THUYỀN VÀ THƠ

THUYỀN VÀ THƠ

Trong những ngày lang thang vào vườn thơ cổ. Tôi nhận ra một điều rất thú vị. Các cụ ngày xưa rất khoái đi thuyền, dù biết thời xưa những phương tiên giao thông không được như bây giờ, nhưng vẫn có thể đi ngựa, cỡi bò (như Uy Viễn Tướng Công) hay đi kiệu…

Thực ra đi thuyền thì con người hòa nhập với thiên nhiên dễ dàng hơn, tâm hồn từ đó cũng rộng mở cùng trời mây song nước và cả gió mưa nữa

Nhưng có một lý do khiến tôi thực hiện bộ sưu tập này là nhân đọc một bài thơ của Cụ Nguyễn Phi Khanh khi tôi về quê tôi, chứng kiến giòng kênh nhỏ trước nhà  lềnh bềnh những rác. Tất nhiên sông suối thời cụ Nguyễn Phi Khanh và các Cụ ngày xưa không có rác, nó trong veo như tâm hồn các Cụ.

Sơn thôn cảm hứng

Hư danh táp tải bạn trần ky,
Nhất phản giang sơn một thị phi.
Tàn tuyết điện cân cơ dã thổ,
Xuân phong hy phát đại than ky.
Mộng trung vãng sự nhương tiêu lộc,
Thế thượng phù vân nhậm cẩu y.
Thuỳ đạo giang thôn sinh kế bạc,
Tang ma nhiễu ốc lục sơ phì.

Nguyễn Phi Khanh

Lẩn quẩn danh hờ ba chục năm

Núi sông về lại thảnh thơi nằm

Trùm khăn dưới tuyết đồng đang vắng

Hong tóc đầu ghềnh gió đến thăm

Mường tượng chuyện xưa như cỏ dại

Cái mùi danh lợi chẳng bao lăm

Sông quê ai bảo là kham khổ

Xanh biếc dâu gai rợp cánh đồng

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

-----------------------------------------------

江湖自適

小艇長江蕩漾浮，
悠揚棹撥過灘頭。
一聲何處新來雁，
陟覺秋風徧十洲。

Giang hồ tự thích (I)

Tiểu đĩnh trường giang đãng dạng phù,
Du dương trạo bát quá than đầu.
Nhất thanh hà xứ tân lai nhạn,
Trắc giác thu phong biến thập châu.

Tuệ Trung

Vui Thú Sông Hồ

Xuồng con một chiếc phập phều

Sông dài doi vịnh mái chèo đong đưa

Nhạn kêu ở tít trời xa

Ngoài mênh mông ấy la đà gió thu

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

===============

泛舟

小艇乘風泛渺汒，
山青水綠又秋光。
數聲漁笛蘆花外，
月落波心江滿霜。

Phiếm chu

Tiểu đĩnh thừa phong phiếm diểu mang,
Sơn thanh thuỷ lục hựu thu quang.
Sổ thanh ngư địch lô hoa ngoại,
Nguyệt lạc ba tâm giang mãn sương.

Huyền Quang

Chèo Thuyền

Thuyền nương cánh gió đong đưa

Non xanh nước biếc trời vừa sang thu

Sáo thôn chài lượn ngàn lau

Trăng đầu ngọn sóng nhuộm màu sương buông

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

------------------------------

舟中獨酌

秋滿山城倍寂寥，
家書不到海天遙。
人情疏密敲蓬雨，
世態高低拍漫潮。
松菊故留嗟異路，
琴書歲晚喜同條。
幾多磊塊胸中事，
且向樽前譬一驕。

Chu trung độc chước

Thu mãn sơn thành bội tịch liêu,
Gia thư bất đáo hải thiên diêu.
Nhân tình sơ mật xao bồng vũ,
Thế thái cao đê phách mạn triều.
Tùng cúc cố lưu ta dị lộ,
Cầm thư tuế vãn hỷ đồng điều.
Kỷ đa lỗi khối hung trung sự,
Thả hướng tôn tiền thí nhất kiêu.

Trần Quang Triều

Một Mình Uống Rượu Trong Thuyền

Thu hiu quạnh bủa thành trên núi

Chẳng được thư nhà lạnh biển xa

Lề thói thấp cao, con sóng vỗ

Chuyện đời thưa nhặt, hạt mưa sa

Cúc tùng bạn cũ, đành bao lối

Đàn sách chiều buông, hợp ấy mà

Lực bực trong lòng chi lắm nỗi

Thôi thì chén rượu nhẹ lòng ra

Quán Tâm. Nguyễn Hiền Nhu

歸舟即事  

詭遇念殊輕，
歸心夢自榮。
鳥啼煙樹沒，
帆帶夕陽行。
秋削山容瘦，
潮開水鑑明。
醉翁渾未醒，
紅葉滿江城。

Quy chu tức sự

Quỷ ngộ niệm thù khinh,
Quy tâm mộng tự vinh (oanh).
Ðiểu đề yên thụ một,
Phàm đới tịch dương hành.
Thu tước sơn dung sấu,
Triều khai thuỷ giám minh.
Túy ông hồn vị tỉnh,
Hồng diệp mãn giang thành.

 Trần Quang Triều

Cảm xúc khi quay lại thuyền

Lòng vốn không ưa giọng bãi bui

Cho nên giấc mộng cứ lùi xùi

Chim kêu ẩn khuất, cây lồng khói

Buồm đội rán chiều, gió thổi xuôi

Bóng núi gầy nhom, thu dội xuống

Sóng gờn mặt nước, ánh dương trôi

Ông già say khướt còn chưa tỉnh

Lá đỏ ven sông rớt ngậm ngùi

Quán Tâm. Nguyễn Hiền Nhu

過安隆  

水國微風正可人，
清樽傾盡送餘曛。
蘆花瑟瑟潮吞岸，
天色依依雁沒雲。
截浦漁煙鐘韻小，
碎灘櫓雹夜涼分。
玉京千里情無奈，
江漢停舟看斗文。

Quá An Long

Thuỷ quốc vi phong chính khả nhân,
Thanh tôn khuynh tận tống dư huân.
Lô hoa sắt sắt triều thôn ngạn,
Thiên sắc y y nhạn một vân.
Tiệt phố ngư yên chung vận tiểu,
Toái than lỗ bạo dạ lương phân.
Ngọc kinh thiên lý tình vô nại...
Giang, Hán đình chu khán đẩu văn.

 Trần Quang Triều

Qua An Long

Sông hồ hiu gió nhẹ lòng ra

Nâng chén nồng hương tiễn bóng tà

Con nước vỗ bờ lau xáo xác

Sắc trời nâng cánh nhạn la đà

Chèo khua nước vỡ, đêm buông lạnh

Khói vướng thuyền chài, chặn bến xa

Muôn dặm kinh đô, tình mấy nỗi

Dừng thuyền ngồi ngắm ánh sao sa.

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

江 行

西 新 初 旎 棹

風 景 便 江 湖

雨 過 山 容 瘦

天 長 鴈 影 孤

魚 釣 好 為 地

回 首 東 花 渡

塵 埃 角 已 無

阮 廌

2.GIANG HÀNH

Tây tân sơ nghỉ trạo

Phong cảnh tiện giang hồ

Vũ quá sơn dung sấu

Thiên trường nhạn ảnh cô

Thương Lang hà xứ thị

Ngư điếu hảo vi đồ

Hồi thủ đông hoa địa

Trần ai giác dĩ vô.

Nguyễn Trãi

       Dừng thuyền ghé lại bến tây,

Trên sông cảnh ngược xuôi bày biện ra.

       Tạnh mưa gầy dáng núi xa,

Trời cao nhạn lẻ bóng là đà bay.

       Sông Thương Lang ở đâu rồi,

Cùng ông chài kết bạn chơi. Khỏi buồn.

       Cửa đông quay lại nhìn suông,

Cảnh đời nhộn nhịp về phương nào kìa.

白藤江

京觀如山草木春，
海潮洶洶石嶙峋。
誰知萬古重興業，
半在關河半在人。

Bạch Đằng Giang

Kinh quán sơn hà thảo mộc xuân,
Hải triều húng húng thạch lân tuân.
Thuỳ tri vạn cổ Trùng Hưng nghiệp,
Bán tại quan hà bán tại nhân.

Nguyễn Sưởng

Sông Bạch Đằng

Khắp nước mộ thù xanh sắc cỏ

Núi chơm chởm đá, sóng mênh mông 

Mãi  ghi  sự nghiệp Trùng Hưng đó

Nửa tại lòng người, nửa núi sông

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

舟中即事

江闊潮平日又斜，
叩舷乘興答漁歌。
斷虹掛漢天收雨，
畫鷁沿流水寂波。
湖海十年知己少，
功名兩字歉人多。
扁舟塍欲尋張翰，
一味蒪鱸奈爾何。

Chu Trung Tức Sự

Giang khoát triều bình nhật hựu tà,
Khấu huyền thừa hứng đáp ngư ca.
Đoạn hồng quải hán thiên thu vũ,
Hoạ ích duyên lưu thuỷ tịch ba.
Hồ hải thập niên tri kỷ thiểu,
Công danh lưỡng tự ngộn nhân đa.
Biển chu thăng dục tầm Trương Hãn,*
Nhất vị thuần lô nại nhĩ hà.

Nguyễn Sưởng

NỖI LÒNG NGƯỜI TRÊN THUYỀN

Sóng yên sông rộng ráng chiều phai

Cùng gõ xuồng ca với bạn chài

Trời uốn cầu vồng mưa đã tạnh

Mũi thuyền rẽ sóng nước trôi xuôi

Mười năm phiêu lãng chừng không đã

Hai chữ công danh lắm kẻ hoài

Những muốn bơi xuồng về chốn cũ

Canh rô rau đắng mát lòng ai

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

----------------------------

*Trương Hàn (ở đây đọc Trương Hãn theo luật) người đời Tấn đang làm quan ở Lạc Dương, một hôm nhận thấy gió thu bắt đầu thổi, chạnh nhớ những món ăn rau cô, canh thuần, gỏi cá lư (hay cá vược) quê nhà, bèn từ quan về làng cũ.

江行

岸轉樹斜出，
溪深花倒開。
晚霞孤鳥沒，
春雨片帆來。

Giang hành

Ngạn chuyển, thụ tà xuất,
Khê thâm, hoa đảo khai.
Vãn hà, cô điểu một,
Hiểu vũ, phiến phàm lai.

Nguyễn Sưởng

Đi Trên Sông

Bờ cong, cành xanh uốn lượn

Khe sâu, hoa cỏ tươi cười

Bóng chim chìm trong ráng lịm

Cánh buồm chấp chới mưa bay

Quán Tâm. Nguyễn Hiền Nhu

--------------------------------------

大灘夜泊

十載江湖一葉舟，
西風吹盡黑貂裘。
霜寒野寺鐘初夜，
月滿江村雁正秋。
今古無窮吾道在，
乾坤不礙此身浮。
明時苦戀歸心未，
慚愧雲山遶夢遊。

Đại Than* Dạ Bạc

Thập tải giang hồ nhất diệp chu,
Tây phong xuy tận hắc điêu cừu.
Sương hàn dã tự chung sơ dạ,
Nguyệt mãn giang thôn nhạn chính thu.
Kim cổ vô cùng ngô đạo tại,
Càn khôn bất ngại thử thân phù.
Minh thời khổ luyến quy tâm vị,
Tàm quý vân sơn nhiễu mộng du.

Phạm Ngộ

--------------------

* Ðại Than là tên một khúc sông, còn gọi là Bình Than. Khúc sông này là đoạn dưới của sông Thiên Ðức (tức sông Ðuống ngày nay)

Đêm Ghé Thuyền Bến Đại Than

Mười năm sông nước con thuyền lẻ

Chiếc áo lông cừu đẫm gió thu

Chuông điểm chùa quê sương buốt lạnh

Trăng đầy xóm nhỏ nhạn vi vu

Xưa nay ngay ngắn đường minh đạo

Trời đất mịt mù kiếp lãng du

Tiếc cảnh thanh bình chưa ở ẩn

Thẹn cùng mây núi, giấc chiêm bao

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

---------------------------------------------

舟中偶成

蕭蕭旅鬢傷春暮，
耿耿孤懷怯瘴氛。
俗累不關清興足，
看山看水又看雲。

Chu trung ngẫu thành

Tiêu tiêu lữ mấn thương xuân mộ,
Cảnh cảnh cô hoài khiếp chướng phần.
Tục luỵ bất quan thanh hứng túc,
Khan sơn khan thuỷ hựu khan vân.

Nguyễn Phi Khanh

Xuân muộn nhà xa thương tóc rối

Lòng đơn canh cánh, khiếp quê người

Lu bu bỏ sạch cho thơ đến

Ngắm núi nhìn sông lại ngó trời

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu

 黃江夜雨

蓼浦三秋雨，
筠篷半夜聲。
孤燈明又滅，
湖海十年情。

Hoàng giang dạ vũ

Liệu phố tam thu vũ,
Quân bồng bán dạ thanh.
Cô đăng minh hựu diệt,
Hồ hải thập niên tình.

Nguyễn Phi Khanh

Bến Hoàng giang đêm mưa

Ba thu mưa trên bến Liệu

Mui thuyền lộp bộp vào khuya

Lẻ loi ngọn đèn mờ tỏ

Mười năm phiêu bạt chưa về

Quán Tâm Nguyễn Hiền Nhu