ thất nghiệp hả?

- Tao có việc gì làm đâu mà thất với bát. Ba tao, ổng lên giả, làm tao muốn lên ruột.

- Bác làm sao?

- Ổng bị xuất huyết bao tử. Không biết tay bác sĩ nào đó chẩn đoán là ung thư giai đoạn cuối

- Đúng là… Bây giờ thì bác thiệt khỏe chưa?

- Rồi. Mới làm mấy cốc rượu tây cho ấm bao tử đây.

Tôi hết hồn;

- Thiệt lành chưa mà mày để bác uống.

- Tao có hỏi bác sĩ rồi. Hai cốc cỡ ngón tay cái thì được. Thôi, để tao điện thoại với thằng nhóc tao một chút.

Tôi móc điện thoại. Tuân khoác tay:

- Tao mượn điện thoại của quán.

Tuân đứng dậy quay đi, rồi trở lại:

            - Rồi ! Tao với mày ngồi đây lai rai. Tao bảo nó lùi giờ đi lại một tiếng. Tao có mang về cho mày một món. Định đến đưa cho mày. Nhưng lu bu quá nên tính đi Sài Gòn về mới tính.  Thôi. Bây giờ gặp ở đây thì mày nhận luôn cho. Bởi vì người gởi dặn là đưa tận tay mày. Chút xíu con tao mang tới.

- Thôi uống đi. Mà ai gởi?

- Tao không biết? Vợ thằng Nguyên đưa, nói là người quen của mày. Tình cũ nghĩa xưa gì đó. Mày cũng dữ thiệt. Hình như là một cuốn sách thì phải?

- Ủa. Hình như thằng Nguyên mới về cách đây khoảng hai tháng. Nhậu với nó một trận lứ lừ. Tao có nghe nó nói gì đâu? Mà tình cũ nghĩa xưa nào của tao ở bên ấy. Làm sao mà biết tụi mày là chiến hữu của tao?

- Ai mà biết. Tao có thấy mặt mũi gì đâu. Mà vợ thằng Nguyên thì cứ úp úp, mở mở. Mấy cuộn phim chụp, phim quay lúc tao, mày với anh Tư Lụa nhậu ở sông Cái Lớn bị tụi nó chuyền tay nhau, rồi cái người gởi thư cho mày thì sang, rửa, rọi tứ lung tung. Thôi để thằng nhóc mang tới xem nó là cái gì? Của ai thì mày biết liền. Vợ mày ra sao rồi? Mày chưa trả lời tao

- Ổn rồi. Mới xuất viện được mấy ngày. Về nhà châm cứu, thuốc men thêm. Bữa nay đi lẫm đẫm được rồi.

Tuân cười khì:

- Mày thiệt tình, làm như vợ mày là con nít, đi lẫm đẫm. Nhưng thôi, mừng cho mày. À mà này, tao gặp anh Nhật, nói về mày, đưa hình ảnh, băng vidéo cho anh ấy xem. Anh mừng quá. Xin hết tất cả đem về. Anh ấy hỏi địa chỉ, điện thoại của mày. Nhớ lời mày dặn. Tao bảo “nhà không số, phố không tên, điện thoại không có”. Anh ấy trợn mắt hỏi tao “Vậy chớ còn cái gì không có nữa thì mày nói luôn cho đủ bốn không”. Tao định thêm “tiền không có”. Nhưng lại sợ mày quạu. Tao đành cười trừ.

Hai đứa nhìn nhau cười rồi nâng ly. Thằng nhóc tới. Tuân giới thiệu :

- Chào bác Hiền đi con. Bác Hiền dẫn ba lội qua sông Cái Lớn đấy. Tuấn. Con tao, một thằng duy nhất.

Thằng nhóc chào tôi bằng một thứ tiếng Việt rất ư là cực khổ. Tôi chỉ ghế cho nó ngồi, rồi bảo Tuân:

- Cháu tao như thế mà mày bảo là thằng nhóc. Gấp rưỡi mày.

Tuân cười và bảo con :

- Con có mang cái phong bì của Bác Hiền tới không?

Thằng nhóc mở cặp lấy ra một phong bì, loại đựng hồ sơ và đưa cho Tuân. Tuân trao lại cho tôi và bảo con nó chụp một bức ảnh lúc tôi nhận thư. Rồi nói :

- Phải làm vậy để có cái mà chứng minh cho người gởi yên tâm. Thôi. Làm xong bổn phận. Tao đi đây. Đi Sài Gòn về, ghé mày lâu hơn. Về mấy lần, đi nhậu thiếu mày nên ít vui. Thôi. Cho tao gởi lời thăm vợ con mày. Sẵn đây mày mang về một ít để bồi dưỡng cho vợ mày mau phục hồi lại sức khỏe. Không được từ chối.

Không để cho tôi trả lời Tuân đứng dậy, một tay chìa ra nắm lấy tay tôi, tay còn lại dúi nhanh vào túi tôi một phong bì. Rồi hai cha con đi thẳng. Sự gặp gỡ bất ngờ và sự chia tay kỳ quặc. Hình như cha con Tuân muốn trốn chạy tôi.

Khi còn lại một mình. Tôi tần ngần nhìn cái phong bì. Không một giòng chữ nào. Tôi mở ra. Bên trong là một phong thư và một cuốn sách mỏng. Thư không đề tên người gởi, người nhận và không dán. Sách không có tựa mà có hình một cây thông lẻ loi trên triền đồi. Tay tôi run lên. Trái tim già nua đập loạn xạ. Tôi luống cuống mở cuốn sách… Ở trang đầu là một giòng chữ Goethic rất điệu đàng “Lục Bát Của Ng.P.Thoa“. Tôi không hiểu gì cả. Cái tên lạ hoắc. Lật tiếp trang kế tiếp. Tôi hoa cả mắt, kêu thầm “Cái gì đây hả trời?”

1967

                    Thế là anh đã đi rồi,

            Để em lại giữa đỉnh đồi. Thông reo.

        Thông reo thì cứ mãi reo.

Và tình yêu đã về theo phương nào.

                    Hương hoa vẫn cứ ngọt ngào

Giữa không gian đã đi vào quạnh hiu

                    Nhớ ơi, ngần ấy tình yêu,

Vậy mà cũng có quá nhiều ái ân.

              Anh về lại với giòng sông,

Mà mang hết cả đồi thông theo về.

        Em chưa thấy sông bao giờ,

Sao  con  sóng  lại  vỗ  bờ  bến  em.

……

      1974

                  Khi mà số phận yên rồi,

Luống hoa xưa vẫn bồi hồi. Tại sao?

                  Trên đồi thông vẫn còn reo.

Mang hơi hướm cũ bay vào hư không?

                   Ở đây làm gì có sông?

Ai xô con sóng vào lòng. Xôn xao?

                   Tại sao cứ mãi tại sao?

            Oái oăm số mệnh vận vào làm chi.

……

1978

       Rồi em cũng bỏ đồi thông,

            Chỉ mang theo một cánh hồng ngày xưa.

                   Cánh hồng thì đã héo khô,

Và đồi thông đã mịt mờ cố hương.

                   Thì thào sóng vỗ bến thương,

Giòng sông chưa biết mãi vương vướng lòng.

……

        1999

             Ôi đồi thông của ngày xưa,

Để vơi thương nhớ. Bây giờ ở đây.

             Vẫn thông, vẫn gió, vẫn mây

Tiếng reo thì vẫn tháng ngày ngân nga

             Bên triền hồng vẫn nở hoa

Nhưng giòng sông ấy vẫn xa ngút ngàn

             Ai ngờ liều thuốc thời gian

Làm quên thì chẳng, nhớ thêm lại đầy.

……

                  2001 

              Giòng sông vẫn cứ thì thào,

Tiếng con chim vịt kêu chiều lênh đênh.

              Xứ người có một mình êng,

Nhớ không? Bên đó; Buồn tênh. Bên này!

              Thời gian, tóc nhuộm màu mây,

Đêm Xuân ngày ấy cứ đầy, đầy thêm.

Tôi không còn biết tôi là ai nữa. Ôi cái bút hiệu Ng.P.Thoa. Hơn ba mươi năm, Người Goá Phụ Trồng Hoa ấy vẫn để những tiếng sóng mơ hồ vang vọng trong lòng và mang đi đến cùng trời cuối đất. Ng.P.Thoa mường tượng giòng sông theo cảm xúc của mình. Ng.P.Thoa làm sao biết được những hung hiểm tiềm ẩn trong giòng sông hiền hòa ấy. Sự cuồng nộ của giòng sông trong những khi giông to, gió lớn chưa hẵn đã làm rách nát một tấm lòng, nhưng chính giòng đời đã làm cho lòng tôi tơi tả, mà nơi đó Ng.P.Thoa gởi gắm một tình yêu. Bây giờ, cái quá khứ bị chìm khuất bởi thời gian và bởi chính những đa đoan của tôi, được những giòng thơ tái hiện lại một cách rõ ràng trong tâm tưởng. Tai sao Người Góa Phụ Trồng Hoa chọn lục bát để viết và gởi cho tôi. Tôi cũng yêu lục bát, mà lục bát của tôi thì tôi gởi ở phương nào. Chưa bao giờ tôi gởi đến đồi thông, chưa bao giờ tôi gởi về nơi có Người Góa Phụ Trồng Hoa. Và tại sao cho đến giờ này tôi còn chưa biết tên Người Góa Phụ Trồng Hoa là gì? Có phải chăng tất cả thì đã xa vời, và chỉ mười lăm ngày, cái khoảnh khắc vợ chồng ngắn ngủi ấy chìm khuất theo độ dày của thời gian đã làm cho tình yêu trở thành phế tích.

Tôi hớp một ngụm bia nửa cay đắng, nửa ngọt ngào. Tôi không biết cái nào là thật? Có phải già rồi nên cái vị giác nó tồi đến thế kia không? Tôi nghe lòng mình xôn xao, cái cảm giác của từ xưa, xưa lắm, bổng trở về mới nguyên và xuân sắc như làn gió chướng phất phơ ngoài phố, hòa theo hơi hướm lành lạnh hiếm hoi trong cái phong bì chở đầy quá khứ. Ôi những cơn gió chướng thổi qua đời tôi. Niềm vui, nỗi buồn, hạnh phúc, đắng cay… thứ nào cũng mang đến những nôn nao, cũng làm lòng tôi xao động. Cảm giác ấy làm bàn tay tôi run run khi rút ra cái thư, từ trong đó thoát ra mùi nhựa thông và một phong bì nhỏ. Ôi sao mà nhiều phong bì thế? Tay tôi lại thêm một nhịp run nữa, không biết vì cái gì? Tôi mở bức thư, một bức thư dài, dài như từ quá khứ đến hôm nay, những nét chữ tôi không thể nào quên hiện ra:

Anh yêu

Hãy ghìm cơn giận dỗi vì mấy tờ giấy nằm trong cái phong bì nhỏ kèm theo nghe anh. Bạn bè anh bên đây đã nói cho em về anh rất rõ ràng. Em không ngờ, tính khí của anh gàn đến thế. Không biết khi mà đọc những giòng này thì anh nghĩ gì về em? Nhưng giả dụ như mà anh có muốn làm gì em thì anh cũng chẳng làm gì được. Không phải vì xa cách nghìn trùng hay là điều gì đó, mà vì em biết chắc chắn là, nếu như không còn nhớ gì tới em, nhưng khi biết em còn nhớ tới anh thì anh cũng… Mà cũng… thì làm sao anh nỡ làm gì em. Anh đừng trách em là tại sao biết tính ý của anh mà còn làm thế. Hãy đọc hết lá thư đi rồi anh trợn mắt với em làm sao cũng được. Nghe anh.

Anh yêu.

Em muốn viết thư này cho anh bằng cái giọng điệu của một bà già. Bởi vì, em đã là một bà già. Nhưng không thể được. Không thể nào được. Em đã cố và đã quăng đầy một sọt rác rồi đây. Thế thì đành phải viết theo cái kiểu cách mà em đã từng một lần viết cho anh trong quá khứ. Thì ra cái quá khứ ấy luôn luôn là hiện tại trong em. Năm tháng đã trở thành vô nghĩa. Phải công nhận là anh lì thiệt. Đã rời xa em bao lâu rồi mà vẫn cứ ở mãi trong em. Mà suy cho cùng, là tại vì em muốn thế. Thôi thì bà già này đành trở lại làm Người Góa Phụ Trồng Hoa.

Anh ơi. Khi em biết anh là một người làm thơ, thì đã nghìn trùng xa cách. Tại sao ngày đó em không biết nhỉ? Anh có viết cho em bài thơ nào không hả anh? Anh có viết gì về những tháng ngày tuyệt diệu của chúng mình không hả anh? “Anh chờ Em đến bạc áo nâu sòng“ Anh chờ ai mà dữ vậy. Có phải em không? Nhưng thôi, chờ ai thì anh cứ chờ. Đó là việc của anh. Còn em nghĩ và em xúc động vì anh đang chờ em. Đó là việc của em. Nhưng mà lạ anh nhỉ? Anh mà đi tu thì còn đất trời nào nữa. Cái kiểu tu hành của anh sao mà oái oăm đến thế kia? Em nào mà quan trọng đến độ phải viết hoa vậy anh? Chắc không phải là em rồi. Bởi vì bài thơ ấy anh làm khi chưa gặp em mà. Mới tí nị mà yêu cũng dữ ha?

Ngày anh rời khỏi Đà Lạt lần thứ hai.. Em sống trong nỗi nhớ quắt quay, những gì anh để lại đối với em là một kỷ niệm tuyệt vời. Bởi vì em biết chúng mình không còn gặp nhau được nữa. Trong nhưng gì anh để lại, có một bài thơ của anh. Anh không ngờ phải không, nó nằm trong một cuốn sách. Một bài thơ không phải cho em. Em biết thế nhưng vẫn em nghĩ là anh viết cho em. Chắc là anh không còn nhớ đâu. Em chép lại cho anh đây:

GIÒNG SUỐI NHỎ

Ta ngồi bên giòng suối nhỏ,

Nước trong soi bóng trời xanh.

Ta ngồi bên giòng suối nhỏ,

Nước trong thấy cả bóng mình.

Nhưng ta không là trời xanh.

Mà ta mãi chỉ là mình.

Nếu có chăng là suối nhỏ,

Trót yêu một quảng trời xanh.

Trời xanh thì cao lồng lộng,

Ta là con suối vô danh.

Nằm giữa rừng đời vắng lặng.

Có không giòng nước trong lành?

Nhưng trót mang thân làm suối.

Ta xin giữ sạch lòng mình.

Mang theo một giòng nước mọn,

Cho hai vệt cỏ luôn xanh.

Em không gởi cho anh bài thơ đó. Vì manh giấy ấy là tài sản duy nhất mà anh để lại cho em.

            Ơ mà ngộ vậy ta. Anh là một con người được sinh ra và nuôi nấng bởi một giòng sông. Thế mà tại sao lại là một con suối nhỏ. Phải chăng anh muốn thế là vì… em.

            Bài thơ làm em chới với và nó làm em nhớ anh mãi đến bây giờ. Không biết trong hai vệt cỏ ấy có cọng cỏ nào là em. Bây giờ thì mọi việc đều trôi qua, Anh và em, chúng mình đã đi gần hết quảng đời mình mà không chung bước. Lúc đó em nhớ anh, lo lắng cho anh phải lăn qua cuộc chiến tranh tàn khốc, lăn qua cuộc đời đầy những khó khăn. Bài thơ ấy đã cho em một chiêm nghiệm và báo cho em biết rằng anh vẫn an lành. Dõi theo bước chân anh, làm em đôi lúc lạnh sống lưng. Anh chết chắc, nếu như anh không là một con suối nhỏ bé và vô danh. Khoảng thời gian ngắn ngủi mình sống bên nhau, em không hiểu gì về anh ngoài sự dịu dàng hết mức trong cư xử với em và cuồng nhiệt hết sức trong ân ái cùng em. Nhưng rồi, phía sau em anh lại là một con người lơ mơ, bướng bỉnh và ngang ngạnh. Ôi. Không biết em có chịu nổi không đây. Nếu  như ngày đó anh không trở về đơn vị.

Thiệt là tình. Chúng mình liều mạng quá không anh. Xáp vào nhau là cứ chăm chăm vào chuyện yêu đương. Chẳng cần biết thêm điều gì cả. Tuổi tác, họ tên, tính tình và nhiều thứ nữa. Nhưng bây giờ, gẫm lại thấy thế mà hoá ra hay phải không anh? Để bây giờ biết thêm được chút nào là vui thêm chút đó. Kể cả khi biết những chuyện lu bu của nhau. Bao nhiêu năm qua em vẫn cứ cười thầm với cái ý nghĩ là anh chưa bao giờ biết được tên em. Anh đã không hỏi và em cũng không nói. Nhưng để làm gì anh nhỉ? Cái tên có nói được điều gì đâu? Em mang tên gì thì em cũng vẫn là em, vẫn là người được anh yêu, vẫn là người được yêu anh. Và khi anh cần gọi em thì chỉ hai tiếng “Chị ơi!” hay sau này, thỉnh thoảng anh gọi “Em ơi!” là em biết ngay là anh đang cần em. Mà anh thì cũng lạ, cứ gọi hoài, gọi mãi, đã xa nhau biền biệt mà lời kêu gọi ấy vẫn vang vọng trong em. Dù có rất, rất nhiều lần anh không gọi bằng lời. Thế thì, cái tên liệu có cần thiết không? Còn cái bút hiệu này nó mang một điều gì, thì hơn ai hết. Anh hiểu hơn em. Nó chưa bao giờ là một cái tên. Nhưng bây giờ thì nó đang là một cái tên của qua khứ tuyệt vời.

Bây giờ em nói chuyện của em cho anh nghe.

Em qua đây năm 1978 với chồng em. Người chồng cuối cùng như ông thầy bói nói ấy mà. Đoán mò thế mà trúng ác. Vợ chồng em thương nhau lắm. Nhưng bây giờ anh ấy không còn thương em nữa. Anh ấy mất rồi, sau hai mươi bốn năm chung sống.

Em kể cho anh nghe về anh ấy nhé. Anh ấy gặp em cuối năm 1972. Anh ấy còn khá phong độ, dù phải chạy xe thổ mộ để kiếm sống. Mới quen có mấy ngày. Nói đùa với nhau vài tiếng. Thế mà anh ấy, một tay cầm nón, một tay gãi gãi cái đầu rồi hỏi:

- Cô có muốn làm vợ tôi không?

Em cười mà không nói gì. Một lát sau anh ấy nói mà giọng buồn hiu:

- Tôi cô thân, không cha mẹ, chẳng anh em, mà lại nghèo, cô không ưng là phải. Thôi tôi về.

 Em thấy tội tội, nghĩ một hồi thấy thương thương. Em nghĩ “Chắc thằng chả thương mình thiệt. Thôi ưng đại đi. Với lại mình còn một lời hứa là phải cố gắng thực hiện, ít ra là có một mái gia đình, mà đã lâu lắm rồi chẳng có ai thương” Thế là em nói:

- Anh khoan hẵn về. Ở lại uống miếng nước đã.

Cũng bằng cái giọng buồn hiu và nhẹ như gió trên đồi thông vậy. Anh ấy nói:

- Uống làm sao vô nữa cô.

Em nói bằng cái giọng điệu của anh:

- Thì ráng nuốt, nó sẽ vô. Nước có làm mắc nghẹn đâu mà anh sợ?

- Không phải vậy? Nhưng không uống nổi.

- Anh nói thương tôi mà anh uống nước không vô thì sức ở đâu mà thương tôi được.

 Anh ấy tròn mắt nhìn em. Thế là tụi em kéo nhau lên nhà cho anh ấy uống nước để mà có sức thương em. Cho đến một ngày chúng em bàn chuyện làm đám cưới. Tính tới tính lui một hồi chúng em làm một cái đám cưới rất ấn tượng. Anh biết làm sao không? Hai đứa đều thuộc dạng cù bất cù bơ, tiền thì có được dăm ngàn. Đang loay hoay tính toán mà không biết tính làm sao cho ổn? Anh ấy nhào vô ôm em, hôn đại một cái rồi buông em ra và bảo một câu làm em chưng hửng :

- Rồi. Xong. Mình cưới nhau xong rồi.

Em chợt nhớ tới thằng cha thầy bói, em mắc cười quá. Nhưng không dám cười lớn mà chỉ mim mím thôi. Anh ấy tưởng là em thích thế, liền lại ôm em hôn thêm ba bốn cái nữa. Và em đáp lại cũng ra trò. May mắn thay. Lúc đó, em không nghĩ là em hôn anh. Thế là xong cái đám cưới. Sau đó, hai đứa mặc vào một bộ oách nhất trong đống quần áo cũ mèm của mình. Anh ấy đặt em lên lưng con ngựa già và trong lòng anh ấy, chạy nước kiệu quanh quanh thành phố Đà Lạt, rồi dừng một quán nước tìm cái gì đó để uống, để nhìn nhau. Và chỉ có thế. Cái đám cưới của tụi em hoang dã như rừng núi Cao Nguyên dù diễn ra lặng lẽ trong một thành phố rất Tây. Nhưng chúng em cũng có một tuần trăng mật ra trò. Hết ngọn đồi phía sau nhà rồi qua đồi khác. Ôi Đà Lạt có quá nhiều đồi, mỗi ngày một ngọn. Tụi em tha hồ mà yêu nhau. Cũng như anh trong những ngày đầu tiên ấy. Mà em cũng lạ, ưng anh ấy mà không hiểu gì về anh ấy cả, cũng như khi em ở với anh, em nào biết anh là ai. Còn anh ấy, khi qua bên này em mới biết. Anh ấy lớn lên ở trại mồ côi. Nhờ chăm chỉ học hành, anh ấy tốt nghiệp Học Viện Quốc Gia Hành Chánh, với ngạch Phó Đốc Sự. Nhưng vì thân cô thế cô, được bổ làm phó quận hành chánh của một quận tí tè tí mú nào đó thuộc tỉnh Lâm Đồng[iv], chỉ biết lương thôi chẳng biết gì? Rồi một lần nơi ấy bị tấn công, anh ấy bị bắt mang vô rừng hết một năm mới được về. Khi về, không ai cho làm việc nữa, chỉ được phát cho một năm lương. Vừa đủ để làm cho cái thân thể ấy phai dần màu xanh tái. Em có thắc mắc là tại sao với trình độ học vấn như thế mà anh ấy lại chạy xe thổ mộ. Anh ấy chỉ cười. Hỏi riết anh ấy mới nói:

- Thế tại sao em không làm cô giáo mà lại đi trồng hoa? Nếu không chạy xe thổ mộ thì làm sao mà gặp được em. Mà gặp liệu em có chịu ưng một ông Phó quận làm chồng không?

Một câu nói làm em ấm lòng. Em hên thật. Anh ấy cư xử với em cũng chân thành như anh vậy. Nhưng không đến độ quái quỷ, hung dữ như anh. Những gì của anh để lại từ bên ngoài em và cả bên trong em, anh ấy biết hết, nhưng chẳng bao giờ hỏi em một tiếng nào về anh. Chỉ có một lần anh ấy nói, khi chở em trên chiếc xe đạp của anh “Em hãy ôm anh cho chặt vào để em luôn biết rằng anh đang đèo em trong cuộc đời này, chứ không phải đang chạy trên chiếc xe đạp không phải của anh “. Em nín thinh và làm theo. Tất nhiên là phải ôm vượt mức yêu cầu.

Đấy chúng em sống với nhau như thế. Hiểu nhau một cách đại khái về quá khứ của nhau. Vậy mà tụi em sống với nhau ngần ấy năm không một lần cự cãi nào cho ra trò. Chỉ biết vun vén cho tương lai của đứa con. Và lâu lâu buồn quá, kiếm cớ giận nhau một lát cho có màu mè. Lúc qua bên đây rồi. Hai đứa làm đầu tắt mặt tối để nuôi thân, nuôi con, về đến nhà mệt muốn đứt hơi. Chỉ chực chờ có điều gì không vừa ý là hai đứa làm bộ giận nhau. Có một lần, chiến tranh lạnh kéo dài suốt cả tuần, lần này thì thiệt chứ không làm bộ. Hôm đó là ngày chủ nhật. Anh ấy đi loanh quanh đâu đó với bạn bè, rồi về lại nhà. Em đang xem tivi. Anh ấy lục lọi gặp cái gì không biết, rồi hỏi em:

- Cái này là cái gì mà em để ở đây?

Em đang xem tivi và đang giận, nên trả lời cộc lốc:

- Không biết.

Anh ấy lại hỏi tiếp nhiều việc khác và em cứ dấm dẳng với cái từ “không biết”. Anh ấy bước tới bẹo má em, rồi hỏi:

- Còn cái này của ai?

Em gạt tay anh ấy ra và cũng dấm dẳng:

- Không biết.

Anh ấy nhào vô ôm em:

- Vậy là của vô chủ. Hôn bậy một cái chơi.

Ơ. Người ta hôn của vô chủ mà, làm sao mà em phản đối được phải không anh? Thế là chiến tranh lạnh bị sụp xuống như bức tường Berlin. Cái nhiệt độ 12₀ C xem chừng không ảnh hưởng gì đến tụi em. Anh là thợ vẽ chắc anh cũng biết. Ai cũng không thích cái màu đen, màu xám. Như đôi khi cũng phải tô vào, mà lại thấy hay hay. Chúng em như thế đấy. Chúng em cực khổ, nhưng chúng em hạnh phúc. Hạnh phúc đến độ có một thời gian rất dài, em không ngờ là có một thời em đã có anh. Như thế là em đã giữ tròn lời hứa với anh. Vái trời cho anh nỗi cơn ghen. Thử xem nó ra làm sao?

Bây giờ thì tất cả những đau buồn và hạnh phúc đều đã qua đi. Nhưng vẫn còn có một điều tưởng chừng như đã qua, thế mà bây giờ vẫn còn đang ở lại. Đó là giòng sông quê anh. Giòng sông mà em chưa hề tới, nên chưa hề biết ấy. Từ lâu lắm rồi nó chỉ thỉnh thoảng xuất hiện nhưng không ầm ào nữa. Và nó đã trở nên giòng suối nhỏ vô danh mà luôn luôn hiện hữu. Đến bây giờ, nó đang chảy trong em. Càng lúc nó càng sâu thêm. Tiếng sóng vỗ miên man, êm đềm sâu lắng mang về từng chút một nhớ nhung. Và giờ đây đang đầy ăm ắp. Sao lạ thế hả anh? À bây giờ thì em đã biết. Bài thơ đó Anh Viết Cho Em. Sao mà em chậm hiểu thế.

Và anh. Và em. Và lời hẹn năm xưa mình không thực hiện được nữa rồi. Em lo rằng anh đến mà chẳng còn em. Nếu như anh không đến thì em lại lo hơn. Nhưng tất cả mọi thứ thì cũng đã qua và anh còn nguyên vẹn. Mừng quá anh ơi.

 Anh yêu! Em đang viết những giòng này khi mà Thái Thanh đang hát “ Nghìn trùng xa cách, người đã xa rồi. Còn gì đâu nữa mà khóc với cười… “[v] Em đang vui vì biết được anh bây giờ ra sao, làm gì, ở đâu mà không cười được. Em đang buồn vì nỗi nhớ những ngày tuyệt diệu ấy mà cũng không khóc được. Tại sao thế hả anh? Hình như là thời gian đã làm cho người ta quên cả khóc cười. Em đã quá thua thiệt trong cuộc sống lứa đôi rồi. Đến khi gặp anh thì chỉ được tấm lòng mà không thể cùng nhau dàn trải hết một tấm tình. Với lại cũng phải tuân theo số mệnh phải không anh? Ôi cái số mệnh đến là lạ. Bốn ông chồng. Ở đâu mà lắm thế? Ấy vậy mà bây giờ chỉ còn có một, mà chỉ là bóng thôi chớ chẳng có hình. Cuộc đời ác thật. Kiếm được một ông chồng “trần ai khoai củ”. Thế mà cứ vuột mất hoài (?). Hay là em ”xài chồng hao” như lời một người bạn anh hay nói.

Nhưng dù gì thì bây giờ em cũng đã có thể nhớ tới anh, nghĩ tới anh mà không sợ phải có lỗi với anh ấy. Ai bảo anh ấy bỏ em. Phải thế không anh?

Anh này. Ngần ấy năm rồi còn gì? Kể từ ngày mình gặp nhau. Anh đừng có lo, em không có làm cho anh ấy buồn vì cảnh đồng sàng dị mộng đâu. Vợ chồng em có một cuộc sống hạnh phúc thật sự. Em giữ tròn lời hứa với anh mà. Bọn em chăm chút nhau từng chút một. Nuôi dạy con cái rất đàng hoàng. Con em đã ra trường rồi và đã có việc làm.

Anh đừng có mà trợn mắt ra rồi hỏi em “Thế thì những bài thơ đó ở đâu mà ra, cứ một năm thì vài bài”. Em không trả lời được đâu? Nhưng em nói cho anh khỏi phải lo, nó không ảnh hưởng gì đến hạnh phúc của vợ chồng em cả. Nhớ quê hương nên làm thơ vậy mà. À, anh ơi. Mấy người bạn của anh nói lúc này anh nhậu dữ lắm phải không? Em xem cuốn băng anh ngồi nhậu trên sông, sông Cái Lớn phải không anh? Biết bao giờ em được cùng anh thả thuyền trên giòng sông ấy. Nếu điều đó xảy ra chắc là em hạnh phúc vô cùng. Em sẽ rót cho anh từng ly rượu nhỏ, anh sẽ viết tặng cho em những bài thơ và em cũng thế. Không biết khi hạnh phúc quá, con người ta có còn làm thơ được không, anh nhỉ?

Ôi giòng sông mênh mông quá, đẹp quá. Thảo nào mà anh không thể bứt ra, dù đã có một lần, anh đã rất chân thành tự nguyện làm một giòng suối nhỏ. Bao giờ, bao giờ em thấy được giòng sông hả anh? Anh ơi. Chắc anh đọc thư này, anh cũng đang uống rượu trên sông hả anh? Sao lại uống nhiều thế hả anh? Em nhớ, ngày tết năm đó anh uống có một chút mà nhăn mặt, nhíu mày. Thế mà bây giờ… Nhưng thôi, nếu anh thích thì anh cứ uống. Với lại  chiến tranh đã qua lâu rồi. Uống say thì về ngủ chớ có sao đâu? Phải không anh? Nhưng tuổi tác lớn rồi. Uống ít thôi. Nhiều quá bệnh chết nghe anh.

Anh cũng lạ, làm thơ chỉ để đưa cho bạn bè đọc chơi. Nhưng suy cho cùng thì cũng phải. Bạn bè anh kể cho em nghe về cái bài thơ duy nhất được đăng báo ấy, làm em cười nôn cả ruột. Chuyện hay thế mà anh không hề kể cho em nghe. Em có nghe mấy người bạn anh đọc bài thơ của anh viết về cái món ăn đặc sản của sông Cái Lớn. Canh Chua Cá Úc. Chỉ nghe đọc thôi mà muốn ứa nước miếng. Em viết lại anh xem có phải không nghe.

        Cá úc nấu canh chua bần,

Húp vào một muỗng bần thần ngó em.

        Món ngon nhờ khéo nấu, nêm,

Cay, chua, mặn, ngọt êm đềm hương quê.

        Quyết ở lại đây. Hổng dìa,[vi]

Dìa mà nhớ chết thì dìa làm chi ?

        Cam đành ở lại nơi đây,

Giăng câu cá úc. Đêm ngày cùng em.

            Hèn chi. Anh không chịu ở lại với em. Đang đắm đuối nhau thế mà… anh cũng bỏ em để trở về với cái cô biết nấu canh chua cá úc với trái bần. Ôi cả hai thứ, không thứ nào em biết cả. Thì hỏi làm sao mà em có thể yêu anh. Chắc là nó ngon lắm hả anh? Và em đành chịu. Bởi vì em chẳng biết trái bần tròn méo ra sao, cũng không biết cái con cá úc nó như thế nào. Chộp vuột anh là phải rồi.

Anh ơi. Bài thơ sau cùng trong tập thơ của em đấy. Em cố đem cái ngôn ngữ đặc trưng của quê anh vào. Nhưng nghe nó làm sao ấy. Bạn bè của anh đọc. Họ cười. Họ nói chỉ có ba câu hơi giông giống thôi. Nghĩa là mới giông giống được có phân nữa. Phần còn lại biết đến bao giờ em mới có thể viết như là anh đã viết. Anh thấy có đúng không anh. Chắc có lẽ phải biết nấu, biết ăn canh chua cá úc, rồi mới có thể viết được hả anh? Ôi làm dâu Nam Kỳ khó thật.

 Anh ơi. Anh có biết tại sao mà em biết được tin tức của anh không? Chắc là anh không hiểu được. Sau khi chồng em mất. Em nhất quyết phải tìm anh. Ở một mình êng thì buồn có mà chết. Chúng mình hẹn ước ba mươi năm gặp lại, nhưng trễ hết mấy năm rồi. Thế là em đi tìm người quen biết anh. Trái tim em bảo em đến hội đồng hương tỉnh Kiên Giang. Ngay bon. Rất nhiều người biết anh, nhưng vợ cậu Nguyên là người biết rành nhất. Cậu Nguyên là người cùng anh lội qua sông Cái Lớn ấy. Em hỏi chuyện này, chuyện kia một lát là em biết hết. Nhưng cô ấy hỏi lại quan hệ của anh và em. Em trả lời em là vợ anh. Cô ấy đâu có tin. Cô ấy trợn mắt nhìn em rồi nói “Ôi. Trời đất. Ông Hiền là chồng chị? Tôi không tin” Em nín thinh, cười cười.”Ừ. hổng tin thì thôi!” Nhưng cô ấy cũng nhận giúp em liên lạc với anh.

Anh yêu. Anh thiệt là tình, xem mạng mình không ra gì cả. Nếu như lần đó anh không qua được thì có khổ cho em không? Giòng sông mênh mông quá. Rồi còn nhiều chuyện nữa. Bộ hết yêu em rồi sao mà liều mạng dữ vậy. Em nghe mà nổi cả gai ốc. Nhưng thôi. Bây giờ anh vẫn còn nguyên là tốt rồi phải không anh.

Anh có nhớ anh cũng đã hứa với em là anh phải có một cuộc sống thật hạnh phúc không? Vậy thì thế này nhé. Em biết anh đang bối rối đây. Mươi tờ giấy nằm trong cái phong bì em gởi kèm theo, em mong là nó giúp được anh. Một lần này thôi nghe anh. Em sợ hai con mắt của anh trợn lên, trông ghê ghê. Mới bị có một lần mà bây giờ nhớ lại còn run. Không dám một lần nữa đâu. Em cũng muốn gởi cho anh cánh hồng khô mà mình làm gãy khi chúng mình ân ái ngoài luống hoa đó. Anh cũng thật là kỳ. Ái ân thì có nơi, có chỗ, còn anh thì… nhìn thấy em ở đâu là anh bắt em phải chiều anh ở đó. Vậy mà em cũng… thích thú chiều anh. May mà chỉ có thông và gió và sim rừng và quan trọng hơn là sự đồng tình của vạn vật chung quanh. Em nhớ có một lần chúng mình đang ân ái trên đồi, em thấy con thỏ đứng sau lưng anh, đang tròn mắt ra nhìn chúng mình ân ái. Đến khi anh buông em ra thì con thỏ bỏ đi hồi nào em cũng chẳng hay. Không biết nó nghĩ gì anh nhỉ? Bây giờ nhớ lại những ngày đó, em nôn nao cả lòng. Thôi, nhắc lại một hồi là em run tay lên không viết được gì cho anh nữa đâu. Không phải run vì thèm muốn chuyện yêu đương, già rồi run vì chuyện này kỳ lắm, em đang run lên vì cái kỷ niệm tuyệt vời kia và run lên vì nhớ anh ấy mà. Bây giờ nói tiếp về nhánh hồng khô nghe anh. Nó không làm đẹp được cho đời thì nó làm đẹp cho em. Anh biết không bây giờ nó đã đen xỉn, quắt queo không ra hình thù gì nữa. Nhưng mỗi lần nhìn nó là lòng em nôn nao. Cảm xúc mà chúng mình trao nhau ngày đó, trở về không thiếu một chút nào và em… Thôi không nói nữa. Em đỏ cả mặt rồi đây. Đã nói không, mà cứ nhắc hoài. Anh cho em giữ lại nghe anh? Cánh hồng khô ấy. Anh ơi. Yêu thì biết bao nhiêu mới đủ phải không anh? Chỉ có mệt thì nghỉ. Mà em thì chưa mệt. Thôi dừng lại nghe anh. Vì còn phải gởi đi nữa. Chứ nếu viết ra chữ nào anh đọc được ngay chữ đó thì em viết hoài.

À quên. Nhà em bên đây cũng nằm trên sườn đồi. Dĩ nhiên là phía sau cũng có mấy luống hoa và chung quanh thì thông vẫn reo. Những luống hoa đó em chỉ trồng độc nhất hoa hồng. Không bán cho ai, không hái vào nhà, ai xin cũng không cho, mà chỉ để nhìn. Vâng, chỉ để nhìn. Em có ích kỷ quá không anh. Ở đây chỉ có một điều còn thiếu, là chưa có dấu chân anh và một giòng suối nhỏ. Còn trong thân thể em thì những dấu tay của anh, những giọt mồ hôi của anh, hình bóng của anh, sau bao nhiêu năm nhạt nhòa, bây giờ lại rõ nét. Cái mùi mồ hôi và đôi bàn tay quái quỷ, chạm tới đâu thì như điện giật tới đó. Còn trong lòng em, gần một năm nay, cứ nôn nao với cái ý nghĩ, có một lần anh đến đây để cùng em làm gãy một bông hoa. Nhưng biết bao giờ hả anh? Một sự đợi chờ không có cơ may trở thành sự thật. Bởi vì giòng sông mà em chưa một lần biết, dù vẫn ở trong em, vẫn xa vời vợi. Và em chỉ còn có thể tưởng tượng gần như đúng nó rồi. Giòng sông đẹp quá. Anh yêu. Bây giờ em hôn anh đây. Em không chờ lâu được nữa đâu nhé. Nào ráng hôn nhau một cái cho quyết liệt coi. Anh ơi. Anh hãy nhớ dùm cho em, em chỉ có thể viết những giòng này bằng cái tuổi của ngày mới gặp anh. Cuối cùng thì có một điều quan trọng nhất em muốn nói với anh hơn ba mươi năm trước. Bây giờ thì em nói đây. Tình nghĩa vợ chồng của chúng mình chỉ có mười lăm ngày là hợp tình và hợp lý. Và chính vì thế mà nó đẹp mãi đến tận bây giờ. Trên nhân gian này có cặp vợ chồng nào mà không có một lần cự cãi giận hờn. Chỉ có chúng mình thôi. Anh hén? Nhưng dù sao chúng mình vẫn có một thời gian dài trước đó là tình nhân. Phải không anh? Cuối cùng cũng như mọi lần. Hãy để cho em hôn anh lần nữa… lần nữa… lần nữa… lần… Ối mèn ơi. Những ngày kỳ thú cùng anh. Từ lúc đầu tiên cho tới phút cuối cùng. Phút giây nào cũng làm em sởn gai ốc. Bàn tay thô bạo dịu dàng. Đôi môi ngọt ngào tàn ác. Mùi mồ hôi nực nồng mà thơm lựng. Thôi không nhắc nữa. Sợ lắm rồi, nhớ lắm rồi.

                    Bóng tình quân đã xa rồi,

Em bềnh bồng giữa đỉnh đồi. Thông reo.

       Thông reo thì cứ mãi reo,

Mà mong manh cánh tình yêu phương nào.

                   Dư hương vẫn cứ ngọt ngào,

Làn môi hôn đã pha vào quạnh hiu.

                   Màn sương đầy đặn hương yêu,

Mà  bàn  tay  đã  đi  vào  cơn  mơ.

               Chàng theo tiếng sóng xa mờ,

Bao hơi hướm cũ ngẩn ngơ đỉnh trời.

        Thương thương, nhớ nhớ. Chàng ơi,

Cái  đêm  Xuân  ấy  đất  trời  giao  hoan.

Nói nhỏ cho anh nghe. Đây là bài thơ mới nhất em làm được sau khi giật mình tỉnh giấc chiêm bao. Anh biết em thấy gì trong chiêm bao bao không. Em thấy hai đứa mình đang… ở trên đồi thông với con thỏ sau lưng anh.

Nhớ lại những ngày em làm vợ anh, dù chỉ có mười lăm ngày. Đó là một thời gian mà chúng mình trọn vẹn cho nhau. Em biết thế và ấn định như thế. Nhưng khi anh rời đi. Tất cả như sụp đổ trước mắt em. Trong nỗi nhớ quay quắt điên cuồng. Em đã rất nhiều lần tìm ra bến xe hướng về Rạch Giá. Thậm chí có lần mua cả vé xe.Nhưng rồi em chẳng đi đâu cả. Vì quá yêu anh mà em muốn tìm đến, nhưng cũng vì quá yêu anh mà em lại không đi. Ối chà. Bây giờ nhớ lại, mới thấy yêu thiệt cực khổ vô cùng. Nhưng chẳng lẽ vì thế mà không yêu. Phải không anh? Nhưng thôi chuyện đã qua lâu rồi. Giờ đây nếu có trở lại thì chẳng qua là một thoáng quan hoài.

Cuối cùng thì em đã bình tỉnh lại. Và rồi tức cười với những gì mình đã viết và cả anh nữa. Ngày xưa ấy, anh nhớ không? Việc yêu đương mà em phải chỉ dẫn cho anh từng li từng tí. Mà anh cũng thông mình thật. Vừa nói xong là thuộc liền, làm bài tập không chê vào đâu được. Giỏi.

 Ôi. Một bức thư mang một ngữ điệu như thế này thì liệu có phải là của một bà già không nhỉ? Ấy thế mà nó đã được viết ra bởi một bà già. Thôi thì, em gởi đi tất cả. Xem như đây là những xao động sau cùng của một đời người. Mong anh nhận cho.

               Người Góa Phụ Trồng Hoa.

Ôi bạn bè tôi. Bộ thừa thời gian lắm sao mà cả bọn hè nhau công khai lai lịch, hành tung của tôi một cách vô cùng thô bạo. Để giờ đây, tôi đang cầm trên tay một bức thư viết với một giọng điệu như đùa, như giỡn với quá khứ, với những phương ngữ Nam Kỳ đầy cố gắng. Nhưng càng đọc thì tôi lại thấy không phải thế. Một tình nhân kiêm vợ cũ, tuổi ngoài sáu mươi mà viết một bức thư tình như thế đó thì đến tượng đá cũng phải ngữa nghiêng, nên chẳng có lý do gì mà tôi không nghiêng ngữa. Quá khứ đã hiển hiện trong buổi chiều chếch choáng hương men. Thời gian và cuộc sống đã biến chúng tôi thành cố nhân của nhau. Chúng tôi đã cố quên, nhưng có lẽ là không được. Chỉ là cất dấu vào một nơi nào đó thôi để mà yên lòng vào chốn đa đoan. Một lần nữa, tôi lại không phải là người gợi mở. Bổng nhiên tôi thảng thốt. Tôi chưa bao giờ, dù chỉ một lần trong ý nghĩ, tôi sử dụng hai từ “anh, em“ với Ng.P.Thoa. Trong khi đó thì… Tôi ngại ngần vì cái gì ? Tôi không rõ trong những lúc cuống quýt nhau khi ái ân, tôi có buột mồm gọi lên hai tiếng em yêu hay là em gì gì… không nhỉ? Hay là vì chưa bao giờ tôi xem Ng.P.Thoa là vợ, dù trong mười lăm ngày ấy tôi chấp nhận chuyện vợ chồng. Hoặc là lâu quá rồi… quên. Không. Có một lần, hoặc nhiều lần, bên luống hoa hồng, trên đồi thông hay ở đâu đó. Tôi xưng anh và gọi chị ấy bằng em.

Có bao nhiêu bài thơ tôi làm và tôi đã lãng quên trong cuộc đời mình. Và chúng lác đác trờ về bằng những kiểu thức không giống ai. Tôi không nhớ, tôi viết bài thơ này trong trường hợp nào và tại sao tôi viết thế. Và từ bài thơ ấy Ng.P.Thoa đánh giá cuộc đời tôi đúng y như là luôn ở bên tôi. Ôi tôi chỉ là một giòng suối nhỏ vô danh ở một nơi xa lạ thôi sao? Tôi không là một giòng sông như sông Cái Lớn nữa là. Hèn chi. Cả một đời, chưa bao giờ tôi yêu biển, dù chưa bao giờ ghét. Tôi đúng là con suối nhỏ vô danh trong trời đất mênh mông. Chấp nhận thôi.

Bổng dưng tôi chợt nhớ lại, mấy mươí năm tôi luôn thực hiện cho chính mình một nghi thức dành cho một việc. Tắm. Đừng ai cười khi tôi đã cường điệu việc này. Tắm, ai cũng làm, thậm chí có người say mê nó và tốn hàng núi tiền vì sự hưởng thụ này. Còn tôi, tôi nhận ra cái thú vị tuyệt vời này trong cái lạnh cắt da của trời Đà Lạt đêm ba mươi Tết. Sau cái lạnh suốt thịt da ấy là cái ấm áp nồng nàn, một phản ứng sinh lý của cơ thể và sau đó là… Để rồi từ ấy cho mãi đến sau này, tôi thực hiện việc tắm táp cho mình bằng một thái độ cẩn trọng, kể cả trong trường hợp không thể thực hiện được theo ý mình.  Một sự cẩn trọng vô thức dành cho bản thân và cho điều gì nữa. Tất nhiên là tôi không rườm rà hay không đủ điều kiện để rườm rà. Nhưng tôi luôn luôn chuẩn bị cho cú tắm táp của mình rất tinh tươm trong điều kiện mình có. Và bao giờ cũng thế, khi đến một ngôi nhà mới hay vào một khách sạn cái tôi lưu ý trước tiên là cái phòng tắm. Và cũng dăm lần tôi tôi đánh giá một ngôi nhà của ai đó qua cái phòng tắm, nếu như có thể. Việc thứ hai là yêu đương, dù người bạn tình là ai, kể cả một cô gái bán hoa, tôi luôn luôn thực hiện việc ái ân bằng một thái độ vô cùng nghiêm túc. Vì vậy luôn gặp những tình huống buồn cười đến sượng mặt và bổng nhiên tôi trở thành một con người “đạo cao đức trọng” đến là khổ sở, chưa kể khi gặp cái cô trang điểm quá kỹ càng mà tôi thì lại dị ứng với phấn son. Có lẽ vì thế mà tôi rất, rất ít khi lui tới các xóm yên hoa. Ấy vậy mà có tới hai vợ rưỡi và ngần ấy cô bồ. Thế có mắc cười không?  Nhưng bây giờ thì tôi đã rõ. Ôi cái việc nhỏ như cây kim ấy, thế mà mấy mươi năm mới hiểu. Ng.P.Thoa là cô giáo của tôi mà. Và rồi cuối cùng. Tôi nhớ ra. Đôi môi. Đôi môi. Đã có đôi lần tôi thoáng nghĩ. Đó là phương tiện tuyệt vời mà tạo hóa ban cho con người. Chúng tôi đã từng sử dụng để đi đến cùng trời cuối đất trong cái vũ trụ hạnh phúc của mình. Hơn ba mươi năm nay, mỗi người một hướng. Nhưng chúng tôi chưa bao giờ nói với nhau một lời dơ bẩn, chưa bao giờ nếm những món ăn chưa phải của mình. Và vì thế chúng tôi cũng đã đi qua khắp nẻo tang thương để tìm kiếm sự an lành. Để giờ đây cả hai cùng an lành với một tình yêu của mình. Nhưng tôi thì đã, đang và chắc có lẽ sẽ còn đối diện với biết bao hung hiểm đến từ những đôi môi.

Còn nữa. Tôi đang nhớ lại một thứ chẳng liên quan gì đến bức thư này. Trong những ngày ở Đà Lạt, tôi có những suy nghĩ về mình ở quán café, ở ven đường, bên gốc thông hay bên những bụi sim rừng hoặc ven bờ suối nào đó. Chắc có lẽ bài thơ ấy tôi đã làm trong những lần lang thang như thế. Những suy nghĩ ấy chỉ đến một đôi lần và rồi không bao giờ xuất hiện nữa cho đến hôm nay. Cuộc sống đã dẫn dắt, đùn đẩy tôi đi hay tự bản thân mình. Tôi cũng không biết nữa. Bây giờ, qua bao nhiêu năm, tôi thực sự càng lúc càng xa dần những ước muốn ban đầu. Những người cùng thế hệ với tôi, đã có biết bao người đã ăn nên làm ra với ước vọng của mình. Họ viết văn, họ làm thơ, họ soạn nhạc, họ làm ruộng, làm rẫy, mua bán hay sáng chế, sản xuất cái gì đó… rồi làm giàu. Thậm chí, làm quan, mà quan to nữa kia. Khi đọc báo, tôi thường lưu ý tới những người sinh năm 1947, kể cả người nước ngoài. Ôi. Toàn là quan to hay những người thành đạt. Thỉnh thoảng, cũng có vài tên ăn hại đến độ nổi danh. Tôi cũng biết, hiện tại trong nhân gian này. Những tên sinh năm 1947 đâu phải ít ỏi gì. Họ làm rất nhiều thứ cho đời, rất nhiều thứ cho mình. Tôi cũng viết văn, làm thơ, và viết nhạc, thậm chí còn tô tô, vẽ vẽ tứ lung tung. Nhưng chỉ là một thứ rong chơi, cùng lắm là làm cho một ai đó đăm chiêu một thoáng rồi thôi. Tôi mặc nhiên cảm thụ những thành quả của rất, rất nhiều người trong cuộc sống, để rồi cũng không ít buồn phiền vì thấy mình chẳng giống ai. Họ tài thế nhỉ? Còn tôi thì không. Nhưng tôi vẫn sống, vẫn quắt quay với bao nhiêu hệ lụy. Tôi là ai? Tôi làm gì được cho tôi? Tôi làm gì được cho người? Tôi chợt hiểu, ai cũng có thể làm được những điều mình muốn, tôi cũng thế. Thế thì tại sao tôi như thế này. Lơ đễnh trong việc làm, lơ mơ trong cuộc sống. Đó là việc duy nhất tôi làm được tinh tươm (!?). Thế nên tôi sạch trụi. May mà vẫn còn một thứ, mà thứ này thì luôn luôn có sẵn. Say đắm những bông hoa dại và màu xanh cây lá. Thế mà chưa bao giờ tôi trồng được một cây nào, dù là một cây ớt hiểm để có chút cay cay cho ngon miệng bữa cơm. Cám ơn Ng.P. Thoa. Cám ơn bức thư có mùi nhựa thông. Nhờ có Ng.P. Thoa mà tôi hiểu được mình thêm chút nữa.

Cuối cùng tôi cũng phải trở về ngôi nhà bừa bộn của tôi để viết và gởi đi những ý nghĩ của tôi dành cho Ng.P.Thoa. Không hiểu vì sao mà tay tôi lại run rẩy khi bỏ vào thùng thơ cái ý nghĩ này.

Cám ơn… Ng.P.Th đã gởi cho tôi một thông điệp. Dù rằng cái thông điệp ấy rất lung tung. Nhưng tôi biết tại sao nó lại thế? Bởi vì những ngày tháng đắm say ấy vẫn còn nguyên vẹn và Ng.P.Th đã làm tròn lời hứa với lòng mình. Ít ra là mặt hình thức. Ng.P.Th quá lắm. Một sự quá lắm làm chết điếng lòng tôi. Tôi hoàn toàn không ngờ những gì tôi để lại cho Ng.P.Th lại lớn lao đến thế. Đối với tôi, sự trở lại của Ng.P.Th một nỗi buồn hay là một niềm vui? Tôi cũng không biết nữa. Tại sao lại thế? Cô giáo của tôi.

Mười lăm ngày chúng ta là vợ chồng. Cộng với trước đó, bao nhiêu ngày là tình nhân. Bao nhiêu năm qua tôi không hề nhắc nhớ, tôi không hề nghĩ tới. Hay đúng hơn là không dám. Hãy tha lỗi cho tôi. Không phải vì lời hứa với Ng.P.Th, mà vì nơi nào tôi bước chân qua cũng để lại nhiều hệ lụy và…

Rồi hôm nay, thay vì ngồi viết một lá thư có một cái giọng điệu nồng nàn, thanh thản như Ng.P.Th đã viết. Thì tôi lại phải loay quay với những ngụy biện ân tình. Trong khi hạnh phúc của tôi thì… biết nói sao đây? Thỉnh thoảng nó có một ít cụ thể, còn lại thì mơ hồ. Còn mấy tờ giấy màu xam xám, không phải là thơ, không phải là thư, đựng trong cái phong bì nhỏ ư? Tôi lại cũng chẳng biết nói sao? Bởi vì, tôi vừa hiểu mà vừa không hiểu tại sao Ng.P.Th gởi nó kèm theo. Tôi rất sợ những loại phong bì như thế. Nhận cũng như đưa. Ng.P.Th biết tại sao không? Khi nhận, tức là trước đó mình nhận cái te tua. Khi đưa, thì là người khác đang te tua. Cái ý nghĩa tương trợ, ý nghĩa tình cảm chỉ là một cái phong bì không giá trị thực tiễn nếu nó chẳng có gì ở bên trong. Mà ở bên trong thì manh giấy mỏng tang đó như là một tờ giấy chứng nhận hộ nghèo được gởi cho người nhận. Ôi ước gì đừng ai phải nhận, đừng ai phải đưa những cái phong bì loại này. Tại sao trong cái phong bì này không chỉ là những gì Ng.P.Th viết cho tôi và một mùi nhựa thông của quá khứ? Tôi nói, Ng.P.Th đừng giận. Những tờ giấy ấy quả tình giúp tôi nhiều việc, nhưng nó làm cho mùi nhựa thông bớt thơm. Ng.P.Th thừa biết điều đó mà. Phải thế không? Tôi không trách Ng.P.Th. Tôi chỉ buồn cho mình. Thế thôi. Tôi viết ít, bởi vì không thể viết nhiều. Lưng vốn cạn rồi, Ph.Thoa có hiểu tôi muốn nói gì không?

Cuối cùng. Đối với Ng.P.Th. Bao giờ tôi cũng vẫn là trẻ con. Hiện tại, tôi cũng đang có những nghĩ suy, những mơ ước về Ng.P. Th, cũng rất trẻ con. Và chỉ có thế. Chúc Ng.P.Th vui vẻ và nhiều may mắn. Mọi chuyện đã qua rồi. Xin đừng về. Bởi vì nếu như Ng.P.Th. có mặt thì mọi chuyện lại phải bắt đầu và không có bất cứ một chuyến xe nào làm nổi cuộc chia ly. Mà như thế có nghĩa là cay đắng. Tôi thì quen rồi như với Ng.P.Th thì tôi không chịu nổi.

Khi bệnh tình của vợ tôi đã qua đi thì tôi bước vào một khó khăn khác. Giải quyết hậu quả của những cơn đau để lại. Khi vợ tôi nằm mê man. Không ai đòi nợ. Nhưng bây giờ lại là lúc tôi và những người tôi mang nợ phải nghĩ đến cái món nợ của tôi. Điều này hoàn toàn đúng thôi. Nhưng với tôi là một điều tôi không còn kham nổi. Khách hàng thì thưa vắng, vốn liếng không còn. Tôi bắt đầu viện dẫn đến những ngày đầu tiên rời khỏi nhà tù với hoàn cảnh không một cắc lộn lưng. Viện dẫn để tự an ủi mình. Nhìn cơ ngơi nhỏ bé đã tạo dựng được để trấn an và cuối cùng là… tiếp tục lơ mơ. Tuy vậy tôi cũng cố gắng bằng cách khi mua của ai, mà tôi còn nợ, một món đồ. Ngoài việc móc tiền ra trả món đó thì gởi trả thêm một ít nợ cũ. Nhưng điều này làm rất thưa. Một kiểu dụ khị người ta. Biết thế nhưng phải làm. Không làm thế thì làm sao?

Cứ thế, tôi chập choạng đi qua những khó khăn của mình. Bé Lương đã học cấp hai. Con tôi đang có những cái nhìn về cha nó. Vợ tôi thì đang bắt đầu trở lại những cố hữu của mình. Vợ tôi bắt đầu những ca cẩm những quá khứ lu bu của tôi trước và sau ngày cưới. Trước kia thì với tôi và bây giờ là con. Tôi đã nhiều lần nói như năn nỉ “ Nếu những việc đó, em cho là lỗi của tôi. Thì em hãy nói, chì chiết, ca cẩm thế nào thì tùy. Nhưng đừng có nói với con. Nó biết gì về chuyện đó. Hãy để con trưởng thành rồi. Lúc đó em tha hồ”. Nhưng hình như không hiệu quả. Và tôi phải đón nhận những cú ghen tương bóng gió như trời long đất lỡ. Con bé thì chẳng biết phải nghe ai và tôi thì bức rức. Thân thể tan tác vì bệnh tật, nhưng cô ấy chưa bao giờ biết cho nó nghỉ ngơi. Tôi không biện minh cho mình, không đổ thừa cho số phận. Tôi chịu đựng và… chịu đựng. Bởi vì phản ứng lại thì tội nghiệp con. Nhưng sự yên lặng thì cô ấy tin là tôi có thật và cứ thế mọi việc cư tiếp tục và tôi thì càng lúc đầu óc mụ ra. Suy cho cùng. Chưa bao giờ tôi chủ động làm cho cuộc đời mình rối rắm. Chẳng qua chỉ là một kẻ nặng tình. Đã đôi lần tôi tự sỉ vả mình khi loáng thoáng trong đầu có ý nghĩ ly hôn. Biết bao nhiêu thứ ràng buộc. Tôi đành chịu, thế thôi.

Và vì thế. Quá khứ nương theo thời cuộc và đời sống dễ dãi hè nhau trở lại. Những người mà một thời có với tôi tình cảm bạn bè và tình cảm trên bạn bè, cả những người có một thời cùng tôi giận dỗi. Thời gian làm cho mọi thứ mờ đi. Nhưng khi gặp lại thì mọi thứ trở nên đẹp ra và lắng sâu thêm. Điều này thì đúng thôi. Quỹ thời gian chúng tôi không còn nhiều nữa. Họ đến và nhìn tôi ái ngại, cảm thông. Nhưng với vợ tôi, thì những người bạn từ trên trời rơi xuống (?) này làm cho cô ấy thêm thắc mắc. Và cũng như mọi khi, những thắc mắc ấy nạp thêm năng lượng cho cái máy cằn nhằn, quậy quạng.  Cha con tôi lãnh đủ. Hậu quả là bạn bè ngại ngùng khi tìm đến, khách hàng bỏ chạy mất tăm hơi. Trong khi tôi phải làm việc để nuôi nấng một tấm thân còm của tôi, một thân thể đau yếu của vợ và một non dại của đứa con trong vòng tay mình. Vì vậy, tôi phải cần có chỗ để nương vào. Đó là củng cố tính lơ mơ và cái gọi là hạnh phúc phía bên kia sông. Và cuối cùng là cơn đau thứ năm của vợ tôi, một cơn đau hứa hẹn cho những cơn đau kế tiếp. Vợ tôi hoàn toàn không hiểu được cách tự chăm sóc mình. Tôi vượt qua được, hầu hết là do sự tương trợ của nhiều người. Ôi. Tôi ơi là tôi.

Riêng tôi thì vẫn thế. Tôi tìm quên bằng cách ngắm nghía mọi người chung quanh, cuộc sống chung quanh. Tôi nhìn, tôi nghe, tôi thấy… và tôi có thái độ. Nhưng thái độ của tôi càng lúc càng nhẹ nhàng đi và có những lúc gần như chẳng có thái độ gì. Và thái độ cuối cùng mà tôi lựa chọn là đọc sách và… làm thơ.

Nhưng sự dồn nén ấy lại…

Tôi thấy một mình tôi ngồi đối diện một tòa dinh thự lộng lẫy, phía sau lưng là một quảng trường mênh mông. Trên đầu tôi là một tấm banderoll có một nội dung như sau: ” Chúng tôi muốn chấm dứt ngay: 1- Tình trạng nhận và đưa hối lộ. 2- Tình hình giáo dục lôm côm, tùy tiện. Học trò học chí chết nhưng vẫn dốt 3- Giới y dược đang đú đởn trên nỗi đau của người khác“. Tôi không rõ từ đâu mà có tấm banderoll này. Nhưng chắc chắn không phải là của tôi, dù rằng cái nội dung thì đúng ý tôi. Phải công nhận tấm banderoll rất đẹp. Tôi thấy có nhiều người đến nhìn tôi. Một số ít bỏ đi, một số người khác, nhiều hơn, lại đến, lặng lẽ ngồi xuống sau lưng tôi. Thỉnh thoảng tôi quay lại nhìn. Mọi người càng lúc càng đông, đông dần… đông dần cho đến khi tôi không còn thấy gì nữa cả, chỉ người và người. Tôi không thấy một khuôn mặt nào vui vẻ. Tất cả đều trầm tư. Hốt nhiên, tôi nghe tiếng loa phóng thanh “Xin cô bác tham gia hãy giữ trật tự và im lặng“. Tiếng loa phát ra đều đều. Bổng tôi một rừng Cảnh Sát ập tới vây quanh và có tiếng loa yêu cầu giải tán. Tôi vẫn im lặng, đoàn người vẫn im lặng. Nhưng bên trên lại xuất hiện một rừng bande roll, biểu ngữ cùng một nội dung đỏ rực trườn lên từng đợt… từng đợt… như những ngọn sóng dữ dội. Những khuôn chữ trắng lấp lánh, lấp lánh nhưng một dãi ngân hà xuất hiện trên nền trời còn rực đỏ ráng chiều. Nhưng im lặng đến rợn người. Và hai viên cảnh sát đến xốc nách, lôi tôi đứng dậy.

Tôi choàng tỉnh, mồ hôi vả ra. Thì ra là một cơn mơ. Cái gì ẩn ức trong tôi làm cho tôi có một giấc mơ như thế. Tôi nhìn lên nóc mùng và nhớ lại toàn bộ giấc mơ với một cảm giác vừa phấn kích vừa sợ hãi. Tôi tự trấn an nhủ thầm “Chỉ là một giấc mơ và mình vẫn ở nhà? ” Một thời gian dài tù tội vẫn còn nằm trong ký ức và đang làm tôi sởn gai ốc trong đêm. Tôi không hiểu gì cả. Tại sao có nhiều người như thế. Đã từ lâu lắm rồi tôi có quá đủ khó khăn, thời gian đâu để những suy nghĩ “trời ơi đất hởi” này len vào đầu. Ôi nếu là sự thật, không phải là một giấc mơ thì điều gì sẽ xảy ra? Tôi sợ những ngày tháng tội tù, nhưng tôi vẫn phẫn nộ trước những cảnh đời tráo trở. Tôi lặng yên. Hay là sự lặng yên ấy lại là sự dồn nén quá nhiều, nên đành xả xú páp với hư không. Cuối cùng, tôi vẫn không ngủ được. Cứ thế nằm suy nghĩ vẩn vơ chờ sáng. Vái trời giấc mơ kỳ cục kiêm kỳ diệu này chỉ đến một lần. Quá đủ sợ hãi, quá đủ hân hoan cho tôi. Đừng bao giờ nó đến với tôi lần nữa và cũng đừng bao giờ là hiện thực. Tại sao tôi nghĩ thế? Thì ra trong cuộc sống yên bình vẫn còn có lắm điều làm cho người ta bực bội. Những con người đã từng đi qua chiến tranh không mong muốn những yên bình mất đi và từ đó sự phản kháng chỉ còn trong giấc mơ. Họ không muốn có những cuộc tụ tập đông như thế, rất dễ bị người lợi dụng. Tôi biết quá rõ điều đó. Và nó sẽ làm cho cuộc sống khó khăn, phức tạp hơn. Tôi cố nhớ lại, cố hình dung xem trong giấc mơ ấy có những khuôn mặt đầu gấu nào nhận tổ chức biểu tình thuê. Không, không ai cả. Tôi chợt hiểu ra là “Yên lặng không có nghĩa là đồng ý”. Ôi một kinh nghiệm đến não lòng. Nhưng tại sao lại có một giấc mơ như thế? Phải rất lâu sau tôi mới hiểu. Tôi đã cố lơ mơ, tôi cố quên mọi thứ để chỉ nghĩ đến mình, những chuyện có liên quan đến mình. Thế mà cũng không xong. Tôi đã cố nén xuống khi nhìn, khi thấy, khi nghe những cảnh đời trái tai gai mắt, những thứ ngược ngạo khốn nạn, những dối trá lọc lừa của những con người quyền cao chức trọng. Thậm chí còn tự nhận là tri thức, là đạo đức. Đúng. Có một bộ phận không nhỏ như thế đang khuynh loát cuộc sống. Tôi cố tin cuộc sống này còn có nhiều điều đẹp đẽ hơn. Và từ đó, tôi cắm cúi vào những khó khăn của mình, tiếp tục đi trên con đường lơ đễnh để làm thơ, để bấu víu vào một hạnh phúc mong manh, một trách nhiệm mơ hồ. Và cả những ước vọng, tin tưởng vào một tương lai tốt đẹp hơn, dù trong tương lai ấy rất có thể sẽ không có tôi, tin tưởng để nén xuống lòng mình bao nhiêu điều bực bội, đẩy khỏi đầu óc mình những ý nghĩ quạu quọ như là thái độ của một người theo trường phái vô vi. Nhưng rốt cuộc những thứ đã qua lòng, qua óc ấy đã tạo nên những vết hằn. Và bây giờ thành một cơn mơ để mà đổ mồ hôi hột, để mà sởn gai ốc và để mà… hân hoan. Tôi biết có nhiều người, rất nhiều người trên đất nước này có một ý nghĩ như tôi, nhưng họ có một giấc mơ như thế không. Những bực bội, xấu xa thì tích tụ, những hài lòng, tốt đẹp lại tản mạn đi. Cuộc đời cứ như thế mãi chăng? Thôi thì, chỉ còn một cách là tôi đồng ý với sự yên lặng của tôi. Nhưng cái đầu của tôi không yên lặng khi mà tai mắt cứ ngắm ngó, nghe ngóng những hình ảnh, âm thanh trái khoáy để buộc cái cái đầu ngẫm nghĩ lung tung. Một đảng cầm quyền của giai cấp công nhân, thế mà có biết bao nhiêu người công nhân bị cái kinh tế thị trường bóc lột bằng mọi hình thức; lương thấp, tăng ca, không hợp đồng lao động, không bảo hiểm, không có môi trường làm việc tốt và không cả công đoàn để bảo vệ đúng mực những quyền lợi thiết thân hoặc có thì hoạt động cầm chừng, lơ mơ vì lý do gì thì ai cũng hiểu. Cũng may là trước mắt, bên tai còn có bao điều đẹp đẽ, còn những con người có tấm lòng trong với những nụ cười. May mà mồm tôi ít khi nhóp nhép còn hai tay thì kềm chế những ngọ ngoạy  lung tung. Tôi cố mà quăng đi những ngẫm nghĩ trong đầu để tìm giấc ngủ.

Cuối cùng, không hiểu tại sao tôi lại áo quần ra phố. Những cơn gió cuối năm se se lạnh. Ồ gió chướng rồi. Tôi đi một mình trong cái im lìm mà không vắng lặng của đêm khuya, cái đầu được thoát khỏi những ngẫm nghĩ nặng nề. Không phải để trống không mà để tiếp tục nhìn ngó quanh quanh và lại ghi nhận những hình ảnh diễn ra trong phố khuya. Cứ thế, tôi đi cho đến khi gặp một cô gái mặt đầy son phấn rủ rê tôi. Cô rất trẻ mà đang úa tàn, chính điều này và ánh mắt buồn hiu vì nhiều lẽ, làm cho tôi cảm thấy cơn gió như lạnh hơn. Tôi mời cô đi uống café. Rồi vừa uống café vừa bâng quơ nói với cô vài câu tếu táo nhát gừng, bâng quơ nghe cô nói liên tu những điều nửa có nửa không. Nhưng tôi cũng nghĩ, dù thật hay hư cái nào cũng đã và đang làm cho cô tan nát. Cái thật làm cô tàn tạ tấm thân, cái hư làm cô héo úa tâm hồn. Rồi khi ly café và bình nước đã vơi, bao thuốc lá được đốt gần phân nữa, tôi trả tiền café, phần tiền còn lại của tờ giấy năm mươi ngàn cuối cùng trong túi tôi để lại cho cô và ra về.

Lại không ngủ được, tôi bật máy và gõ. Những giòng chữ hiện lên như những gì tôi đã thấy đã nghĩ khi long rong ngoài phố, cơn gió chướng len qua cửa sổ như đùa đẩy tay tôi chạy lăng quăng trên bàn phím.

                                  BÁN DẠ HÀNH

Ôi. Phố khuya buồn… hề. Buồn quá đỗi

Ta đi tìm gì… hề. Một vầng trăng

Và một vầng trăng… hề. Không thấy nữa

Còn lại nỗi buồn… hề. Lòng rưng rưng

                                 ***

Đêm vào khuya ta chợt long rong phố,

Chói chang hàng cao áp xóa mờ trăng.

Nên bày biện những cảnh đời ngộ nghỉnh?

Khoắc khuya làm bao tổ ấm băn khoăn.

Những đống rác bên lề đường nhấp nhổm,

Phất phơ chào theo những chiếc xe qua.

Có cả những chiếc lá vàng héo úa,

Cũng lạc loài tàn rửa mấy bông hoa.

Người bới rác trên mình manh áo rác,

Lục lọi trong thải loại của nhân gian.

Những bẩn thỉu hình như còn sót lại…

… một  chút  gì  vui  cho  kiếp  cơ  hàn?!

Thấp thoáng áo dạ quang người hốt rác,

Tiếng chổi khua thao thức mặt đường khuya.

Cho phường phố đón ban mai sạch bóng,

Ai  biết  ai  không  trên  lối  đi  về.

Đêm ngở vắng thế mà không im ắng,

Hàng ăn đêm thưa khách đến buồn buồn.

Thùng  mì  gõ  mỏi  mòn  âm  xực  tắc,

Khàn tiếng rao gánh nằng nặng phố phường .

Và ai nữa dở hàng đêm trống vắng,

Giọt mồ hôi tránh luật lệ giao thông.

Ôi đêm mông mênh cho ngày chật hẹp,

Đêm người thưa, người thưa có mủi lòng.

Cứ lác đác ngược xuôi trên đường phố,

Những chuyến xe tất tả buổi chợ mai.

Những tươi ngon ẩn mình sau lớp bạt,

Mà lại không che chắn giọt mồ hôi.

Ai lơ đãng dưới hàng hiên ngắm ngó,

Tìm gì trong khuya khoắc chẳng im lìm.

Hay đang đợi người đi quên trở lại,

Hay như ta mất ngủ ngắm nhìn đêm.

Ai thẩn thơ ngồi yên nhìn khói thuốc,

Ngẫm nghĩ chi mà có vẻ ngần ngừ.

Khung cửa hé như mõi mòn chờ đợi,

Làn khói bay nằng nặng một ưu tư.

Trên cao cao những ngôi nhà lộng lẫy

Lác đác đèn thao thức giữa màn đêm

Giàu có thế, thiếu chi không ngủ được

Trăn trở gì giữa nệm ấm chăn êm

Ai tìm giấc hiên ngoài trên chiếu rách,

Nhà ở đâu? Ở đâu gọi là nhà?

Sao lại thế. Nếu mưa về gió đến,

Liệu có làm tàn lụi giấc mơ hoa?

Và  đâu  đó  những  nụ  cười  đú đởn,

Chân xỉn say nghiêng ngã bóng trên đường .

Tàn thuốc đỏ theo gió đùa chấp chới,

Bước chân nào cũng có cái gì vương.

Thoảng trong gió cái ngáp dài thiếu ngủ,

Như  hoà  theo  cái  lạnh  sắt  se  về.

Ta vẫn bước hỏi mình đi đâu vậy,

Ôi phố phường. Ôi ánh mắt đêm khuya.

Bước chân kéo ta dần qua phố vắng,

Nhìn bâng quơ. Tất cả phía sau rồi.

Đành quên vậy… Phố lào xào trăn trở,

Những  lào  xào  như  có  cái  gì  rơi.

Cái gì rơi nào ai mà biết được,

Và hình như không phải một niềm vui.

Làm lan tỏa vướng vào người trên phố

Cứ  lào  xào  như  có  cái  gì  rơi.

Nên còn ai chờ ai bên hiên vắng,

Ôi. Một người con gái tuổi đôi mươi.

Em son phấn không che cơn mệt mỏi,

Cũng bung ra không tươi tắn. Nụ cười.

Em nhìn ta ánh mắt buồn bén ngót,

Hắt  hiu  đèn  lấp  lóa  nỗi  xót  xa .

Để kêu gọi những cơn tàn phá mới,

Chập choạng theo những cơn gió sa đà.

Em quá trẻ để úa tàn hương sắc,

Nét xuân tươi đời dập nát bao cành.

Ta già cỗi mà em không nhìn thấy,

Giọng hững hờ vô cảm ”Đi không anh?“

Sức  ở  đâu  để  mà  đi  đứng  nữa!

Thôi mời em làm một cuộc tâm tình.

Ly  café  và  một  bao  thuốc  lá,

Đêm khuya buồn một hơi ấm mong manh .

Em ngồi kể ta nghe đời son phấn,

Giọng lạnh tanh mà lất phất ngậm ngùi.

Thật hay  giả chỉ có em biết rõ,

Nhưng đời em thì liệu có gì vui ?!

Ta cũng biết có một điều chắc cú,

Là trong lòng em lắm nỗi lo toan.

Những nỗi lo không một ai hiểu được,

Nên mắt em mới ăm ắp u buồn.

Những miếng giấy mỏng tang em mong có,

Đem xác thân cho thiên hạ bào mòn.

Manh giấy ấy đổi cơm không lấp đủ ,

Vào cuộc đời theo từng phút héo hon.

Son phấn với áo quần thì không thể,

Làm cho em thêm rực rỡ hơn người.

Cũng chẳng đủ sáng thêm đời tăm tối,

Dù ánh đèn vẫn chấp chới không thôi.

Ta biết em cần một vòng tay ấm,

Cần đôi môi và hơi thở nồng nàn.

Cần cả những giản đơn từng ruồng bỏ,

Nhưng ánh đèn cao áp lại chói chang.

Những bàn tay đến với em nhiều lắm,

Những bàn tay kinh tởm đến không ngờ.

Những hơi thở mang đậm mùi súc vật,

Xua vào em tràn ngập những bơ vơ.

Son phấn, nước hoa, mồ hôi, nước mắt,

Rượu và bia và cả những dư thừa.

Cuộc truy sầu, không mà như hẹn trước,

Ướt đẫm em rồi như hoa dưới cơn mưa.

Em lếch thếch men quanh bờ sáng tối,

Hất mặt lên khỏa lấp nỗi muộn phiền .

Ai  ai  đã  đưa  tay  rồi  rụt  lại,

Mỗi một lần, lập bập nỗi đau riêng.

Em đã đi qua cuộc đời muôn lối,

Trăm gian nan chưa được một đắm say.

Vất bỏ hết những đọa đày đi nhé,

Nắng mưa vào cay xót sẽ dần phai.

Biết đâu mưa sẽ làm chồi non hé,

Và một ngày lá sẽ biếc màu xanh.

Những sợi nắng sẽ làm đôi má rám,

Nhưng trong tim lại ấm chút ân tình.

Chút tình ấy nhỏ nhoi nhưng vẫn thắm,

Và em ơi. Cần thiết biết nhường nào.

Trong sâu thẳm buồn đau xin hãy cố ,

Xóa đi em. Giành lại những xôn xao.

Nếu mãi thế phố khuya buồn thêm mãi,

Xin nghe ta đừng đổ tiếp ngậm ngùi.

Hãy cắn răng bước dần qua lối khác,

Dẫu  thế  nào  cũng  có  tí  vui  vui.

Ly  café  một  lần  mời  em  vậy,

Không phải là một thái độ galant.

Cũng chưa hẵn tấm lòng đêm khó ngủ,

Chẳng qua là ta tìm một vầng trăng.

Những lời nói chẳng làm nên câu chuyện,

Liệu có chia sẻ được một đôi điều.

Ta mòn mỏi, già nua và rối rắm,

Ly café, bao thuốc lá. Buồn hiu.

Ly café của em đà cạn hết,

Nhưng của ta nguội lạnh giữa đêm vơi.

Điếu thuốc em thì lại ham hố cháy,

Điếu thuốc ta lặng tỏa khói ngậm ngùi.

Em chờ đợi ta đưa đi đâu đó,

Ta thẩn thờ nhìn đêm sâu lặng thinh.

Bình nước cạn chỉ một mình em uống,

Ta bâng quơ ngẫm nghĩ, bâng quơ nhìn.

Em đi mãi trong đêm nên đã thấy,

Bao cảnh đời lấp lóa những chua cay.

Nhưng phía trước còn có vài hơi ấm,

Biết đâu chừng cũng có chút nồng say.

Ta thầm mong một khi em ngó lại,

Sẽ tìm cho mình một lối lại qua.

Trên lối ấy có một con chim hót,

Và sẽ sàng cỏ dại lại đơm hoa.

Ta nghe nỗi niềm em như gió thoảng,

Từ tai này bay tuốt qua tai kia.

Dăm mười phút cho em rồi quên mất ,

Quá nửa đêm bức rức bước quay về.

Ta cũng muốn nói cùng em đôi chuyện

Nhưng nỗi buồn thì ai nấy riêng mang.

Đời  làm  hay  ta  tự  mình  thất  bại,

Chưa  bao  giờ  ta  rời  lối  lo  toan.

Ta  vẫn  đứng  bên  lề  mà  ngắm ngó,

Lòng yêu thương bị gian khó bào mòn.

Chút còn lại ta thương mình không đủ,

Thì  làm  sao  mà  chia  sẻ  cùng  em.

Cuộc  đời  này  có  hai  bề  sáng  tối,

Tấm lòng người thiện ác khó cân phân.

Lời vốn ngọt. Nhưng lòng sao thấy đắng,

Đêm phố phường vì thế cứ phân vân

Thôi thì thôi. Đường ai thì nấy bước,

Chỉ mong sao em đừng có lụi tàn.

Tấm lòng ta cũng xin đừng vàng úa ,

Và bao người đêm khuya khoắc lang thang.

Thôi nhé em. Đừng làm đêm thêm ướt,

Đứng lên đi lau mắt lại cho trong.

Rồi rửa sạch phấn son trên môi má,

Ngước mặt lên, cười cho nhẹ tấm lòng.

Ta  đi  rồi,  em  còn  ngồi  nán  lại,

Lời  tự  tình  này  có  đáng  gì  đâu .

Em  mai  sau  thế  nào  ta  hết  biết,

Lối  em  qua cứ  ngập  ngụa  âu  sầu.

Thì ra phố vẫn không bao giờ ngủ,

Mắt thâu đêm chăm bẩm những manh đời.

Ta chợt thấy lòng mình sao đến lạ,

Người và người trong đêm vắng chơi vơi.

Đèn vẫn cứ sáng choang bao ngóc ngách,

Phơi  bày  chi  từng  góc  nhỏ  bi  hài.

Bi  thì  bi  nhưng  hài  cay  cay  mắt,

Nụ cười thì cũng chỉ gượng mà thôi.

Cay cay mắt thương ai hay mất ngủ,

Dù  thế  nào  thì  cũng  cứ  cay  cay.

Những chiếc lá già nua rơi lảo đảo,

Để chút buồn vướng lại ở trên cây.

Ta cũng ngộ. Nghe nhìn chi lắm thế,

Tự hỏi hoài dăm câu hỏi bâng quơ.

Sáng hay tối, phơi bày hay dấu kín,

Nhìn, nghĩ suy để rồi lại ngẩn ngơ.

Cũng lạ nhỉ?  Từ lâu. Từ lâu lắm,

Ít khi nào ta rong ruỗi phố đêm.

Sao  hôm  nay  lại  đi  và  lại  thấy,

Thở hắt ra phố lạnh ngắt nỗi niềm.

Đốt điếu thuốc hốt nhiên ta nhận được,

Ly café nhạt thếch. Vậy mà hương…

… vẫn còn đọng trên đôi môi già cỗi,

Ai về đâu xin thơm một con đường.

Ta chợt hiểu vì sao ta thao thức,

Những khó khăn làm trăn trở ánh đèn .

Long rong phố và long rong nhìn ngó,

Một nỗi niềm rồi mai sáng bèn quên.

Còn chi nữa những nơi trong góc khuất,

Niềm vui chung hay một nỗi riêng mang.

Trong giấc ngủ có bao nhiêu giấc mộng,

Nhẹ nhàng thôi hay một giấc kê vàng.

Góc phố khuya sáng choang như chợt tối ,

Còn biết bao góc phố không ánh đèn.

Tổ  ấm  riêng,  ta  về  và  thao  thức,

Chờ đợi hoài trăng không rớt vào hiên.

Đêm cuối năm trời vẫn se se lạnh,

Đêm cuối năm người vẫn se se lòng.

Đêm cuối năm ta đi trên phố vắng,

Mang theo về bao ý nghĩ long rong.

Ta đã ngắm nghía ngày khi rổi rảnh

Quên lu bu một thoáng cũng bận lòng

Ngày lắm bụi và ồn ào vô kể

Ngỡ đêm yên và trời cũng thêm trong

Có ngờ đâu em và nhiều điều nữa

Làm cho  đêm không tĩnh lặng chút nào

Đâu có lẽ sống là lu bu suốt

Đêm và ngày cùng lộn xộn như nhau

Ta viết những giòng này trong thinh lặng,

Âm thầm chia cùng đời một chút buồn.

Ôi. Cái cõi trầm luân sao lại thế,

Nhưng lẽ nào từ bỏ để vui hơn ?

                        ***

Ôi. Phố khuya buồn… hề. Buồn quá đỗi,

Ta đi tìm gì… hề. Một vầng trăng.

Và một vầng trăng… hề. Không thấy nữa.

Một thoáng buồn buồn… hề. Lòng rưng rưng.

            Tôi đã quên mất cơn mơ vã mồ hôi và những suy nghĩ nặng nề cách đây mấy tiếng đồng hồ, đọc lại những gì đã viết và chuẩn bị cho ly café buổi sáng lúc 5 giờ. Không đến quán được vì tờ giấy bạc cuối cùng tôi đã tiêu mất trong chuyến đi nửa đêm và ai lại ghi sổ lúc tinh mơ. Lại qua đi một đêm đầy mộng mị. Mộng mị khi nhắm mắt đã đành mà khi mở mắt trao tráo ra vẫn cứ mộng mị như thường. Ôi tôi…

            Đang loay hoay với những việc không đâu thì Hải đến thăm tôi. Cả hai sững sờ nhìn nhau. Gần hai mươi năm rồi còn gì. Cả hai kéo nhau ra quán. Ở đó chúng tôi kể nhau cho nhau nghe về cuộc sống của mình và lắc đầu trao nhau những cái nhìn ái ngại. Nhưng rồi Hải lại nói:

            - Tao nghĩ là mày tiêu. Cách đây mấy năm tao nghe thằng Kiến nói mày đã trở về sau gần mười năm gỡ lịch. Nghe mày ăn nên làm ra, nghe vợ mày liên miên đau yếu. Định xuống thăm mày nhưng thu xếp mãi không xong. Bây giờ thì gặp rồi. Thế là qua bao nhiêu gian truân ấy, mày có ngậm miệng được không?

            - Hậu quả của những lần mở miệng trước khi đại ngộ.

            - Thế những gì mày nói với tao mày còn nghĩ đến không?

            - Vẫn nghĩ. Thậm chí nghĩ hoài dù đã lắm lần lắc gần sái cỗ cho nó văng ra hoặc chui đầu vào công việc gì đó và quên. Nhưng vẫn cứ nhớ.

            - Tao cũng thế. Và mình đã không nghĩ sai. Nhưng thôi, dù gì mọi việc cũng đã qua. Mình hiểu được lẽ đời. Thế thì mày đang làm gì để chống chọi lại những khó khăn gặp phải trong gia đình.

            - Vẫn “mãi tự mưu sinh”.

            Hải tròn mắt nhìn tôi:

            - Bán chữ kiếm ăn, cũng được đấy. Vậy những lần không có việc gì làm, mày làm gì để tránh những bức xúc.

            - Làm thơ tình

            Hải cười:

            - Thế thì mày đâu có ngậm miệng.

            - Ngậm chứ. Tao làm thơ tình cho tao đọc, không gởi báo, không in và chẳng cho ai xem.

            - Đối tượng là ai.                    

            - Bất cứ người nào tao gặp trên đường mà tao cho là đẹp.

            - Mày chọn tiêu chí nào để cho là đẹp.

            - Nếu mày chọn một tiêu chí cụ thể nào đó thì mày đi mua heo nái cho xong. Người nào tao cho là đẹp thì phải đẹp. Và tao yêu họ, làm thơ cho họ. Thế thôi. Còn mày thì làm gì?

            Hải không trả lời tôi mà hỏi tiếp:

            - Thế thì cái cô bé bán phấn buôn hương mà mày gặp lúc nữa đêm để mày làm bài thơ dài ngoằng mà tao vừa đọc trên máy vi tính ban nãy ở nhà mày. Cô bé có đẹp không?

            - Vẫn đẹp, tao yêu cô ta vì cô ấy đáng yêu.

            - Mày yêu bằng cái kiểu gì?

            - Thì người yêu người ấy mà. Mày chưa trả lời tao.

            Hải cười cười:

            - Cái cách yêu của mày dễ gây sốc. Còn tao hả. Đang phụ tiếp vợ nuôi con nít thuê.

            - Còn để quên những bức xúc.

            - Tao chăm sóc cho những đứa trẻ bằng thái độ và tấm lòng của một người cha.

            Tôi nhìn bạn mình và một lần nữa thán phục bạn, như đã bao nhiêu lần thán phục. Hải nói đúng như tính cách của nó. Nhưng là bè bạn nên tôi nhướng mắt :

            - Mục đích là vừa kiếm tiền vừa quảng cáo cho nhà trẻ của vợ  chồng mày.

            - Cứ cho là vậy đi. Chí ít cũng không hỗ thẹn.

            - Mày giỏi hơn tao. Mày tự chăm sóc mình bằng cách chăm sóc người khác. Tao chăm sóc mình bằng cách không biết chăm sóc mình.

            Hải lại cười:

            - Lần đầu tiên tao thấy mày thật thà một cách cụ thể. Chăm sóc mình bằng cách không biết chăm sóc mình. Nghe lạ nhưng hoàn toàn đúng với mày. Tao không như mày nghĩ đâu. Muốn tìm được đồng tiền trong sạch thì phải chú tâm đến công việc mình làm. Thật ra bọn chúng mình còn có thể làm gì khác hơn. Nhưng làm người thì phải làm thôi. Tụi mình hên khi được làm người. Còn mày nói mày tự chăm sóc mày thì việc này cần phải coi lại. Mày hút thuốc nhiều quá, bớt lại đi. Thôi bây giờ tao phải về Cần Thơ. Mày để tao trả tiền café. Vợ tao nghe nói tao gặp mày chắc nó mừng lắm.

            - Vợ mày còn nhớ tao à.

            - Nhớ đâu mà nhớ. Bà ấy nghe tao kể về mày hàng trăm lượt. Riết rồi bà ấy cứ tưởng ngày nào tao với mày cùng đi uống café. Nhưng nếu gặp mày chắc bà ấy chết giấc, vì không ngờ chồng mình có thằng bạn xấu hết biết. Này, nếu có thể mày hãy đưa tao những đọc những gì mày đã viết.

            - Được thôi. Tao sẽ mua cái USP hoặc một đĩa CD chép hết cho mày.

            - Tình hình sức khỏe của vợ mày sao rồi.

            - Đỡ hơn nhiều. Tao không hiểu tại sao mà bà ấy sống được.

            Hải cười:

            - Nhưng vẫn sống. Cố mà lo cho bà ấy. Bị tai biến mà tỉnh lại được như thế là không mấy người. Rất tiếc trong việc này tao…

            Hải bỏ lửng câu nói. Thế đấy. Tình bạn bè của chúng tôi chỉ là ngần ấy. Và vì sĩ diện tôi ghé một cửa hàng dịch vụ vi tính quen biết mua chịu một thẻ USP. Hải biết và cười và không phản đối. Nhưng tôi đã lầm, nó âm thầm dúi vào tay con tôi mấy trăm bạc khi tôi đang lúi húi ngồi chép dữ liệu.

           

Cuộc sống của tôi vẫn cứ khó khăn. Nhưng rất ít người biết. Bao giờ cũng quần áo phẳng phiu, giày vớ đàng hoàng với đầy đủ lệ bộ của một tay có tiền. Nhưng nếu để ý một chút mọi người sẽ dễ dàng nhận biết. Những thứ tôi có trên người đều thuộc loại cà tàng từ chiếc xe, đôi giày, cái điện thoại… và nhất là cái thân hình chưa bao giờ nặng quá năm mươi ký. Thứ duy nhất tôi nhiều hơn mọi người là cái đầu luôn luôn đầy ắp lo toan. Từ những việc thiết thân đến những cái chẳng ra đầu cua tai nheo gì cả. Tôi gần nhưng loanh quanh khắp thị xã. Nhưng lúc này thì phần lớn là đi mà chẳng biết đi đâu.

Tiếng chuông điện thoại reo khi tôi đang trên đường từ tiệm vẽ về nhà. Tôi dừng xe, móc túi lấy điện thoại, vừa nhìn thấy số lạ hoắc vừa bực bội nghĩ thầm “lại bấm lộn số”, nhưng nhận cuộc gọi:

- Alô. Hiền nghe.

- Thưa ba. Con là Hòa. Anh em con chờ ba ở quán cơm Hưng Phát. Ba đến với tụi con nghe ba. Một chút thôi nghe ba.

- Được. Nhưng các con phải chờ hơi lâu. Ba phải về tắm cái đã. Thôi ba tắt máy.

- Dạ. Chúng con chờ ba.

Về đến nhà, không thấy con, tôi hỏi:

- Con đâu rồi em.

Phải rất lâu, vợ tôi mới trả lời, giọng ú ớ tiếng nghe được, tiếng không:

- Cô Út ra rước con đi chơi.

- Em và mợ mười ăn cơm đi. Anh tắm xong còn có việc phải đi một lát.

Không ai trả lời. Và tôi đi tắm.

Hậu đứng chờ tôi và hai cha con đi vào một phòng dành riêng. Vợ chồng thằng Hòa và Hậu chào đón cha chúng nó khá tinh tươm. Khi tôi ngồi vào bàn thì Hậu lên tiếng trước:

- Má lớn khỏe nhiều rồi hả ba?

- Đỡ nhiều rồi, các con yên tâm.

Không khí như chùng xuống. Tôi đưa mắt nhìn chúng. Các con tôi thực sự lớn rồi. Lớn nhiều hơn tôi tưởng. Tôi nói;

- Các con muốn nói gì với ba? Sao mà kéo hết ra đây để má các con ở nhà một mình? Má các con có khỏe không?

- Thưa ba. Má vẫn khỏe dù ngày nào cũng chắc lưỡi hít hà khi nhắc tới ba. Anh chị hai và con ra đây để hỏi thăm về tình hình sức khỏe của má lớn và xem chúng con có thể giúp gì được cho ba trong việc này.

- Tình hình bệnh tật của má lớn các con đang dần dần ổn định. Còn việc các con muốn đỡ đần cho ba thì ba chưa cần.

Chúng đưa mắt nhìn nhau, rồi nhìn tôi. Không khí lại như chùng xuống. Như nhận ra điều ấy, Hậu tiếp:

- Thế thì chúng con thua má rồi?

- Cái gì mà thua?

- Má nói là chúng con không thể nào thuyết phục nổi ba. Chỉ có má mới có thể.

Tôi phì cười:

- Đồ chó con. Má con ăn hiếp ba đủ rồi. Các con cũng muốn thế nữa à? Thôi, còn chuyện gì nữa nói ba nghe?

- Thưa ba, sẵn đây chúng con báo cho ba hai tin vui. Trước nhất là mừng ba sắp lên lon ông nội. Anh Hai vừa lấy bằng tốt nghiệp đại học Quản Trị Kinh Doanh. Đúng ra là chúng con báo cho ba tin này sớm hơn. Nhưng phải chờ cho bệnh tình má lớn khả quan hơn… để cho niềm vui của ba tròn vẹn. Thưa ba. Thực ra bọn chúng con nhận lệnh của má theo dõi rất sát tình hình sức khỏe của má lớn. Cả những sinh hoạt hàng ngày của ba và em.

Một niềm vui quá lớn với tôi và cũng như thường lệ là kèm theo đó một nỗi buồn. Tôi nhìn vợ chồng Hoà. Chúng nó đang hạnh phúc. Rất hạnh phúc và hạnh phúc đó đang có nhiều tín hiệu vững bền. Tôi mừng cho con:

- Mấy mẹ con ghê thật. Nhưng thôi. Nào nâng ly chúc mừng các con.

- Chúng con cám ơn ba. Hòa nói.

Ba ly bia và một ly nước ngọt nâng lên. Để ly xuống tôi lại nhìn Hậu:

- Còn con. Đã tốt nghiệp gần năm rồi mà ba không nghe là con dạy ở đâu?

- Thưa ba. Con được giữ lại làm giảng viên của trường và đang chuẩn bị học Cao Học. Con định cho ba hay việc này. Nhưng nghe tin má lớn cứ đau yếu liên miên nên… Với lại má nói. Nếu con tiếp tục học thì điều đó đúng ý ba rồi. Ba đừng giận con. Nghe ba.

- Tại sao ba lại giận con. À. Má con học tới đâu rồi?

Cả ba đứa nhìn nhau. Rồi Hậu nói:

- Việc này ba hỏi chị hai.

Tôi quay sang con dâu:

- Vợ thằng Hòa. Má con học hành ra sao?

- Con nói. Nhưng ba đừng cười?

- Sao ngộ vậy? Đâu con nói nghe coi. Nếu vui thì cho ba cười chớ.

- Má đã học hết chương trình lớp 12. Điểm kiểm tra luôn luôn đạt loại giỏi.

- Chà. Con dâu nịnh bà già chồng coi bộ cũng bài bản lắm đây?

- Đâu có ba. Việc má học mà điểm cao hay điểm thấp đâu có ảnh hưởng gì với chỉ tiêu “học sinh giỏi“. Với lại má học để giữ ghế đối với ba chớ đâu phải…

- Chà. Chà. Làm dâu riết rồi ăn nói y hệt bà già chồng.

Con bé cười ngượng nghịu:

- Má hỏi con là má có thi tốt nghiệp được không. Rồi má cũng nói “Ba con, chuyện gì cũng làm thơ. Mà ngộ, đọc nghe cũng êm tai đó chớ. Hổng biết má có học được không”.

Chà cái này không cười thì không được. Cô vợ bé này muốn gì đây ta. Tôi nhìn các con tôi và cố nín cười:

- Thi tốt nghiệp thì được thôi. Thủ tục thì con lo cho má con. Nhưng cái vụ học làm thơ thì chắc là các con bày.

Chúng nó nhìn nhau cười. Con cái của tôi đã trưởng thành mà không có tôi bên cạnh. Cũng may chúng nó thương cha mẹ và tự biết trân trọng bản thân mình, tâm hồn mình. Điều đó làm cho tôi nhẹ gánh âu lo. Sự chăm sóc và dạy dỗ chúng đều do cô ấy. Trách nhiệm của tôi luôn luôn là một nửa, thậm chí ít hơn. Khuyên bảo dăm câu và chu cấp dăm ngàn. Nhưng lâu rồi thì không còn có nữa. Bây giờ cô ấy lại bày trò. Học hành thì được thôi. Bây giờ lại muốn làm thơ. “ Ôi thôi. Mình yêu anh thì cũng vừa vừa. Yêu kiểu không giống ai này thì có nước làm cho anh ngộp thở.”

- Các con này. Ba muốn nói với các con điều này. Má con một đời cực khổ vì cha con mình. Nếu như bây giờ bà ấy có muốn làm một vài điều trái khoáy gì đó thì cha con mình cũng phải chịu thôi. Bởi vì, suy cho cùng má con chẳng qua là quá yêu thương cha con mình nên làm vậy. Nào. Ba nói như vậy có đúng không.

Thằng Hậu lại lộn xộn:

- Con biết mà. Ba thì bao giờ cũng binh vực cho má thôi. Thế là tụi con ăn theo. Nhưng có một việc mà ba không thể nào binh má được.

- Việc gì?

- Má nói. Ngày má thi tốt nghiệp. Má không cho ba hay. Bởi vì nếu có ba thì… má nói, má làm bài không được.

- Ba vẫn binh như thường. Còn ngày má con thi thì ba làm bộ như không biết.

- Con đã nói mà.

- Thôi không nói việc đó nữa. Còn vợ thằng Hòa. Có một lúc ba nghe nói con có những buồn phiền về môi trường nghề nghiệp của mình. Bây giờ chuyện đó ra sao rồi con?

- Thưa ba. Con có nghe em Hậu nói lại những gì ba nói với em hôm đám cưới của chúng con. Những lời chỉ dạy ấy có giá trị rất lớn đối với con. Nhờ thế mà con đã biết mình phải làm gì? Má và anh Hòa luôn luôn ở bên giúp đỡ, động viên con. Tất nhiên là việc này không thể giải quyết nhanh chóng. Xin ba yên tâm. Chúng con sẽ vững vàng như ba mong mõi. Ngoài ra còn có việc này. Chúng con xin ba giúp.

- Lại chuyện gì nữa đây?

Con bé cười lém lỉnh :

- Bài thơ mà thầy Trung đọc chúc mừng chúng con trong ngày cưới. Bài thơ ba viết tặng má trên vi tính. Cái đĩa CD ba gởi cho chúng con nữa. Tất cả đã làm cho chúng con thấy cuộc đời đẹp đẽ xiết bao. Kể cả khi ba viết về một nỗi buồn. Ai cũng cảm nhận được, nhưng không phải ai cũng nói ra được. Ba con bên ấy cũng thế, mỗi khi nhớ bạn bè, ba con lấy bài thơ ba làm hôm đám cưới, đọc tới đâu uống tới đó. Mà ngộ, uống một hơi sáu bảy ly mà ba con lại không say. Xin lỗi ba. Má con bên nhà thì vừa cười vừa nói “Anh sui ảnh khùng, rồi ba mày cũng khùng theo luôn. Bạn bè họ sao mà giống nhau kỳ cục. Hết chuyện làm lại đi uống rượu một mình, khấn ông chết đã đành còn vái luôn ông sống. Hèn gì mà họ làm sui”. Chúng con mong muốn được như thế. Chúng con đã làm thử. Nhưng đọc lên nghe như thiếu thiếu. Ba giúp chúng con nghe ba. Má muốn vậy thì ba đồng ý. Chẳng lẽ tụi con thì không. Với lại chúng con còn phải dạy cho má… làm thơ.

- Các con muốn cho cả nhà thành một thi văn đoàn hả?

Thằng Hậu lại lên tiếng:

- Con không có dính gì về vụ này. Nhưng nếu có thì con sẵn sàng ăn ké. Mà ba ơi, nếu như vậy thật thì lấy tên là gì hả ba?

Ôi cái thằng con tôi:

- Theo con thì lấy tên gì?

- Thi văn đoàn Út Giữa. Má ở chính giữa, cha con mình chung quanh. Ba hén

Mấy cha con xúm nhau cười, rồi Hòa lại góp thêm:

- Cái tên rất ấn tượng đấy. Ba thì là thành viên đầu tiên rồi. Nhưng các con thì chắc hơi lâu mới được kết nạp.

- Thôi. Bao nhiêu đó đủ rồi. Việc này là của các con. Ba chỉ giúp con về niêm luật của một thể thơ nào đó. Còn việc cảm nhận cuộc sống và biến nó thành thơ là việc của các con. Đây là một trò chơi thú vị, nhưng liệu có hữu ích không giữa cuộc sống đầy những bọn bề. Thực ra ba vẫn còn lơ mơ về việc này. Thôi, trước tiên các con phải có một tấm lòng đối với cuộc sống của chính bản thân và những người chung quanh, nghĩa là đừng xao lãng những công việc đích thực của mình. Ngoài ra, các con cũng nên đọc thật nhiều. Nếu các con làm được như thế thì những cái thiếu thiếu đó dần mất đi. Không biết những người khác, họ xem việc viết lách như thế nào? Nhưng với ba, thì đó là một trò chơi, một thứ để giải tỏa, nên ba cũng ít quan tâm đến nó. Bởi thế việc ba giúp các con thì chỉ có bấy nhiêu. Có một ai đó nói “Làm thơ, viết văn… hay tham dự một bộ môn nghệ thuật nào đó cũng là một trong những cách để thăng hoa tâm hồn mình”. Điều đó đúng tới độ nào thì ba chưa biết. Ba hy vọng là sẽ đúng với các con. Nhưng với ba, thì chính các con đã làm thăng hoa tâm hồn ba. Nhưng nhớ cho, làm thầy cô giáo mà dạy thêm kiếm tiền, hay mua bán mà cân đo đong đếm không nghiêm chỉnh là làm thơ không được.

Lại thằng Hậu.

- A cái này thì tụi con đủ tiêu chuẩn.

Vợ thằng Hòa:

- Thưa ba. Chúng con thấy ba diễn đạt những ý tưởng, những tình cảm bằng một thứ ngôn ngữ rất đẹp. Hoàn cảnh của ba má rất tế nhị. Chúng con thấu hiểu. Có lẽ vì thế mà những bài thơ của ba làm tặng má nghe rất hay nhưng chúng con đọc lên nghe như có một cái gì đó hơi buồn buồn.

…..

Có một khoảng rất riêng và nhỏ xíu,

Hạt lúa mùa ngan ngát hương mơ.

Mái lá, khói lam chiều, cơn gió chướng,

Vẫn mênh mang chất chứa cả ngày xưa.

Vâng. Ở đó rất riêng và hạnh phúc,

Mình cho anh thơm ngát một ân tình.

Và cho cả một vầng trăng say đắm,

Rồi thầm thì gọi mãi trái tim anh.

Rất có thể anh trở nên cũ kỷ,

Có sao đâu? Anh làm vậy để yêu Mình.

Mình mãi mãi y chang ngày hôm đó,

Cái ngày mà hương tóc phả vào anh.

Không biết má nghĩ gì khi anh Hòa đọc cho má nghe. Chỉ biết sau đó thỉnh thoảng Hậu nó ngâm nga thì má bảo “Con đừng có đọc nữa. Ba con chữ nghĩa một bụng, má làm sao mà biết nổi. Má chỉ biết có một điều thôi “.  Chúng con hỏi “ Má biết điều gì má nói cho tụi con nghe đi “. Má cười cười một lúc rồi má nói “ Đồ chó con. Ba các con thương má “. Bởi vậy, chúng con chỉ ngâm nga mấy lần là má thuộc. Một đôi lần chúng con thấy má ra sau hè nhìn ra miếng ruộng. Ở đó má đọc một mình. Và hai công ruộng trồng lúa Trắng Tép thì má chăm sóc rất là đặc biệt.

Con bé ngưng lại, tựa đầu vào vai chồng. Con bé tiếp:

- Còn chúng con, đọc những gì ba viết. Chúng con thấy chung quanh ba má cái gì cũng thơm thơm. Trong chung quanh đó cũng có chúng con nữa. Phải không ba?

                   ……

     Cánh đồng lúa sau nhà đang lã ngọn,

Cứ đong đưa theo cơn gió giao mùa.

Mình cũng thế. Thả hương vào trong gió,

Mái tóc dài đong đưa, đong đưa.

Nhớ món ăn hay nhớ Mình. Hổng biết,

Bởi khi về là có đủ tinh tươm.

Ăn ngon miệng và ngủ trong say đắm,

Chung quanh Mình cái gì cũng thơm thơm.

Khi cô con dâu dứt lời. Tôi cười mà như mếu. Ôi con cái của tôi. Và tôi cũng thấy một điều làm tôi ấm lòng. Con bé nuôi tóc dài. Chắc nó nghĩ cha nào thì con nấy. Bà già chồng như thế nào thì con dâu cũng phải vậy. Tôi đã quên là chúng đã đủ ý thức từ lâu để xét nét về các bậc sinh thành của chúng. Chúng tìm hiểu, đánh giá và lựa chọn một thái độ đối với cha mẹ mình. Dù những gì chúng nói, chúng nghĩ, chúng làm đều rất trân trọng chúng tôi. Cũng may là tôi chưa đến đỗi nào. Bây giờ, mới chỉ là sự khởi đầu. Tiếp theo sau là cái gì nữa đây? Chắc có lẽ tôi phải tự kiểm tra lại xem vị trí của mình ở đâu trong lòng chúng. Gây ra cái cảnh “ Một kiểng hai huê” mà con cái như thế này thì là phúc lớn, mạng lớn lắm rồi.

Tôi cố gắng tìm một cái gì đó để nói với các con tôi, nhưng chúng nó đã thể hiện được mình một cách khá toàn vẹn. Nên tôi chỉ có thể ngồi hớp từng ngụm bia nho nhỏ và nhìn chúng và cảm nhận hạnh phúc của mình.

Anh em, vợ chồng bọn chúng thì thầm cái gì đó và rồi Hòa lên tiếng:

- Ba. Ba cho phép chúng con chia sẻ những khó khăn của ba nghe ba. Ba yên tâm, chúng con chọn cái cách của ba mà.

Tôi hơi ngạc nhiên:

- Cách của ba. Nghĩa là sao? Ba không hiểu?

Hòa nói:

- Để em Hậu đọc lại cho ba nghe. Nghe ba?

- Đâu Hậu đọc cho ba nghe coi. Cái gì mà anh hai con nói là cách của ba.

Hậu chậm rãi đọc:

           Vĩa hè mưa, trời vẫn cứ sụt sùi.

Xấp vé số hơi nước buồn đọng lại,

Ai đứng đó co ro chiều tháng bảy,

Tháng cô hồn ế ẩm, bát cơm lưng.

Trời rưng rưng hay lòng ai rưng rưng

Thời gian hết, nỗi buồn thêm héo hắt,

Cứ như thế trôi dài theo năm tháng,

Mang vận may đi mời gọi bao người,

Vận may nào dành lại kẻ gọi mời.

Hay vẫn cứ vĩa hè mưa tháng bảy?

Hậu vừa đọc xong. Hòa nói tiếp:

- Thưa ba. Sự thấu hiểu của ba dành cho một người không quen biết đã làm cho chúng con thật sự xúc động. Chúng con cũng muốn thế. Nhưng trước tiên, chúng con phải thấu hiểu cho ba và làm tròn bổn phận của người con đối với bậc sinh thành ra mình.

- Và để chứng minh điều đó. Các con đã tổ chức một cuộc bình thơ. Mà những bài thơ đem ra bình là những bài thơ dở ẹc của ba. Đã vậy các con  còn bày trò cho má con. Để cuối cùng lòi ra cái mục đích là các con muốn trao cho ba quyết định nghỉ hưu. Này đủ rồi đấy. Các con thật là…

Bọn chúng len lén nhìn tôi, nhìn nhau và cười. Hòa lại tiếp :

- Bài thơ Bán Dạ Hành của ba, đọc lên nghe sao mà buồn quá. Chúng con vẫn biết trong cuộc sống còn rất nhiều nỗi buồn. Muốn giải quyết điều đó, theo con nghĩ. Trước nhất phải cố gắng làm sao cho bản thân và gia đình đừng có nỗi buồn.

Tôi nhìn Hòa và thầm nghĩ: “Cái thằng này sao hôm nay lại nói nhiều thế ”. Tôi nói với con:

- Đây không phải là một điều đơn giản. Con nói dù không phải cái ý này, nhưng ba có cảm tưởng những hệ lụy này là do lỗi của ba. Và ác thay lại đúng. Nhưng không sao, những gì cha con mình trao đổi với nhau chứng tỏ các con đủ năng lực để trở thành bạn bè của ba. Thôi thì cố gắng vậy. Các con nhé.

Chúng lại nhìn tôi yên lặng.

Các con tôi, chúng đâu có hiểu rằng, tôi không đủ năng lực để giúp gì cho ai, trong đó có chúng.  Tôi viết, chẳng qua là để tự an ủi mình, tự giải tỏa mình và chỉ có thế. Với các con tôi. Chúng trân trọng những gì tôi tạo ra, là tại vì tôi là cha của chúng nó. Bây giờ lại thêm mẹ chúng cũng tham gia.

Thế thôi. Bổng dưng tôi nhớ lại và phì cười :

- Đây là ý kiến của con hay của vợ con.

- Thưa ba. Cả năm đứa ạ. Hòa nói

- Sao lại năm?

- Lần này cả thêm em Lương và cháu nội của ba nữa.

Tôi ngạc nhiên nhìn Hòa, nó vốn là đứa ít nói:

- Chà. Con học cách nói chuyện này ở đâu vậy?

Hòa ngượng nghịu không trả lời. Tôi tiếp:

 - Nhưng thôi, dù sao thì việc này cũng chứng tỏ là các con đã trưởng thành. Còn những gì các con muốn thực hiện vào ngày hôm nay thì… Thực ra thì ba có khó khăn đấy. Nhưng thấy các con thế này, những khó khăn ấy đã vơi đi nhiều. Các con còn phải giúp cho ba gì nữa?

Hòa im lặng nhìn tôi. Trong ánh mắt đó có một chút gì nghịch ngợm ánh lên. Nó rút trong túi ra cái phong bì đưa cho tôi bằng hai tay và nói:

- Thưa ba. Những bài thơ ba gởi cho chúng con, còn thiếu mấy bài.

Tôi chưng hửng:

- Còn thiếu? Các con nói vậy nghĩa là sao?

- Thưa ba. Trong cái đĩa CD không có mấy bài thơ này. Ba làm trong những ngày đầu gặp má. Có thể là lâu quá, ba đã quên. Khi sắp xếp lại cái giá sách, vợ con đọc được trong hai cuốn tập của con, hai cuốn tập đầu tiên mà ba dạy con viết i, tờ. Khi ba rời đi, má đem cất kỹ vì sợ con nghịch làm hư hỏng, mất đi kỷ niệm của ba. Rồi sau đó con đi học, con không có dịp nào để mở ra cho đến khi vợ con gặp cuốn tập. Do đó, anh em con không được biết cho đến ngày vợ con tìm thấy. Hai bài đầu ba viết trong cuốn tập đầu tiên mà ba dạy con tập viết. Hai bài còn lại, ba viết trong cuốn tập ba ghi lại những truyện lịch sử, mà ở bìa sau. Chúng con gởi lại ba làm kỷ niệm. Còn em Hậu thì nói “ Mấy bài thơ này là của riêng em. Anh chị không có phần “. Nhưng vợ con cũng đã đọc cho má nghe. Má cười và nói  “ Ba con thiệt là… chuyện như vậy mà cũng làm thơ. Kỳ cục. Kỳ cục thiệt đó chớ “. Nói vậy chớ má thuộc còn nhanh hơn chúng con.

Tôi thực sự bất ngờ. Không hiểu gì cả. Nhưng cũng nhận lấy và mở ra. Một cuốn tập học trò, bìa đã ngả màu vàng úa, nét bút là một cây bút bi loại xấu nhất, nên đã nhòe ra và tôi không tin vào mắt mình mà lòng thì run lên khi đọc:

          Trang đầu

Vầng trăng lơ đễnh đổ vào…

… mắt  em  xanh  biếc. Anh lao xao lòng.

Bập bềnh lời tự tình không…

… tròn câu. Đứt quảng trong vòng tay nhau.

        Xác thân, hồn phách tan vào,

Giòng  sông  Đắm  Đuối  thẳm  sâu  ân  tình.

         Dìu nhau trong cõi lênh đênh,

Nhân  gian  còn  có  một  mình  mình  thôi.

         Trăng nghiêng sau áng mây trôi,

Lén  nhìn  và  lén  nghe  lời  ái  ân.

         Rồi hai thành một châu thân,

Em xanh biếc mắt, trong ngần lòng anh,

     Cuộc yêu đương đã viên thành,

Hai  làm  nên  một  chúng  mình và… con.

        Trang sau

* Cơn gió đẩy đùa mây bay chấp chới

Cho khẽ khàng trăng đáp xuống cầu ao

Ai múc trăng rồi đem đổ trăng vào…

Bồng bềnh cả vùng trời mê đắm ấy

* Ta chợt nghe tâm hồn run lẫy bẫy

Em tắm trăng hay trăng tắm bằng em

Ngực đầy hương hơi thở ngát trời đêm

Thân thể múa quanh vầng trăng mộng ảo

* Lẳng đôi vai trắng một màu trăng áo

Đôi bờ mông lấp lánh hai vầng trăng

Lấp lánh em hay lấp lánh cung Hằng

Mà trong suốt khối châu thân ngà ngọc

* Những sao xanh đậu vào trong ánh mắt

Món tóc lay ngơ ngẩn bóng sương ngàn

Cho long lanh đi suốt cõi mênh mang

Cánh tay múa tỏa nồng hương xa mãi

* Im lìm gió, lặng chìm cây đứng lại

Giữa chân ngà khép nép Cổng Truyền Sinh

Ông trời gàn đã tạo hốt nhiên ghe

Khi ta ngắm, trăng và em vẫn tắm

* Tiếp tục tỏa diễm hương đi khắp khắp

Oi nồng tan, mát hóa một đêm hè

Rụng rơi dần những thế tục đắm mê

Chỉ còn lại em, ta và… Không biết

Bìa tập 1

* Mùa hè tới. Ôm em và thấy mát,

Ánh mắt trong như ao nước sau hè.

Tóc lất phất xua oi nồng đi mất,

Làn da hồng êm giấc ngủ đêm khuya.

* Mùa đông sang. Ôm em và thấy ấm,

Rồi chiếu chăn cũng đầy ắp hương nồng.

Hơi thở gấp làm tan đi giá rét,

Hai chúng mình… Mặc kệ ngọn đông phong.

* Mùa thu về. Ôm em và mơ mộng,

Có vầng trăng tỏa sáng những câu thơ.

Khuôn ngực ấy cứ đong đầy gió chướng,

Làn môi thơm. Ôi thơm đến ngẩn ngơ.

* Mùa xuân đến. Ôm em và trẻ lại,

Lòng nôn nao. Lấp lánh khuôn trời trong.

Đun đẩy mãi cả hai vào say đắm,

Ngày thì xuân xanh, đêm lại xuân hồng.

Tứ tiết hành yên từ vạn đại,

Hai đứa ta. Thế nhé. Mãi chung cùng.

Xuân, hạ, thu, đông bốn mùa hạnh phúc,

Đi đứng, nằm ngồi, thức ngủ… Cứ song song.

Bìa tập 2

* Có một đêm em ra cầu ao tắm

Làn nước trong đi vào hội liên hoan

Ánh trăng với ngàn sao về tham dự

Gió đêm hè cuống quýt đến mê man

* Những con cá chợt giật mình thức giấc

Chưa tỉnh tuồng kỳ vi bổng rung rung

Trăng sao đổ hết long lanh vào nước

Gió và hương đứng lặng giữa muôn trùng

* Khúc giao thoa đã từ từ lay động

Đất và trời bổng chốc quyện vào nhau

Suối châu báu lượn quanh thềm ngà ngọc

Hiện thực đang hòa lẫn với chiêm bao

* Dàn nhã nhạc từ nơi nào đổ xuống

Tiếng nước reo thành giai điệu thiên thần

Khúc luân vũ một đêm hè mát hoá

Hồn phách rơi vào chốn ấy. Trong ngần

Trời đất ơi. Thơ thẩn như thế mà để cho con dâu đọc được thì tôi hết biết nổi tôi rồi. Đúng là tôi lơ đễnh thật. Chẳng biết hay ho gì mà cứ viết rồi đụng đâu quăng đó. Để giờ đây mặt mày phải đỏ bừng lên, không biết vì ngượng hay vì cái gì? Những bài thơ này, có một khoảng thời gian, tôi thì thầm nó như là lời cầu kinh. Kinh Tình Yêu. Rồi khi ra tù thì tất cả chìm dần trong tất bật áo cơm. Bây giờ gặp lại nguyên bản mấy trang Kinh ấy, tôi như được trở lại những ngày tháng vong gia thất thổ nhưng thật tuyệt vời này. Lúc đó, tôi vừa muốn đến cháy lòng, vừa sợ đến thót tim khi nghĩ rằng mình có một đứa con. Và trong lúc cái ước muốn cháy bỏng ấy bùng lên. Dư vị tuyệt vời của lần ân ái đưới ánh trăng, trên cánh đồng nâu nâu đất mới ban đã gợi thành cảm xúc cho tôi viết ra những giòng của những trang đầu. Bổng nhiên tôi nhớ ra cái tình cảm cha con đã hình thành ngay sau khi cuộc yêu đương tạo thành mầm sống, nên khi ánh trăng len qua vách lá và chỉ điểm cho tôi biết rằng nơi ấy là Cổng Truyền Sinh. Và từ đó tôi sống trong ao ước, một ao ước tuyệt vời trong hoàn cảnh ngặt nghèo. Từ đó đến tận hôm nay và có lẽ mãi mãi sau này, tôi đã, đang và sẽ nhìn những người đàn bà khỏa thân như là một sự chiêm ngưỡng. Tất nhiên là trong tranh thôi. Những khái niệm dung tục bị triệt tiêu trong tôi. Và từ đó với tôi, thì mỗi khi vầng trăng đến thì mang cho tôi một cảm giác bềnh bồng. Cảm giác ấy giúp tôi sống, tôi vượt qua, tôi cố gắng làm người. Tất cả đã nằm sâu trong tiềm thức và dường như đã quên. Để giờ đây nó phơi bày trước mắt của cô con dâu. Điều này làm tôi choáng váng và sau đó, lòng lại nôn nao.

Bọn chúng lặng yên làm ra vẻ không quan tâm lắm. Nhưng tôi biết chúng để cho tôi trở về, săm soi những hình ảnh tuyệt diệu của mẹ chúng, dù đã cũ càng nhưng luôn luôn mới. Cũng có thể chúng đã đủ lớn để hiểu rằng nguyên nhân sự ra đời của những bài thơ. Đúng thế, chúng đang cảm nhận những gì tôi viết cho cô ấy. Tôi biết, đã từ lâu bọn chúng đang lục lọi từng ngỏ ngách của cuộc đời tôi, tâm hồn tôi. Không biết chúng làm thế để làm gì? Ôi con với cái. Tôi run run xếp lại những manh giấy ấy để vào túi.

Hòa nhìn tôi, giọng có vẻ xúc động :

- Thưa ba. Chúng con đã lớn và đã đủ tư cách để cảm nhận những gì ba viết trong mấy trang giấy ấy. Trong sâu thẳm của tấm lòng ba. Ngoài vị trí của một người vợ, má còn là một điều gì đó để cho ba hết mực yêu thương mà còn có sự trân trọng và ngưỡng mộ. Nếu không như thế thì sẽ không có những bài thơ ấy. Và cũng từ đó, ba viết cho con những câu chuyện kể về lịch sử. Ba đã gởi gắm lại đó một tấm lòng nhân ái. Vì chúng con, mà ba đã quên đi hoàn cảnh ngặt nghèo. Những giòng chữ đó, dù chúng con chỉ được đọc khi đã trưởng thành. Nhưng vẫn không phải là muộn. Chúng con cảm ơn ba đã dành cho những người thân, trong đó có má và các con, thứ tình cảm lớn lao nhiều hơn những gì chúng con nghĩ. Dù không ở gần má và chúng con. Nhưng chúng con vẫn biết trong tấm lòng ba, chúng con luôn luôn hiện diện. Vợ con đôi khi cũng thắc mắc về một tình yêu sâu nặng mà má dành cho ba. Nhưng dần dà vợ con cũng hiểu, nhất là khi nhìn thấy mấy quyển tập. Vợ con hiểu là nếu như má không yêu thương ba thì má khó lòng mà yêu thương ai khác. Đối với má, ba vừa là một ông thần vừa là người yêu, người chồng rất cũ nhưng luôn luôn mới. Ba không bao giờ nhìn thấy những điều mà chúng con vừa nói, còn chúng con thì thấy. Còn má thì… má thấy rõ hơn chúng con

- Hòa này. Sao hôm nay con lại nói nhiều thế. Các con đâu có việc gì mà nịnh ba lắm vậy. Liệu con cái mà ngồi lại săm soi, phân tích tình cảm của cha mẹ mình có cần thiết lắm không?

-Thưa ba không phải thế. Ba là ba của chúng con mà. Chúng con không cần phải nịnh ba. Còn với má thì chúng con biết tại sao mà ba yêu má như thế. Và chúng con cũng biết tại sao mà mãi đến hơn hai mươi năm ba mới thừa nhận với má tình yêu đó. Chúng con không dám săm soi, phân tích. Đơn giản là chúng con nhìn thấy, chúng con cảm động và noi theo.

Tôi giật mình:

- Này. Các con có điên không. Làm theo ba là chết cả lủ.

Chúng nhìn nhau và…:

- Chúng con xin lỗi ba.

- Thế thì hôm nay các con kéo rốc ra đây với mục đích gì? Nói cho ba nghe xem. Chẳng lẽ chỉ báo cáo cho ba là các con đã học thuộc cái dĩa CD ấy. Và báo cáo cho ba biết là chúng con đã biết sạch sành sanh.

- Thưa ba. Việc mà chúng con lo là chuyện này. Ba thì tuổi tác đã nhiều mà phải quá cực nhọc. Vì chuyện đó đã làm cho má và các con không yên tâm. Không ai có điều kiện để chăm sóc ba. Chúng con chỉ có thể làm được một điều duy nhất là cố sống sao cho ba khỏi phải phiền lòng. Nhưng hoàn cảnh như thế. Nên chúng con chỉ có thể chọn một giải pháp khả dĩ là đỡ đần cho ba những thiếu hụt về tiền bạc. Nhưng điều này thì làm ba không vừa ý. Thế nên…

Không biết là con tôi bỏ lửng câu nói hay tại tôi ngắt lời:

- Thế nên… làm sao? Ủa thằng Hậu đâu?

Có tiếng vọng phía sau lưng :

- Thưa ba con ở đây.

Tôi quay lại và há hốc mồm. Cô em út của tôi, Hậu và con bé Lương. Lại một lần nữa tôi bị những đứa con mình đưa vào xiếc. Tất cả mọi người, họ có vẻ như đã biết nhau từ lâu. Vợ chồng Hòa lăng xăng kéo ghế mời mọi người. Con bé Lương thì dành ngồi gần chị hai của nó! Tôi nhìn họ ríu rít cười nói với nhau mà không biết mình đang nghĩ cái gì. Cuối cùng cô em tôi lên tiếng:

- Anh đó. Con cái đã ngần ấy tuổi. Lại sắp có cháu nội tới nơi mà vẫn còn muốn giấu. Con cái cũng có những nghĩ suy, tình cảm của nó. Thực ra chị em, cô cháu tụi tôi đã biết nhau và biết tận tường mọi việc từ đời tám hoánh. Nhưng anh thì vẫn âm thầm ray rứt cho riêng mình. Tại sao anh phải làm thế? Anh sợ thì anh đừng có gây ra. Mà đã lỡ gây rồi thì ráng mà thu xếp. Tại sao lại bắt con nó chịu. Đàn bà không ai chịu nhường ai trong việc này. Nhưng dù sao họ cũng có những nghĩ suy của họ, từ đó có sự cảm thông và đã có rồi. Hơn ai hết anh biết điều đó. Nếu không thì tội gì chị Út chấp nhận cái việc anh ra vào như đi thăm bẫy. Còn chị hai, những khi anh vắng nhà, anh nói là đi làm ăn, bộ anh tưởng là gạt được chị hai à. Nhưng việc quan trọng hơn là anh không hiểu được anh. Anh cư xử với hai bà chị dâu tôi cân phân, tốt xấu như thế nào thì mọi người đều biết, từ bên này cho đến bên kia, trong khi anh cứ lơ mơ không biết. Rồi anh tự dằn vật mình. Chính ở chỗ đó, mà họ nín thinh. Việc gặp gỡ ngày hôm nay là đúng lúc đấy và do em sắp đặt. Anh có biết tại sao đúng lúc không? Anh hết pin rồi anh hai ơi. Đừng có mà bường nữa. Anh đừng có trợn mắt ra nhìn vợ chồng thằng Hòa hay thằng Hậu. Con cái anh thế đó. Anh còn muốn gì? Lo cho lắm vào để ốm nhách.

Tôi thực sự không rõ cảm giác của mình ra sao? Chỉ có một thứ rất mơ hồ đang len nhẹ vào đầu làm tôi dễ chịu và người tôi nhẹ hổng, bềnh bồng. Cô em đã nói thế. Tôi tin thế. Nhưng vượt qua cho nó xuôi chèo mát mái coi bộ chẳng dễ gì đâu? Còn thằng Hậu, nó bày ra cái trò này, với sự yễm trợ của vợ chồng thằng Hòa, chớ không phải cô Út nó. Cái thằng lắm chuyện. Cũng phải thôi. Chúng nó là con tôi mà. Chúng thương tôi và giống tôi. Tôi nói mà như muốn hụt hơi:

- Thì ra là các con kiếm chuyện để chờ cô Út và em các con đến. Thôi. Cô cháu mấy người muốn làm gì đó thì làm. Tôi mệt ?!

Sắp nhỏ như quýnh lên:

- Ba. Ba có sao không ba?

- Không sao đâu các con. Cô Út và các con hãy ăn uống và nói chuyện với nhau đi.

Hậu lại lên tiếng:

- Thưa ba. Ba cho con nói với ba một tí nữa thôi. Con biết ba đang chờ đợi điều gì. Và bây giờ thì điều đó đã tới. Ba đứa con của ba đang ở bên cạnh ba. Ba không còn phải lo cái cảnh ở bên đứa này lại nhớ đứa kia. Nếu ba có nhớ thì có lẽ ba nhớ đứa cháu nội thì hơn. Cuộc đời đã xô vào ba rất nhiều gian truân. Ba luôn luôn cảm thấy mình chưa bao giờ toàn vẹn cho ai. Nhưng thực tế ba đã làm hết sức mình cho mọi người. Bài thơ ba viết cho ông nội bao giờ cũng là một lời nhắc nhở chúng con. Giờ đây, khó khăn đã qua, chúng con đã lớn. Ba hãy bỏ hết những lo toan và vui với chúng con nghe ba. Ba viết gần một ngàn trang khổ A5, size chữ 11. Chương cuối cùng chắc cũng sắp xong. Phải không ba.

- Con… Con đọc ở đâu?

- Ba đừng rầy con. Hôm con ghé nhà. Thấy máy ba đang mở. Con lục lọi một hồi con gặp. Con đi mua cái USP về chép ngay. Ba kết thúc bằng bài thơ Trong Cõi Trầm Luân nghe ba. Con khoái nhất là bài đó. Mới đọc nghe buồn buồn mà nghĩ lại vui hết biết. Ba biết hông. Má đọc gần hết rồi. Má đọc cực lắm, bởi trước khi đọc má phải biết những thao tác cơ bản của máy vi tính. Phải hai ngày má mới tự mở ra được cái file má muốn đọc. Lại còn phải mang kính làn nữa. Khi đọc xong. Má nói “Ba mấy con, bồ bịch tứ giăng kiểu này chắc má chết. Cũng may, từ ngày gặp má tới giờ thì chẳng có ai.“.

Ôi. Bọn chúng đã học thuộc lòng cả cái đĩa CD ấy rồi mà cũng chẳng chịu thôi. Bây giờ lại tới cả cô ấy nữa. Con bé Lương nhìn các anh chị nó, rồi nhìn tôi:

- Má Út nói má Út thương ba, thương mẹ mà cũng thương con nữa. Anh chị hai còn dẫn con đi mua quần áo. Con không dám. Con sợ ba không cho. Ba cho nghe ba.

 Tôi nhìn các con tôi, run run nâng ly:

- Rồi. Ba cho. Thôi thì cô Út và các con hãy ăn uống đi. Còn những việc các con đề nghị ba sẽ suy nghĩ.

Hốt nhiên tôi tỉnh táo lại và nhận ra mình là một người hoàn toàn thất bại. Không được, phải chỉnh lủ nhóc con này mới được:

- Thôi. Bây giờ ba có ý kiến như thế này. Các con hãy nghe ba nói đây.

Cả bọn nhìn nhau, rồi nhìn tôi.

Lần đầu tiên giở giọng người cha nghiêm khắc. Ôi sao mà khó thế:

- Ba lưu ý các con điều này. Ba là một người đàn ông thất bại, hoàn toàn thất bại trong vai trò của một người chủ gia đình. Ba tin rằng các con hiểu tại sao ba nói thế. Thế nên khi các con đề nghị ba viết. Sau một thời gian ngần ngừ, ba quyết định viết, ba viết về cuộc đời mình. Những gì ba viết chưa chắc đã phản ảnh đúng hết. Nhưng sẽ làm cho các con thấy được những mảng tối nào đó của ba mà các con chưa thấy. Các con cần phải tỉnh táo khi lựa chọn mà tránh đi, mà học theo. Từ lâu, các con luôn luôn xem ba là thần tượng. Điều đó làm cho ba hạnh phúc. Nhưng lại làm ba lo lắng nhiều hơn.

Hòa nói:

- Thưa ba. Ba không cần phải lo nghĩ về việc này. Chúng con biết. Ai cũng có những va vấp trong cuộc sống. Chúng con thấu hiểu ba để chúng con sống tốt hơn. Chứ không phải để bắt chước hay phê phán. Làm sao mà tụi con dám.

- Các con này. Hôm nay cha con mình thật sự là bạn của nhau rồi đấy. Cha con mình rất hạnh phúc khi vượt qua khỏi cái rào cản của tuổi tác và nhiều thứ khác nữa. Không ai dược như thế đâu. Kết quả tuyệt vời này là do mấy mẹ con chứ không phải do ba.

- Thưa ba. Chúng con biết là ba chưa bao giờ tự hài lòng. Bao nhiêu đó đủ cho chúng con biết phải làm gì? Còn việc ba thành công hay thất bại trong cuộc sống. Điều này, dưới đôi mắt của những đứa con thì vấn đề lại khác. Tất nhiên, không ai có thể lập lại một cuộc đời của người mà mình ngưỡng mộ. Chúng con sẽ sống khác ba. Thậm chí rất khác. Bởi vì cuộc sống là như thế. Nhưng khác theo cái kiểu mà ít ra ba cũng vui lòng chấp nhận. 

Hòa ngưng lại nhìn tôi một chút rồi tiếp:

- Còn việc kết thúc những gì ba viết. Chúng con xin ba làm theo ý kiến của em Hậu. Chúng con biểu quyết như thế. Ba chiều chúng con lần này nữa thôi.

- Thôi thì ba chiều các con. Ngoài ra, các con lưu ý điều này. Quyển truyện ba viết, đang ở dạng bản thảo. Các con  phải biết ai có thể đọc được và ai thì không. Ở trong ấy có đôi điều cấm kỵ, lắm điều lu bu. Chưa kể đến cái cách chấp bút của ba cũng lắm phiền hà.

Cũng lại thằng Hậu:

- Thưa ba. Điều này thì chúng con biết. Nhưng thơ của ba. Chúng con tuyển ra được hơn trăm bài. Má cũng đồng ý như thế. Trong đó có mấy bài thơ mà ba vừa nhận lại. Mấy bài thơ này thì má phản đối quyết liệt. Nhưng em Hậu năn nỉ riết, má cũng bằng lòng. Anh chị hai cùng viết lời tựa. Chúng con đã in với tựa đề “Trò Chuyện Với Tình Yêu“. Tựa là theo ý kiến của chị hai. Còn tiền thì má chi. Ba thấy có được không ba. À quên nữa. Trang bìa là hình ảnh cái cầu ao. Con chụp.

- Cái gì ?

Cả bốn đứa đứng dậy khoanh tay trả lời:

- Dạ thưa ba. Chúng con xuất bản thơ của ba ạ.

Cô út của chúng lại hùa theo:

- Chúng nó đã mang cho em hai mươi cuốn, để em tha hồ ký tặng. Em không ngờ mình có một ông anh hết sẩy. Anh mà rầy tụi nó là không được với em.

- Còn bản quyền? Và một cuốn cho ba.

Cũng lại thằng Hậu nữa:

- Tất cả chúng con là phân nữa tiền bản quyền mà ba thu được. Còn phân nữa thì cất ở nhà. Dĩ nhiên là ba có một quyển do má ký tặng tặng đàng hoàng.

Trời đất ơi. Trên thế gian này làm gì có chuyện tác giả được người khác ký tên trên sách của mình để tặng mình. Còn tiền tác quyền thì trả bằng con. Bà chủ nhà xuất bản này chi coi bộ sộp đây. Tôi chấp nhận thua cuộc và tôi yên lặng ngồi nghe cô cháu, anh em họ ríu rít với nhau, ăn uống với nhau. Tôi hiểu trong lòng những đứa con của tôi đang có một thứ gì đó đang nén lại từ rất lâu và bây giờ chúng đang bộc lộ ra và đem hết sức để cảm nhận những điều mà đáng lý ra chúng có quyền hưởng thụ ngay từ khi bắt đầu có mặt trên cõi đời này. Cái tôi hằng lo sợ đã không xảy ra. Chúng nhìn nhận nhau bằng sự khát khao của huyết thống, của tấm lòng. Không có một điều gì ở bên ngoài tác động vào chúng. Nếu có, thì lại tác động theo chiều hướng rất là…vui.  “Ôi hai bà vợ ơi. Hãy ra đây mà xem. Con anh, con em, con chúng ta. Chúng nó đang chăm chút nhau kìa. Hai bà vui lòng rồi phải không” Và đến lúc này, cảm nhận mơ hồ lúc nãy cứ từng giây, từng giây rõ nét và khẳng định cho tôi biết nó là cái gì? Hạnh Phúc. Tôi chợt hiểu. Các con tôi đã giải quyết hộ những bức rức trong lòng cha nó. Ôi, các con tôi. Tôi cám ơn mọi người. Ba cám ơn các con vì các con không nói gì về bài thơ thứ hai mà ba gõ lên máy của các con. Các con biết lựa chọn khi đọc những gì ba viết.

Tôi về đến nhà đã mười giờ hơn. Bé Lương đã theo cô út về từ trước. Nhà vẫn sáng đèn. Cửa đã khóa. Có lẽ cả nhà đã ngủ. Như thường lệ, tôi mở cửa, đến bàn vi tính và không tin ở mắt mình. Ối trời đất ơi. Dưới ánh sáng của màn hình là hàng chữ Trò Chuyện Với Tình Yêu màu trắng trên cái phông nền màu xanh huyền hoặc của cái cầu ao lấp lóa dưới ánh trăng. Tôi thẩn thờ cầm lấy tập thơ, tần ngần nhìn cái cầu ao và tự hỏi “ Cô ấy đi đâu rồi mà chẳng thấy ở đây. Chắc cũng loanh quanh gần đâu đó thôi”. Bàn tay tôi run run mở ra, ngay trên trang đầu tiên là những giòng chữ còn chưa ráo mực “Em và các con đã chọn và xuất bản một tập thơ của mình. Em ký tặng cho mình một cuốn. Còn tiền tác quyền là chai Remy và con cá điêu hồng hấp rau đắng, chén nước mắm trong, dầm tỏi ớt. Khi nào mình cần thì mình điện cho em. Em sẽ mang ra và cùng chị ngồi rót rượu cho mình lai rai. Nhưng mình phải đọc thơ của mình cho hai chị em cùng nghe.”

Tôi tắt máy và mang tập thơ lên gác, chui vào mùng. Ôi. Sự thật hay là một giấc mơ. Tôi không dám chắc đó là cái gì? Nhưng là cái gì thì nó cũng rất là tuyệt diệu như là một giấc mơ. Tôi nằm yên để tập thơ lên ngực, rồi nhớ lại và cố giữ nguyên vẹn những cảm giác tuyệt vời đang lan tỏa trong đêm khuya. Tập thơ với những giòng đề tặng không giống ai đang cháy bỏng trên người. Một lúc sau tôi lại chui ra khỏi mùng, bước sang phòng bên. Nhìn nét mặt vô tư, thơ dại của con, đôi môi non nớt như đang mỉm cười. Không biết con tôi đang nghĩ gì và mang một giấc mơ nào vào trong giấc ngủ. Nếu có, thì những hình ảnh nào đã hiện ra trong giấc mơ của nó. Tôi đã chuẩn bị giải thích cho con tôi, bé Lương, tại làm sao nó còn có hai người mẹ và hai người anh. Nhưng bây giờ thì chắc là… khỏi. Không gian như ấm lại. Tôi bước qua phòng bên nhìn vợ tôi trong giấc ngủ. Những cơn đau chí chết đã tàn phá thân thể và cả tâm hồn cô ấy. Nhưng tôi biết chắc có một điều còn sót lại. Yêu tôi, một thứ tình yêu không kém dị kỳ. Vợ tôi nói yêu tôi bằng những lời dấm dẳng, vợ tôi yêu tôi bằng những trận ghen long trời lỡ đất, nhưng bây giờ là một thái độ mới toanh. Sự cảm thông.

Tôi xuống thang gác. Vẫn tập thơ trên tay, thay vì mở ra xem coi bài thơ nào được chọn để in thì tôi khởi động vi tính, lắp vào một đĩa nhạc và gõ… một bài thơ mới. Đêm đang dần đi vào khuya khoắc mà mắt tôi thì vẫn trong veo.

Bổng nhiên có một giọng nói nhỏ phía sau lưng:

- Bao giờ ông mới cho chị em tôi và mấy đứa nhỏ gặp nhau một cách đàng hoàng đây?

Không hiểu đất dưới ghế tôi hụt xuống, hay ông trời nhấc bổng tôi lên.

Tôi đã đi đến đỉnh điểm của sự lơ mơ. Ấy là mọi người nói thế, chớ tôi dễ gì mà nhận ra. Công việc làm ăn vẫn cứ đình trệ, làm cho có mà làm. Gạo chạy từng bữa, café tìm từng ly và nhiều khó khăn khác. Nhưng tôi vẫn dán mắt vào sách, miệt mài cùng keyboard. Tôi biết mình làm gì. Tôi phải sống cho chính bản thân tôi, ước muốn của tôi. Thơ. Vâng chỉ có thơ. Công việc này tôi đã làm từ lâu. Ban đầu là rong chơi và bây giờ là tâm huyết, là hơi thở. Tôi bỏ mặc hết mọi công việc, chấp nhận mọi thiếu thốn để viết. Người thân, bạn bè và những người quen biết thích thú nhưng lo ngại. Bởi vì làm việc này tôi không có một đồng xu. Và tôi đang chúi mũi vào công việc mà người ta thường gọi là dịch, nhưng với tôi là viết theo. Vâng tôi đọc thơ Đường, thơ chữ Hán của các danh nhân văn hóa Việt Nam và thấy bài nào mình cảm thụ được thì … viết theo bằng tiếng Việt. Tôi núp bóng người xưa.

---

           [i] Mượn ý Lỗ Tấn phê phán Lâm Ngữ Đường “ Bánh mì xịt xì dầu”. Ý nói Lâm Ngữ Đường lai tây.

           [ii] Nguyệt Hạ Độc Chước của Lý Bạch. Bản dịch Phạm Hiền

           [iii] Không nhớ rõ tên tác giả, đọc được trong Tuổi Trẻ Chủ Nhật, cũng không nhớ số

[iv] Tỉnh lỵ là Blao (Bảo Lộc) ở phía Nam tỉnh Tuyên Đức.

[v] Ca khúc Nghìn Trùng Xa Cách của Phạm Duy.

[vi] Có nghĩa là không về. Tiếng vùng Tây Nam bộ, Nhất là vùng bán đảo Cà Mau.