TIẾNG THÌ THÀO CỦA NHỮNG GIÒNG SÔNG

TIẾNG THÌ THÀO CỦA NHỮNG GIÒNG SÔNG

Bất cứ một người phương Nam nào cũng vậy, khi họ sinh ra là có ngay một giòng sông chào đón họ và suốt cuộc đới họ lênh đênh trên những giòng sông. Cái thú vị và dễ thương nhất của  những giòng sông ấy dù nhỏ, dù lớn cũng ít khi sóng gió ồn ào. Giông bão có thổi qua thì thoáng chốc sau là thì thào sóng vỗ chỡ trăng, chỡ nắng, chỡ câu hò và tất nhiên chỡ cả ân tình. Tôi sinh ra và lớn lên như thế trên con sông Cái Lớn, đã đi qua sông Hậu sông Tiền, sông Đồng Nai, sông Vàm Cỏ... và không biết cơ man nào là kênh rạch. Tôi nghe sông thì thào, người hát hò đối đáp và cả những bom rơi đạn réo hơn 20 năm của cuộc nội chiến tương tàn. Để cuối cùng tôi nghe được giòng sông hát. Những tiếng hát vô ưu. Có và chừng như không có.

Và tôi chìm trong tiếng thì thào cũng của những giòng sông

ĐÊM NGHE TIẾNG ĐỘC HUYỀN TRÊN SÔNG

Tiếng độc huyền rơi mấy giọt thu

Cho vầng trăng xế dượm phai màu

Bãi xa xao xác sương đang đậm

Nhà trống tuềnh toàng gió quyện sâu

Ngọn sóng lơ mơ khua bóng nước

Vầng mây lãng đãng ngóng giang đầu

Mấy nỗi cảm hoài như réo rắc

Đàn rơi mấy tiếng mấy niềm đau

THUYỀN VÀ THƠ

THUYỀN VÀ THƠ

Trong những ngày lang thang vào vườn thơ cổ. Tôi nhận ra một điều rất thú vị. Các cụ ngày xưa rất khoái đi thuyền, dù biết thời xưa những phương tiên giao thông không được như bây giờ, nhưng vẫn có thể đi ngựa, cỡi bò (như Uy Viễn Tướng Công) hay đi kiệu…

Thực ra đi thuyền thì con người hòa nhập với thiên nhiên dễ dàng hơn, tâm hồn từ đó cũng rộng mở cùng trời mây song nước và cả gió mưa nữa

Nhưng có một lý do khiến tôi thực hiện bộ sưu tập này là nhân đọc một bài thơ của Cụ Nguyễn Phi Khanh khi tôi về quê tôi, chứng kiến giòng kênh nhỏ trước nhà  lềnh bềnh những rác. Tất nhiên sông suối thời cụ Nguyễn Phi Khanh và các Cụ ngày xưa không có rác, nó trong veo như tâm hồn các Cụ.

Sơn thôn cảm hứng

Hư danh táp tải bạn trần ky,
Nhất phản giang sơn một thị phi.
Tàn tuyết điện cân cơ dã thổ,
Xuân phong hy phát đại than ky.
Mộng trung vãng sự nhương tiêu lộc,
Thế thượng phù vân nhậm cẩu y.
Thuỳ đạo giang thôn sinh kế bạc,
Tang ma nhiễu ốc lục sơ phì.

Nguyễn Phi Khanh

Lẩn quẩn danh hờ ba chục năm

Núi sông về lại thảnh thơi nằm

Trùm khăn dưới tuyết đồng đang vắng

Hong tóc đầu ghềnh gió đến thăm

Mường tượng chuyện xưa như cỏ dại

Cái mùi danh lợi chẳng bao lăm

Sông quê ai bảo là kham khổ

Xanh biếc dâu gai rợp cánh đồng

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

-----------------------------------------------

Chợ Chiều

Chợ Chiều 

Long rong qua buổi chợ chiều

Nỗi quên nỗi nhớ liêu xiêu gió đùa

Nhạt nhòa sợi nắng, cơn mưa

Câu thơ, nỗi nhớ bao giờ lãng quên

Đi qua đi lại mình ênh

Đi lui, đi tới lênh đênh bóng gầy

La đà rượu chuốc cơn say

Phất phơ từng sợi thơ bay đầy trời

VÀI BÀI THƠ CỦA TUỆ TRUNG THƯỢNG SĨ VÀ TRẦN NHÂN TÔNG

Là một lão già gần đất xa trời. Nhưng tôi yêu đất nước tôi. Nhưng cái quyền  này gần như bị tước đoạt. Tôi không làm gì được để thể hiện cái quyền lợi thiêng liêng đó. Mấy tháng nay nhìn đâu cũng muốn chửi thề, nghe đâu cũng muốn nổi máu. Nói chẳng ai nghe, viết không ai đọc. Chán như con gián

Thôi thì dịch dại mấy bài thơ của Tuệ Trung Thượng Sĩ, của Trần Nhân Tông để ngâm nga chơi cho đỡ buồn

照身

焦頭爛額被金袍，

五七年間是廠槽。

縱也超群兼拔萃，

一回放下一回高。

Chiếu thân

Tiêu đầu lạn ngạch bị kim bào,

Ngũ thất niên gian thị xưởng tào.

Túng dã siêu quần kiêm bạt tuỵ,

Nhất hồi phóng hạ nhất hồi cao.

Tuệ Trung thượng sĩ

Soi mình

Người lách luồn hay, tót ghế cao

Ta xay giả suốt biết ra sao

Ào ào gió cối, chày bung nhịp

Hạ xuống một lần, một nhấc cao

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

--------------------------------------

Đọc thơ Trần Nhân Tông và ngẫm nghĩ

Đọc thơ Trần Nhân Tông và ngẫm nghĩ

Hai mươi mốt năm cốt nhục tương tàn, hơn hai triệu người ngã xuống một cách lãng nhách. Và cũng ngần ấy gia đình ly tán, nhân tâm chia lìa. Những tưởng khi tiếng súng dứt đi thì mọi thứ sẽ được cùng nhau vun vén để nối lại một thứ cận nhân tình mà hơn bốn ngàn năm dân tộc này chắt chiu lưu giữ mặc cho bão táp phong ba. Nhưng không phải vậy. Để bốn mươi ba năm, nhân tâm vẫn tiếp tục ly tán, những nghĩa trang được phá đi, những nghĩa trang khác được xây lên với hàng hàng lớp những bia mộ hữu danh hoặc vô danh với những bộ hài cốt không nguyên vẹn mà còn lẫn lộn xương động vật, cũng xuất hiện những nghĩa trang bia mộ xiêu đổ điêu tàn nằm trong cỏ úa, vắng bóng khói hương. Người chết đã thế, còn người sống thì có biết bao nhiêu bà mẹ Việt Nam Anh Hùng đang lịm dần trong cô đơn, khô nước mắt khóc chồng con đã chết, bao nhiêu Anh Hùng Vũ Trang, Anh Hùng Lao Động đang thấm mệt vì vất vả lo toan với cơm áo gạo tiền. Hơn ba triệu người vong gia thất thổ chạy ra nước ngoài làm “khúc ruột ngàn dặm’ trong vòng tay bao dung của những người dưng, hàng ngày đem mồ hôi, trí tuệ của mính ra đổi lấy bánh mì và đáp trả nghĩa ân của người dung dưỡng và quặn lòng đau nhớ lại quê nhà. Người trong nước thì nhìn nhau ái ngại. Cũng ngần ấy con người đang đi làm Oshin khắp cả năm châu bốn bể. đối diện với không biết bao nhiêu tủi nhục ê chề

Đôi điều suy nghĩ về vương triều Nguyễn

Đôi điều suy nghĩ về vương triều Nguyễn

This entry was posted on Tháng Mười Một 4, 2016, in Lịch sử Việt Nam and tagged chúa Nguyễn, gia long, Kiến Hào, miền nam, Nam Bộ, nhà nguyễn. Bookmark the permalink. 11 phản hồi

Kiến Hào

Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975, toàn bộ những giá trị kinh tế – xã hội của miền Nam đều bị xóa bỏ và thay thế bởi những khái niệm, chuẩn mực mới của miền Bắc XHCN. Riêng về lịch sử, triều Nguyễn (1802 – 1945) chịu sự phê phán, lên án hết sức nặng nề. Tất cả đường phố Sài Gòn có biển tên vua quan triều Nguyễn đều bị xóa bỏ, thay bằng những tên khác như Nguyễn Hoàng (bị thay bằng Trần Phú), Gia Long (Lý Tự Trọng), Thành Thái (An Dương Vương), Minh Mạng (Ngô Gia Tự), Hiền Vương (Võ thị Sáu), Lê Văn Duyệt (Cách Mạng tháng 8), Võ Di Nguy (Phan Đình Phùng), Nguyễn Huỳnh Đức ( Huỳnh Văn Bánh), Trương Minh Giảng (Lê Văn Sỹ), Phan Thanh Giản (Điện Biên Phủ), Võ Tánh ( Hoàng văn Thụ) v.vv… Những ngôi trường miền Nam nổi tiếng một thời, mang tên vua chúa và các khai quốc công thần triều Nguyễn cũng chịu chung số phận bị xóa tên như Gia Long, Petrus Ký, Lê Văn Duyệt, Trịnh Hoài Đức, Châu Văn Tiếp, Phan Thanh Giản …Đặc biệt địa danh “Gia Định” để chỉ một vùng đất là thủ phủ miền Nam đã tồn tại hơn 200 năm cũng bị xóa mất. Sách giáo khoa và tham khảo trong nhà trường phổ thông dùng những từ ngữ hết sức “cay nghiệt” khi nói về các vua chúa nhà Nguyễn : “…Triều Nguyễn là vương triều phong kiến cuối cùng dựng lên bằng một cuộc chiến tranh phản cách mạng nhờ thế lực xâm lược của người nước ngoài. Gia Long lên làm vua lập nên triều Nguyễn sau khi đàn áp cuộc chiến tranh cách mạng của nông dân … Triều Nguyễn là vương triều tối phản động …Bản chất cực kỳ phản động của chế độ nhà Nguyễn bộc lộ rõ ngay từ đầu qua những hành động khủng bố, trả thù vô cùng đê hèn của Nguyễn Ánh đối với các lãnh tụ nông dân và những người thuộc phái Tây Sơn kể cả phụ nữ và trẻ em… “Chính quyển nhà Nguyễn hoàn toàn đối lập với nhân dân và dân tộc. Nó chỉ đại diện cho quyền lợi của những thế lực phong kiến phản động, tàn tạ, nó không có cơ sở xã hội nào khác ngoài giai cấp địa chủ. Vì vậy, các vua nhà Nguyễn từ Gia Long (1802-1819) đến Minh Mệnh (1820-1840), Thiệu Trị (1841-1847),Tự Đức (1847-1883) đều rất sợ nhân dân và lo lắng đề phòng các hành động lật đổ. Chính vì khiếp nhược trước phong trào nhân dân mà nhà Nguyễn không dám đóng đô ở Thăng Long, phải dời vào Huế”.(1)

Nhiều thế hệ học sinh đã được học những bài học lịch sử với quan điểm đánh giá cực đoan như vậy, nên không trách trong một thời gian dài, rất nhiều những ngộ nhận oan sai, thậm chí lòng căm thù đối với nhà Nguyễn tỏ ra “hết sức sâu sắc”. Thực ra, các vua chúa triều Nguyễn cũng có nhiều công lao to lớn trong sự nghiệp mở nước và thống nhất đất nước, chấm dứt nội chiến…mà vì nhiều lý do, người ta cố tình bỏ quên hoặc lãng tránh nhắc đến các sự kiện đó, hoặc buộc phải nhắc đến thì lại cố tình gán ghép cho những động cơ sai trái, suy diễn theo hướng có tội. Đó là một thái độ không công bằng, thiếu tôn trọng sự thật khách quan, thiên lệch và bóp méo lịch sử. Bài viết này không có tham vọng “tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời” (Kiều), cũng không nhằm biện minh cho những sai lầm của nhà Nguyễn trong quá khứ, chỉ mong cung cấp những sự kiện lịch sử có thật để bạn đọc có một cái nhìn khách quan, đầy đủ hơn từ đó có những nhận xét công tâm về nhà Nguyễn, một vương triều vẫn đang có nhiều tranh cãi trong quá khứ và cả hiện tại.

khúc ca tĩnh lặng

khúc ca tĩnh lặng

thật bình yên một bông hoa hé nở

như nhiên hương cho cơn gió mang đi

thật an tĩnh một chồi non đang nhú

như nhiên xanh dìu dặt khúc xuân thì

cây tĩnh lặng như là không suy nghĩ

hứng vầng trăng và dịu nắng ban trưa

những câu thơ đang quẩn quanh đâu đó

trắng tinh khôi trang giấy mở đang chờ

Buổi Sáng

Buồn thấy bà luôn. Khi nghe, nhìn thấy toàn những chuyện gì đâu? Vừa cà chớn cà cháo, vừa bồ lếu bố láo mà cứ chém gió um sùm. Không viết được một câu, một chữ. Chả lẽ phải viết mãi hai tiếng chữi thề khi mà mình già chát, già chua không còn pin để Đổi Mới Cuộc Sống. May mà lục lọi một hồi gặp bài thơ cũ, viết từ thời hồi đó.

Ôi thương quá đi. Nhưng làm cách nào xoay ngược được cái đồng hồ nhỉ?

Buổi Sáng

Sáng hôm nay khi vươn vai thức dậy

Chim ríu ran và ánh sáng chan hòa

Cơn gió chướng mơn man ngoài khung cửa

Mang theo vào một thoáng hương hoa

Khi cái đầu trong veo và tĩnh lặng

Những thương yêu bàng bạc trộn vào nhau

Buồng phổi trống nhẹ nhàng từng hơi thở

Máu râm ran chẳng biết chạy nơi nào

Tạ Thiên Huân

Rất thú vị. 12 khỗ thơ viết về Hoa Lan

Tạ Thiên Huân

Tạ Thiên Huân 謝天燻 hiệu Thoái Viên 退園, chưa rõ sinh và mất năm nào, quê quán ở đâu. Từng làm quan vào đời Trần, đến chức Tả tham tri chính sự.

蘭其一

為愛幽叢僕屢更，
孤吟不覺夜窗明。
偶然拾得花中趣，
習習香風筆底生。

Lan kỳ 01

Vị ái u tùng bộc lũ canh,
Cô ngâm bất giác dạ song minh.
Ngẫu nhiên thập đắc hoa trung thú,
Tập tập hương phong bút để sinh.

Tạ Thiên Huân

Khoái nhánh lan rừng ghé lại thăm

Bóng trăng rót xuống giọng thơ ngâm

Chợt đâu trong lúc say sưa ấy

Dưới bút len vào ngọn gió thơm

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

蘭其二

炎帝招來入藥材，
雜挼花卉意尤乖。
縱饒束帛臨岩谷，
高尚初心恐不來。

Sự kiện Nhân Văn – Giai Phẩm

Sự kiện Nhân Văn – Giai Phẩm, cuộc thanh trừng năm 1967,

 và di sản của sự bất đồng chính kiến

Posted on 03/10/2013 by The Observer

Nguồn: Zachary Abuza (2001). “The Nhan Van–Giai Pham Affair, the 1967 Purge, and the Legacyof Dissent”,in Z. Abuza, Renovating Politics in Contemporary Vietnam (London: Lynne Rienner Publisher). [1]

Biên dịch: Vương Thảo Vy | Hiệu đính: Lê Hồng Hiệp

Bài liên quan: 46 – “Chủ nghĩa xét lại” ở Việt Nam DCCH: Bằng chứng mới từ kho tư liệu Đông Đức

Văn hóa, nghệ thuật cũng như mọi hoạt động khác không thể đứng ngoài, mà phải ở trong kinh tế và chính trị.

– Hồ Chí Minh

Nhà soạn nhạc Xô Viết phải tìm kiếm những giá trị anh hùng, vĩ đại và cao đẹp, phải chiến đấu chống lại chủ nghĩa hiện đại mang tính phá hoại lật đổ, điển hình cho thời kỳ suy tàn của nền nghệ thuật tư sản. [Âm nhạc phải] mang tính dân tộc về mặt hình thức và xã hội chủ nghĩa về mặt nội dung.

– Maxim Gorky, “Bàn về chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa”, 1934

Những kiếp người sống lâu trăm tuổi

Y như một cái bình vôi,

Càng sống càng tồi.

Càng sống càng bé lại.

 – Phan Khôi

Từ ngày đất nước thống nhất năm 1975 đến Đại hội Đảng lần thứ Sáu vào tháng Mười Hai năm 1986 khi chương trình cải cách kinh tế được tiến hành, hầu như không tồn tại bất cứ mối bất đồng nào trên cả nước, ngoại trừ những cựu thành viên chống cộng sản của chế độ Việt Nam Cộng hòa. Nhưng ngay cả mối bất đồng này cũng bị hạn chế vì sự độc đoán và những cuộc trừng trị không nương tay ngày càng mở rộng của chính phủ đối với những kẻ thù trước đây. Những người không bị “học tập cải tạo” và đưa đến “những vùng kinh tế mới” (hơn 300.000 người) sẽ bị hăm dọa buộc phải phục tùng nhà nước. Những nguyên nhân của mối bất đồng xuất hiện trong suốt thời kỳ đổi mới có nguồn gốc từ trước ngày đất nước thống nhất, và cũng cần xem xét một bối cảnh lịch sử đặc biệt liên quan đến hai sự kiện nhằm giải thích cho mối bất đồng trong thời kỳ đương đại.

Sự kiện đầu tiên liên quan đến việc đối xử đối với các trí thức gia, tác giả, nhà thơ, và văn nghệ sỹ – những người đã gia nhập hàng ngũ Việt Minh trong những năm 1940-1950 nhưng sau đó đã bị thanh trừng vì yêu cầu đòi mở rộng quyền tự do trí thức, bao gồm quyền được xuất bản các tác phẩm độc lập. Thực tế cho thấy rất nhiều trong số những nhà trí thức này vẫn là những nhân vật đi đầu trong các hoạt động chống đối trong thời điểm hiện tại trong khi những vấn đề và yêu sách tương tự tiếp tục vẫn còn dư âm.